‘Beyninize iyi bakın ki vücudunuz genç ve sağlıklı olsun’

Nörolog Prof. Dr. Derya Uludüz hafta sonu eklerimiz için hazırladığımız sağlık haberlerinde danıştığımız, görüşlerine önem verdiğimiz bir uzman. Pandemi boyunca okurlarımıza yol gösteren Hürriyet Bilim Kurulu’nun da değerli bir üyesi. Bu kez kendi kitabı ‘Gençliğin Sırrı Beyinde’yi konuşacağız. Kitabıyla başlıyoruz sohbete, Derya Hoca anlatıyor; söylediği her cümle, anlattığı her bilgi günlük hayatımızda aslında hemen herkesin doğru bildiği yanlışları ortaya çıkarıyor. Beyin ve beden sağlığı için formüller paylaşıyor...

*Yeni kitabınız basıldı, okur ne bulacak bu kaynakta?
Hepimizin hayattan farklı beklentileri var fakat hepimiz sağlıklı, formda ve mutlu bir yaşam istiyoruz. Bunu da istemek hakkımız. Hayatımızın ne kadar süreceğini bilmiyoruz, bunu da en iyi şekilde geçirmek istiyoruz. Ve sağlıklı olma yolunda en arzu ettiğimiz şey de iyi bir beyin sağlığına sahip olmak. Beyninize iyi bakın ki vücudunuz genç ve sağlıklı olsun. Beyninizi iyileştirdiğinizde bedeninizin de iyileştiğini göreceksiniz. Bunun için pratik ipuçlarını ve çözümleri bulacaksınız.

*“Hastayı tedavi ederken bütüncül bakmak ve dedektif gibi olmak gerekir” diyorsunuz; ne anlama geliyor bu?
Örneğin müzmin baş ağrısı şikâyetiyle gelen bir hastanın gizlenmiş hastalığını ortaya çıkarmak, doktoru adeta titiz bir dedektif gibi çalışmaya zorlar. Çünkü baş ağrısı çok daha tehlikeli bir hastalığın dışavurumu olabilir. Bu yüzden her belirti, her ayrıntı, her şikâyet, gerçek hastalığı bulmada önemli bir ipucu olabilir. O önemli ipucunu yakalamanın tek yolu, bütüncül-sorgulayıcı tıp yöntemini kullanmaktır.

*Sizce uzun yaşamak mı, sağlıklı yaş almak mı?
Kesinlikle sağlıklı yaş almak ancak pekâlâ sağlıklı yaş alarak uzun yaşamak da mümkün. Uzak gelecekte kendinizi 100 yaşında hayal edin. Sağlık durumunuz nasıl? Bugün çoğumuz böyle bir geleceği gözümüzün önüne getirdiğimizde o yaşta sağlığımızın bozulacağını; yürümekte, işleri yapmakta ve bir şeyleri hatırlamakta zorlanacağımızı, güçsüz olacağımızı, acı ve ağrıyla kıvranacağımızı
düşünüyoruz.

“İyi bir uykuda cilde esneklik kazandıran kolajen üretimi sağlanır, kırışıkların derinleşmesi yavaşlar.”

*Kitabınızda “Mutluluk 85’i devirmenizi sağlayabilir” diyorsunuz... Gerçekten mümkün mü?
Beyni ve bedeni yaşlandıran en önemli neden stresli bir yaşam sürmektir. İyi bir kariyeriniz, başarıyla dolu bir hayatınız olabilir. Peki mutlu musunuz? Bu soruya verdiğiniz cevap önemli çünkü pek çok araştırma, mutlu insanların kalp hastalığı, felç, akciğer hastalıkları, kanser ve enfeksiyondan erken ölüm riskinin azaldığını gösteriyor.

*‘Genç yaşlılar’ diye adlandırılan gruptan bahsediyorsunuz...
Evet... Özellikle Güney Amerika, Japonya ve İspanya’daki bu topluluklar yaşları 85 üstü olmasına rağmen genç ve dinç bir yaşam sürüyorlar. Bu toplulukların genç kalmasının nedenleri araştırılmış. Gözlenen bir numaralı faktör, sevdikleriyle bol bol vakit geçirmeleri ayrıca bol bol kahkaha atmaları.

