Salmonella nedir, nasıl önlenir?
Güncelleme Tarihi:
İngiltere’de 60’tan fazla çocukta salmonella virüsü tespit edildi. Salgının nedeni çikolata! Ülkemizde daha çok pastörize edilmemiş sütlerden yapılan peynirle bulaşan bir hastalık olarak tanınsa da çikolatadan kaynaklanması ve çocuklarda yayılması kafaları karıştırdı. Biz de enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji uzmanı Prof. Dr. Gülgün Dilek Arman’a hastalığın belirtilerini ve nasıl korunabileceğimizi sorduk.
İngiltere’de bir çikolata markasının ürünlerine bağlı olarak 60’tan fazla çocuğa salmonella bulaştığı açıklandı. Bu haberin ardından markanın ürettiği çikolataların bazı partileri toplatıldı.
Salmonella’nın ne olduğunu sorduğumuz Prof. Dr. Gülgün Dilek Arman “Bir mikroorganizma cinsinin adı. Tifo hastalığının etkeni de bunlardan biridir ancak gündemdeki salmonella cinsi mikroorganizmalar farklı olarak, insan dışı konakları ve kaynakları da olan bir grup” diyor.
Salmonella cinsi mikroorganizmalar esas olarak yiyeceklerle bulaşıyor: Tavuk, hindi, kırmızı et, yumurta, meyve, sebze ve hatta işlenmiş gıdalarla...
Bu mikroorganizmaların kümes hayvanlarının kendi bağırsak florasında bulunabildiğini söyleyen Prof. Arman, insan eliyle de gıdalara bulaştırılabildiğine dikkati çekiyor: “ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından her 1 teşhis edilen salmonella enfeksiyonuna karşılık, 30 adet teşhis edilmemiş hastanın söz konusu olduğu tahmin ediliyor.
Prof. Dr. Gülgün Dilek Arman
Bakteri; kirli sular, çevre, diğer insanlar ve hayvanlar aracılığıyla yayılabiliyor. Ev hayvanları ya da herhangi bir ortamda temas edilebilecek hayvanlar bulaştırıcı olabilir.”
Hastalardaki şikâyetler; ishal, bazen kanlı ishal, yüksek ateş ve mide krampları şeklinde oluyor. Bulantı, kusma ya da baş ağrısı da bunlara eklenebiliyor. Prof. Dr. Arman, belirtilerin mikroplu besini yedikten 6 saat-6 gün sonra başladığını ve hastalığın 4 ile 7 gün arasında sürdüğünü söylüyor ve şunları ekliyor:
“Çoğunlukla antibiyotik tedavisi gerektirmeden, kendiliğinden geriler. 5 yaşından küçük çocuklar, 65 yaş ve üzerindeki yetişkinler; diyabet, kanser, karaciğer, böbrek hastalığı gibi altta yatan hastalığı olanlarda daha ağır seyirli olabilir.”
Korunmak için temizlik şart
Salmonella enfeksiyonundan korunmanın temelinde besin hazırlığı sırasında alınacak önlemler var. Prof. Arman bu hastalıktan korunmanın yolunun ‘temizle, ayrıştır, pişir ve dondur’ kuralı olduğunu söylüyor.
TEMİZLE
Eller, besinlere dokunmadan önce ve sonra, akan su ve sabunla en az 20 saniye yıkanmalı. Özellikle çiğ ve az pişmiş yumurta; et ve kümes hayvanı eti, deniz ürünü ve bunların sularıyla temas ettiğinizde. Yemek hazırlarken kullanılan kesme tahtası, kaplar özellikle yukarıda sayılan gıdalarla temasından sonra sıcak sabunlu suyla yıkanmalı. Yumurta ve etleri pişmeden önce yıkamayın. Mutfak yüzeyleri 10 litre suya 1 çorba kaşığı çamaşır suyu katarak hazırladığınız solüsyonla temizlenmeli.
PİŞİR
Yiyecekleri pişirirken iç ısılarını güvenli derecelere kadar yani 60-70’lere yükseltin. Yumurtaları tam pişirin. Sarısı veya beyazı sulu kalmasın.
DONDUR
Buzdolabınızı 4.5 derecede çalıştırın. Dayanıksız yiyecekleri buzdolabı dışında 2 saatten fazla tutmayın. Arabada ya da güneş altında (32 dereceden yüksek ısıda) kalmış yiyecekleri 1 saat içinde dondurun.
AYRIŞTIR
Alışverişte ve buzdolabında, çiğ et, deniz ürünü ve yumurtalar diğer yiyeceklerden ayrı durmalı. Yumurtalar orijinal kartonunda ve buzdolabının gövde kısmında dursun; kapısında değil. Çiğ hayvansal ürünleri hazır ürünlerden ayrı tutun; ayrı kesme tahtası kullanın.