Dünyamız neler gördü geçirdi?

Şu sıralar en çok duyduğumuz kelimelerden biri de ‘pandemi’. Pandemi ne demek?

Birden fazla ülke veya kıtada görülen salgın hastalıklara ‘pandemi’ deniyor. Pandemi, Dünya Sağlık Örgütü tarafından ilan ediliyor.

COVID-19’un daha önceki pandemilerle yayılma hızı, vaka sayısı ve ölüm oranları gibi konularda ne gibi farkları var?

Tarihte birçok pandemi görüldü. İspanyol gribi pandemisi, yaklaşık 500 milyon insanı etkiledi. 1968’deki grip pandemisi 1 milyon insanın ölümüne yol açtı. Yüzde 5 oranında bir ölüm oranına sahip olan bu virüs özellikle Hong Kong nüfusunun yaklaşık yüzde 15’inin kaybına yol açtı. Daha yakın zamandaysa korona yine gündemdeydi. Kasım 2002-Temmuz 2003’te SARS yine Hong Kong’dan başlayıp 37 ülkeye yayıldı ve yüzde 11 oranında hasta kaybedildi. SARS etkeni COVID-19’a benzer şekilde, daha ziyade 60 yaşın üzerinde tehlike yarattı. Korona daha sonra yine MERS’le gündeme geldi. Çok daha yüksek ölüm oranına sahipti. Yaşadığımız pandemi diğer korona salgınlarından daha hızlı yayılan ancak ölüm oranı daha düşük olan bir pandemi gibi duruyor. (Prof. Dr. Levent Yamanel)

DAHA ÖNCE HANGİ PANDEMİLERİ YAŞADIK?

Kara veba: 1347’de Kırım’da bir Ceneviz ticaret merkezini kuşatan Moğol ordusunun vebalı cesetleri mancınıkla kente iatmasıyla Avrupa’ya taşındı. Salgından önce 450 milyon olan dünya nüfusu 350 milyona düştü. Hastalığın, farelerin taşıdığı pirelerin insanları ısırmasıyla başladığı ve insandan insana bulaştığı biliniyor.

Kolera: ‘Vibrio Cholerae’ bakterisinin neden olduğu, ishalle seyreden bir bağırsak enfeksiyonu. Yetersiz hijyen, su ve kanalizasyon sistemleri koleraya zemin hazırlıyor. Kolera bakterisi genellikle dışkıyla kirlenmiş sularla veya besinlerle bulaşıyor. Kolera, 19’uncu ve 20’nci yüzyıllarda en fazla can alan hastalıkların başında geliyor.

İspanyol gribi: İnsanlık tarihinin en büyük salgını... Salgını kamuoyunda tartışmaya açan ilk ülke İspanya olduğu için bu isimle anılıyor. 1918-1920 yıllarında etkin olan salgın, yaşlı ve çocuklardan çok, sağlıklı genç erişkinleri etkiledi.
40-70 milyon insan öldü.

Asya gribi: 1957’de Çin’den başlayarak Uzakdoğu’ya, daha sonra da Avustralya, Amerika ve Avrupa’ya yayıldı. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden oldu.

AIDS: İlk kez 1976’da görüldü. 1981’den bu yana en az 31 milyon kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Birleşmiş Milletler, AIDS programının rapora göre; HIV’le yaşayan ve ilaç tedavisi gören  bireyler için yaşam beklentisi taşıyıcı olmayanlarla tamamen aynı seviyede.

Ebola: 2014’te Gine’deki küçük bir köyde başladı, Batı Afrika’daki birkaç komşu ülkeye yayıldı. Ebola nedeniyle sadece Batı Afrika’da 11 bin 310 kişi hayatını kaybetti.