Şirket senin ama biraz çekil

SİLİKON Vadisi’nde birçok başarı hikâyesi var. Ancak bu hikâyelerin ardında çok ilginç detaylar yaşanıyor. Akla gelen ilk enteresan detayların başında girişimcilerin kurdukları şirketin yöneticiliğinden kovulması geliyor. Kurdukları şirketleri büyütmek için agresif yatırımlar alan girişimciler, elinde tuttuğu hisseleri hızla eritiyorlar. Bu da şirketin yönetim kurulunda güç kaybetmek demek. Girişimcilerin yaptıkları en ufak hata ise sonlarını getiriyor. Şirketlerin yönetim kurulu üyeleri, girişim kurucularını görevde istemiyorlar ve seçtikleri bir yöneticiyle yollarına devam ediyorlar. Bunun ilk örneklerinden birini Apple kurucusu Steve Job yaşadı. Jobs’la da bitmedi, çılgın mucit Elon Musk’a kadar birçok başarılı girişimci aynı sorunu yaşadı. En sonuncusu ise Uber’in kurucusu Travis Kalanick’in başında geldi. Kurduğu şirketten kovulan ve ayrılan CEO’ları araştırdık.

UBER

MALİ KRİZ VE DAHA FAZLASI

Kurduğu şirketten ayrılan en son isim taksi olmayan araçların taksi olarak kullanılabilmesini sağlayan Uber’in kurucusu, Travis Kalanick oldu. 2009 yılında kurduğu Uber ile hızlı büyüme kaydeden Kalanick, aradan geçen 8 yılın ardından şirketin değerini 70 milyar dolara kadar çıkardı. Aldığı yatırımlar sonrasında şirketteki hisseleri giderek azalan Kalanick, yönetim kurulunda güç kaybetti. Ancak Kalanick’in en büyük sorunu ise şirketin mali tabloları ve yaşadığı krizler oldu. 2016 yılında yaklaşık 6.5 milyar dolarlık gelir elde eden şirketin yapılan hesaplamalara göre 2 milyar dolar civarında zarar ettiği belirtiliyor. Mali sorunlara cinsel taciz, ticari sır ve ayrımcılık iddiaları da eklenince Kalanick, yönetim kurulundan tepki görmeye başladı. Yakın zamanda annesini trajik bir kaza sonrasında kaybeden ve geçtiğimiz cuma günü toprağa veren Kalanick, Uber’in CEO’luk koltuğundan ayrılmaya karar verdi.

APPLE

SATIŞLARI TUTTURAMADI

Kendi şirketinden kovulan isimlerin başında Apple’ın kurucusu Steve Jobs geliyor. 24 Ocak 1984’te ilk Macintosh kişisel bilgisayarı tanıtan Jobs, yenilikçi olan bu ürüne çok güveniyordu. Ancak Jobs’ın planları tutmadı. Mac satışlarının 1984 sonlarına doğru düşüş yaşaması ve hedeflerin tutturulamaması sonrasında Jobs’un yönetim kuruluyla arası açıldı. Şirkette çoğunluk hissesi bulunmayan Jobs, 1983’te Pepsi’den şirkete transfer ettiği John Sculley’i tarafından kovuldu. Daha sonra Jobs, kendi şirketi ‘NeXT Computer’ı kurdu. Apple’ın o dönemde rakiplerinden çok geride kalmasından dolayı şirketin yönetim kurulu toplantı ve 1996’da NeXT’i, 429 milyon dolara satın aldı. Jobs ise CEO’luk görevine geri döndü.

PAYPAL

BALAYINDA KOVULDU

Sıra dışı ürün ve icatlarla Silikon Vadisi’nin çılgın mucidi olarak bilinen Elon Musk, kurduğu şirketten kovulan isimlerin başında. Musk’ın kovulma hikâyesi, online ödeme sistemi ‘X.com’u kurmasıyla başlıyor. Aynı alanda yer alan rakibi Confinity ile birleşme kararı alan Musk, PayPal’ı kurdu. Yeni şirketin kurulmasının ardından PayPal’ın CEO’su olarak görev yapmaya başlayan Musk, şirketi hızla büyüttü. Ancak şirkete alınan yatırımcılarla Musk, yönetim kurulundaki gücünü kaybetmeye başladı. Geliştireceği yeni projeler için PayPal yönetiminden destek bulamayan Musk, özel hayatındaki gelişmelerle şirketten uzaklaştı. Bu arada ‘Justine’ ile hayatını birleştiren Musk, çıktığı balayında yönetim kurulu kararı nedeniyle CEO’luk görevinden kovuldu. Musk, yaşadığı bu olaydan sonra şirketlerinin çoğunluk hissesini elinde tutmaya devam etti.

TESLA

HİÇ AFFETMEDİ GEREĞİNİ YAPTI

PayPal’da CEO’luk görevinden kovulmasıyla büyük bir acı yaşayan Elon Musk, kendisine yapılanı başkasına da yaptı. 2003 yılında Martin Eberhard ve Marc Tarpenning tarafından kurulan elektrikli otomobil markası Tesla’ya 7.5 milyon dolarlık yatırım yapan Musk, çoğunluk hisseyle şirketin güçlü koltuğuna oturdu. Çılgın mucit, o dönemde Tesla’nın CEO’luk görevini yürüten Eberhard’ın aynı pozisyonda kalmasını istedi. Ancak Musk’ın bu fikri kısa sürede değişti ve Eberhard, yönetim kadrosundan kovdu.

GROUPON

BORSA YATIRIMCISI BEĞENMEDİ

Bir zamanların adından en çok bahsettiren şirketlerinin başında indirim kuponları satan Groupon vardı. 2008 yılında kurulan Groupon, ABD’li girişimci Andrew Mason tarafından yaratıldı. Hızla büyüyen ve Türkiye de dahil olmak birçok ülkeye açılan Groupon, halka açılarak borsa macerasına da atıldı. Ancak ne olduysa bundan sonra oldu. Halka açıldığı değerden hızla düşüş yaşayan Groupon, yönetimi bunun faturasını şirketin CEO’su Andrew Mason’a kesildi ve genç girişimci kovuldu. Mason, görevden ayrılırken çalışanlara attığı e-postada, “Artık ailemle daha fazla zaman geçirmeye karar verdim. Şaka yapıyorum, bugün kovuldum” dedi. Mason, Groupon’u yarattıkları için çalışanlarıyla gurur duyduğunu inanılmaz bir iş çıkardıklarını anlattı. Şirketin CEO’luk görevine ise yönetim kurulu başkanı Eric Lefkofsky getirildi.