Her prenses pembe giymez

Gülay: Gizem, 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü, ikimiz de kız anneleri olarak niçin böyle bir özel gün ilan edildi, amacını ve yaratılmak istenen farkındalığı konuşalım mı bu hafta? Birleşmiş Milletler (BM) tarafından ilan edilse de önericilerden biri Türkiye. Kız çocuklarının hakları konusunda onca çalışmaya rağmen hâlâ okutulmaan, ‘çocuk gelin’ olan nice evladımız var.

Gizem: Çok güzel bir konuya değindin Gülaycım. Maalesef kız çocuklarının hakları dünyada ciddi bir problem. Birleşmiş Milletler’e göre son 10 yılda dünyada engellenen çocuk yaşta evlilik sayısı 25 milyona ulaştı. Toplumda bu konuda farkındalık arttıkça haklarına erişebilen kız çocuklarının sayısı da artıyor. Geçen günlerde dünyanın en iyi 50 öğretmeni arasına giren Tuğba Dumlu Güler bunun en güzel örneklerinden biri. 10 yıl boyunca görev aldığı dezavantajlı bölgelerde kız çocuklarını okutabilmek için tek tek aile ziyaretleri yapmış. İkna konuşmalarının sonu hep “Başarılı olurlarsa okutmaya devam ederiz” diye bitmiş. Tuğba Öğretmen vazgeçmemiş ve 170 çocuğun ailesini ikna etmeyi başarmış. O kızlar şimdi doktor, mühendis, mimar, avukat ve öğretmen olmuş, inanabiliyor musun? Öte yandan bu cinsiyet ayrımcılığı sadece kırsalda değil şehirlerde de mevcut. Küçük zannettiğimiz, bazen önemsemediğimiz detaylar her an evimizin içinde, renklerimizde, masallarımızda hatta spor branşlarında karşımıza çıkıyor.

Gülay: Ah sorma, bazılarına müdahale de etsem öyle kodlar var ki kitaplarda… Okullarda ve öğretmenlerde bile rastlıyorum. En basitinden ‘baba işten gelir, anne sofrayı hazırlar’ kalıbı neredeyse tüm okuma-yazma kitaplarında bir biçimde var! Ben veli toplantılarına ve rehberlik görüşmelerine hiç katılamadım yoğun çalıştığımız için. Okuldan alan ve bırakan hep Atakan oldu. Bir öğretmeni Bilge’ye “Ailevi sorunlarınız mı var” diye sormuştu!

Gizem: Evet, bazı durumlar toplumun genlerine işlemiş. Misal renkler... Lorin bebekken elini neye atsa mavisini seçerdi. Ne zaman kreşe başladı “Pembe kız rengi anne, maviyi erkekler giyer” der oldu. Neyse ki sonra hayatımıza bir Elsa karakteri girdi de onun mavi prenses kostümleriyle yeniden renk algısını düzeltebildik.

Gülay: Ah o pembe dayatmaları, o gelin kıyafetli bebekler... En çok da masalları eğip bükerdim ben. Prensesi zor durumdan prens kurtarmaz. Kendi becerisiyle kaçar, en fazla arkadaşı olan prensten çok gerekirse yardım isterdi... Murada ermek filan yok, bizim prenses ülkesini daha iyi yönetmek için başka ülkede üniversite okumaya giderdi (gülüyor).

Gizem: Evet, ben de birçok masalı değiştirdim aynı senin gibi. Ama bunları tek başına yapmak kolay değil, çocukla ilişkisi olan herkesi güncellemek gerekiyor. Küçük çocuğu olan ailelere Disney yapımı ‘Bluey’ çizgi filmini şiddetle tavsiye ediyorum. Köpek ailesi üzerinden toplumda cinsiyet eşitliğini çok güzel işliyorlar. Biz, Lorin’in yaşına göre bu durumu şimdilik başardık, yolumuz uzun elbette ama araba kullanan babalara şaşırıyor, babasıyla futbol oynuyor, mavi spor ayakkabıları da var, simli mayosu da... En istediği şeyler helikopter kullanmak ve veteriner olmak.

Gülay: Bravo Lorin’e! Eminim o helikopteri kullanır. Bilge Ablası da şimdiden motosikletini seçti... Birçok STK dezavantajlı kız çocukları için proje yapıyor, sayısız destek mekanizması kuruldu. Hâlâ ağır ilerlediğimizi düşünüyorum ama kız çocuklarının hepsinin bu özgüvenle geleceğe dair hayaller kurabileceği günler umarım çok yakındır.

Gizem: Umarım öyledir… Bizi okuyan tüm ebeveynlere bugün özelinde, fakat her gün her yerde okunacak bir kitap tavsiyesinde bulunarak bitirmek istiyorum sohbetimizi. Hep Kitap etiketiyle yayımlanan ‘Asi Kızlara Uykudan Önce Masallar’, çocuk kitaplarındaki gizli ya da açık cinsiyet ayrımcılığından nefret eden Elena Favilli ile Francesca Cavallo’nun projesi. Kitapta bilim, sanat, moda, spor ve siyaset dünyasından başarılı 100 kadının çocukluk günleri anlatılıyor. En tatlı yanıysa finale kendi hikâyenizi yazmanız için özel bir bölüm eklenmiş olması. Böylece belki ileride bu kitabı eline alan birisi, orada 100 değil 101 asi küçük kızın maceralarını okuyacak, kim bilir