‘Hayat, kısıtlamaların olduğu diyet listeleriyle sürdürülemez’

Doç. Dr. Özlem Bozkaya’yı sosyal medyada başlattığı 21 günlük ‘Adım Adım İyiye’ sağlık hareketiyle tanıdık. Bunun yanı sıra hem Instagram’da hem de Twitter’da sağlıklı yaşam üzerine paylaştığı basit ve hap bilgiler takipçilerinden bir hayli ilgi görüyor. Ankara Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra kardiyoloji ihtisasını da aynı yerde tamamlamış. Çocukluğundan beri sadece hekimliğe değil, anlatmaya da âşıkmış. Derslerini bile birilerine anlatır gibi çalışırmış. Bu anlatma aşkını da sosyal medyaya yansıtınca ortaya ‘hipokrat_recetesi’ isimli Instagram hesabı ve şu anda matbaada olan ‘Adım Adım İyiye’ adlı bir kitap çıkmış. “Hayat, kısıtlamaların olduğu diyet listeleriyle sürdürülemez” diyen Bozkaya’yla sağlıklı yaşamın tüyoları, doğru bilinen yanlışları üzerine konuştuk…

◊ Sağlıklı yaşamak nedir? Şekersiz, glütensiz, devamlı egzersiz yaparak yaşamak mı?
Böyle bir şey çok ütopik. Mesela insanlar sağlıklı yaşamı anlatan herkesin sıfır hatayla bir hayat yaşadığını düşünüyor. Oysa her şeyi eksiksiz ve mükemmel yapma çabası büyük bir stres nedeni. Ben bir hekim olarak bazen sağlıksız yiyecekler tüketmek zorunda kalıyorum elbette. Bazen kek fotoğrafı attığımda “Hocam, onda un, şeker yok mu” diye şaşırıyorlar. Elbette kek yiyorum, börek de yiyorum, bir Mersinli olarak kebabı çok seviyorum. Hayat, kısıtlamaların olduğu diyet listeleriyle sürdürülemez. Tamamen steril bir hayat mümkün değil ama toksini azaltılmış ve detoks kapasitesi arttırılmış bir hayat mümkün.

◊ Toksini azaltmak için ne öneriyorsunuz?
Bedeninizde ters giden bir şeyler varsa bunu düzeltmelisiniz. Bu süreçte bazı gıdalardan uzak durmanız gerekebilir. İşler yoluna girdikten sonra kısıtlamaları esneterek veya alternatiflerle değiştirerek sürdürülebilir bir beslenme şekli oluşturursunuz. Makarna da yiyebilirsiniz, kebap da… Önemli olan dengeleyebilmek ve doğru gıdaları beslenmenize ekleyebilmek. Ama bazı yiyecekler var ki işte onları evime gerçekten sokmuyorum.

“Bedeniniz sağlıklı değilse ruhunuz iyi hissedemez, ruhunuz iyi değilken bedeniniz iyileşemez.”

◊ Nedir onlar?
Gazlı ve şekerli içecekler, salam, sosis, hazır çorba, bulyon, hazır sos, hazır karışık baharatlar, hazır reçeller, 3’ü 1 arada kahveler, süttozu, hazır krema gibi katkı maddesinden zengin, gıdamsı kimyasal karışımları tüketmem için hiçbir neden yok.

◊ Alışkanlıkları değiştiren 21 günlük ‘Adım Adım İyiye’ hareketine katılanlardan nasıl dönüşler geliyor?
Sosyal medya üzerinden 21 günlük topluca yaptığımız hareketler neticesinde kilo vermek, duygu durum düzelmesi, sabah dinç uyanma, uyku kalitesinde artış, tansiyonda dengelenme gibi pek çok olumlu geri dönüşler alıyorum. Kişinin hayatında nelerin ters gittiğini anlaması için önemli bir adım oluyor. Hayatındaki olumlu değişiklikleri görenler zaten artık zorla değil, isteyerek bir değişim içerisine giriyor.