*Kitapta uyku konusunu uzunca ele almışsınız... Uyku aslında güzellik ve gençlik iksirimiz mi?
İyi bir uykuda cilde esneklik kazandıran kolajen üretimi sağlanıyor, nem dengesi korunuyor ve gözaltı torbaları azalıyor, kırışıklıkların derinleşmesini önleyen bir süreç başlıyor. Bunun yanı sıra parlak ve daha sağlıklı saçlar da iyi bir uykuyla sağlanabiliyor. Yani aslında tüm nemlendirici kremlerin, kolajen haplarının, maskelerin ve bakımların çok daha iyisini yapabilen doğal bir çözüm var elimizde. O da iyi ve kaliteli bir güzellik uykusu. 8 saatlik ideal uyku süresinde ilk
3 saatte cildi gençleştiren bir süreç yaşanıyor. Sonraki 2 saat cildi onarırken son 3 saatse cildi birçok hastalıktan koruyor. Ancak bu 8 saatlik süreci tamamlamanız gerek, bu süreçte bir dönemden vazgeçmek ödem, kırışıklık ve gözaltında halkalar olarak size geri döner.

*Günümüz koşullarında stres başrolde. Beynimizi en çok meşgul eden unsurlardan biri olduğunu kitapta vurgulamışsınız...
Zihnin çevreyle etkileşimi için gerekli enerjiyi vücudun üretememesi halidir stres. Yaşadığınız stres, bununla başa çıkma şekliniz büyük ölçüde yaşam biçimi seçimlerinizle ilgilidir. Stresi azaltmak için yapılabilecek etkili öneriler var kitapta.

*Neler bunlar?
Bakış açınızı değiştirin. Günde yarım saat ayırıp bir arkadaşınızla kahve molası verin. Gününüzü planlayın, böylece sevdiklerinizle vakit geçirmek ve dinlenmek için serbest zaman dilimleri oluşturursunuz. Eğlendiğiniz bir hobi bulun ve düzenli olarak onunla meşgul olun. Sohbet etmek, sosyalleşmek ve bol bol kahkaha atmak en iyi stres ilacıdır. Unutmayın, iyi bir uyku her şeyi çözer. Egzersiz serotonin ve endorfinleri salgılar ve ruh halinizi anında iyileştirir. Özellikle gevşeme hareketleri ve nefes egzersizleri çok faydalıdır. İşe derin nefes almakla başlayın. Gözlerinizi kapatın veya sabit bir noktaya odaklanın. Önce 4 saniye nefes alın, sonra kısa bir süre duraklayıp 8 saniye kadar verin. En az 4 kez tekrarlayın.

‘Stresle baş etmek için arkadaşlarınıza vakit ayırın’

*Zamanı iyi yönetin. Vaktinizi nasıl harcadığınız önceliklerinizi yansıtır. Elinize bir kâğıt-kalem alın ve önceliklerinizi yazın; iş, aile, arkadaş, egzersiz, spor, meditasyon... Ardından, gelecek hafta için zamanınızı nasıl harcamayı planladığınızı yazın.

*Tatile çıkın. Tatil demek sadece deniz kenarına gidip güneşte uzanmak anlamına gelmez. Bahçenizde çalışmak, garajı boyamak, bir kursa katılmak, farklı yemek denemeleri yapmak hatta eski albümleri düzenlemek de sizi dinlendirebilir. Önemli olan rutininizden farklı bir şey yapmanızdır.

*Bol bol kahkaha atın. Kahkaha atmak stresi ve stresle ilişkili hormonların seviyesini düşürerek bağışıklığı güçlendirir. Gülmek
pozitif bakış açılı bir perspektif sağlar.

*Stresi diyet ve beslenmeyle yönetin. Yanlış beslenmek strese sebep olabilir hatta daha da kötüleştirebilir. Gazlı ve asitli içecekleri, katkılı, basit şekerli
yiyecekleri yemeyin.

*Kafeini sınırlayın, fazla kafein sizi aşırı uyararak stresli hissetmenize neden olur. İlla kahve içecekseniz, günlük bir fincanı aşmayın ya da yerine
yeşil çay için. Yeşil çay az miktarda kafein içermekle birlikte stres hormonlarını azaltmaya yardımcı ‘L-theanine’ ve antioksidanlar
gibi sağlıklı bileşenler içerir. Papatya, nane, kediotu çayları iyi bir gece uykusu verir.