Kırmızı çizgimiz sucuk

◊ Hayatınızdan şunları çıkarın dedikleriniz arasında en çok itiraz aldığınız ürün hangisi?
Sucuk vazgeçilmez, bunu söyleyince çok tepki alıyorum. Sucuğu ben de severim ama market sucukları işlenmiş et grubunda ve kolon kanseri riskini arttırır. Bunun yerine evde kendiniz kıyma, sarımsak ve baharat karışımlarıyla çok rahat bir şekilde sucuk yapabilirsiniz. Önemli olan dışarıda bekletmeden buzluğa atarak saklamak. Aslında yediklerimizde yasak yok, daha sağlıklı tercihlerle değiştirme var. Beslenme stratejidir ve kişiye özel, sürdürülebilir olmalıdır.

◊ Sağlıklı yaşamdan bahsederken mutlaka ruhun iyiliğine de parantez açıyorsunuz...
Evet; çünkü sağlık kişinin bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Bedeniniz sağlıklı değilse ruhunuz iyi hissedemez, ruhunuz iyi değilken bedeniniz iyileşemez. Bu nedenle sadece ilaçlar, takviyeler, egzersiz yetmez; bütüncül yaklaşım esastır. Bedensel bakımla beraber ruhsal bakımı da çok önemsiyorum. Evinizi, çamaşırlarınızı, cildinizi nasıl temiz tutuyor, nasıl bakım yapıyorsanız bunu ruhunuz için de yapmalısınız.

◊ Uzmanlar genelde stresi hayatınızdan çıkarın diyorlar. Bu mümkün mü sizce?
Stresi hayatımızdan çıkarmamız mümkün değil ama onunla baş etmek zorundayız. Bize yük getiren duygulardan arınmalıyız. Kendimizle ve geçmişimizle barışmalıyız. Geçmişin pişmanlığı, geleceğin kaygısıyla bugünü kaybetmek yerine; anda kalarak bu anı en iyi şekilde değerlendirmeliyiz. Bunun için farkındalık (mindfulness) egzersizleri, yoga-meditasyon yapmanızı ve derin diyafram nefes egzersizlerini öğrenmenizi tavsiye ederim.

Masum şeker yoktur, bitti!

Doç. Dr. Özlem Bozkaya’dan tavsiyeler

◊ Sağlıklı yaşam için şunlardan birini seçip 21 gün uygulayın: Her lokmayı çok çiğne, gece atıştırmayı bırak, günde 3 kez 5 dakika derin diyafram nefesi uygula,30 dakika tempolu yürü, hazır paket gıdayı bırak… Tam 21 gün.
◊ Sütlacın, kazandibinin karamelize tadını sevenler burada mı? Hah, işte o karamel tadı değil, akrilamid! Kanserojen, genotoksik, nörotoksik bir madde.
◊ Basit karbonhidrata düşmeyen, aklına geldikçe derin diyafram nefes egzersizi yapan, öğle molasında yürüyen, masa başında çalışıyorsa saat başı hareket eden, müzik dinlemek için fırsat yaratan, pazartesiyi sendrom değil, motivasyonla kapatır.
◊ Ülkece bir hatayı düzeltebilir miyiz? Pestisit kalıntısını azaltmak için yeşillikler sirkeli değil, karbonatlı suda bekletilir! Sirkede bekletmekse; mikroorganizmalardan arındırmak için, karbonatlı suda bekletip duruladıktan sonra uygulanabilir.
◊ Keke, tatlıya pekmez, bal koyarak ‘sağlıklı’ diye paylaşanları gördükçe irkiliyorum. Belli sıcaklığın üzerinde bal ve pekmezde kanserojen madde HMF artar. Bu nedenle asla pişirilmez, kaynar suya eklenmez. Tatlıda ‘masum’ şeker yoktur, bitti.

‘Adım Adım İyiye’ kitabı Cenevre Yayınları’ndan çıkacak.