Hayati organ nakillerine sürekli maluliyet hakkı

Son iki bölümde özellikle yeni yayımlanan yönetmelikle getirilen ve kamuoyunu doğrudan ilgilendiren hastalıklar veya rahatsızlıklarla ilgili konulara değineceğiz.

İsmim Hatice Gümüş. Şu anda haftanın belli günlerinde diyaliz makinesine bağlanmaktayım. Çalışamadığım için malulen emekli oldum. Ben böbrek nakli sırası bekliyorum. Ancak böbrek nakli olduğumda da aylığın kesilir dediler. Bu da beni düşündürüyor.
- Hatice Hanım, bu konuyla ilgili SGK yeni bir düzenleme yaptı. Siz eski uygulamayı duymuşsunuz. Ancak, o da biraz eksik olmuş. Eski uygulamada böbrek naklinden sonra SGK sağlık kurulu sizi yoğun tedavi dönemi olduğu için aylığınızı kesmeksizin bir yıl sonra kontrol muayenesine çağırmaktaydı. SGK sağlık kurulu incelemesinde sizin böbrek fonksiyonlarında hiçbir bozulma yoksa çalışabilir durumda olduğunuza karar veriyor ve aylığınızı kesiyordu. Ama tüm nakiller başarılı geçmeyebilir ve bazen bu süre içinde sağlığınızda düzelme görülmez veya nakledilen böbreği vücut kabul etmeyebilir, bu durumda da aylığınız kesilmesine de gerek kalmayabilir. Artık SGK koşulsuz olarak kontrol muayenesini kaldırdı. Yani, bir yıl sonra veya daha ileri tarihlerde sizi kontrol muayenesine çağırmayacak. SGK yeni düzenlemesi ile maalesef ülkemizde malullük aylığının devam etmesi pahasına böbrek naklinden kaçınan sigortalılarımızın bu sorununu ortadan kaldırılmış oldu. Böylece hasta için yüksek yaşam kalitesine kavuşmuş, SGK ise diyaliz ve ek tedavilere ödediği yüksek maliyetlerden kurtulmuş oldu.

İsmim Mehmet Demirbilek. 30 yaşındayım. Böbrek hastasıyım. Haftada 3 gün diyaliz makinasına bağlanıyorum. Toplumda SGK artık böbrek nakli olanlara aylık bağlayacak diyorlar. Bu doğru mu? Doğruysa ben nasıl aylık alırım?
- Mehmet Bey doğru duymuşsunuz. SGK yeni düzenlemesi ile sigorta şartlarını taşıması kaydıyla (1800 gün 10 yıl gibi) böbrek, kalp, akciğer, bağırsak gibi hayati öneme haiz organların nakillerinde, nakli olan hastaları doğrudan malül sayacak. Yani 1800 gününüz ve 10 yıllık sigorta sürenizde varsa sırf böbrek nakli oldunuz diye size aylık bağlanacak. Tabi önemli bir hususta, ilk defa işe başladığınızda böbrek hastası olmamanız gerekiyor. Böbrek hastası olan sigortalılarımızda en çok bu durum nedeniyle SGK sağlık kurulu tarafından red veriliyor.

İsmim Metin Gümüş. Şu anda bir işyerinde çalışyorum. Haftada 3 günde diyaliz makinasına bağlanıyorum. Bende malül olabilir miyim? Bana aylık bağlanır mı?
- Metin bey siz zaten malulsünüz. Çünkü diyalize girecek kadar hasta olan bir kimse SGK Yönetmeliğine göre malüldü. Ancak malullük aylığı bağlanması için diyaliz hastası olmak veya malül olmak tek başına yeterli değildir. Öncelikle hastalığınız ilk defa işe girdikten sonra ortaya çıkmış olması lazım. Bunun yanında sigortalı olarak 1800 gün pirim gününüzün olması ve 10 yıl da sigorta sürenizin olması gerekir. Burada şunu belirtmekte fayda var. Malullük aylığı SGK nın bir emeklilik sistemidir ve diğer bağlanan aylıklardan farklı olarak bazı hastalıklar nedeniyle yüzde 60’ın üzerinde çalışamaz durumda olan insanımızın çok değil 1800 gün gibi bir prim ödemesinin ve 10 yıl çalışma süresinin yeterli görülerek aylık bağlanmasını sağlayan istisnai bir durumdur, ayrıcalıktır. SGK sisteminin özünde, iş kazası sonucu bağlanan aylıklar dışında tamamen prim gün sayısı ve sigortalılık süresi ve yaş gibi kriterlerle bağlantılı bir emeklilik sistemi vardır. Karşılıksız sadece hastalığa bağlı veya organ nakline bağlı aylık bağlama sistemi yoktur. Siz yazınızda çalışma sürelerinizden bahsetmemişsiniz. Ancak, yukarıda belirttiğim süre ve gününüzü doldurduğunuzda size aylık bağlanır.

Malul olmak için artık diyalize girmenize gerek yok

Sağlık kontrollerimde bana 6 ay içinde rapordaki hususlara göre diyalize girecek durumdasın dediler. Ancak, ben çalışamaz durumda kendimi çok kötü hissediyorum. 2000 gün çalışmışlığım var ve 13 yıldır sigortalıyım. Diyalize
girmediğim için malul olamayacak mıyım?
- Değerli okurum,1800 gün ve 10 yıl şartını sağlıyorsunuz ayrıca hastalığınız ilk işe girdikten sonra zuhur etmiş belli. Bu durumda sizin sağlık açısından çalışamaz durumda olup olmadığınızı irdeleyip, aylık alıp alamayacağınıza bakalım.
SGK’nın bu yeni uygulaması, maluliyet maaşından faydalanmak isteyen ancak diyalize girmeyen hastaların sıklıkla başvurdukları diyalize erken başlama olayını engelleyecek, bu da hem hastalara yüksek yaşam kalitesi, SGK ya da düşük maliyet olarak yansıyacaktır. Eski düzenlemede bu hastalığınızla malul olamıyordunuz. Diyaliz makinesine bağlanma şarttı. Ancak, SGK’nın yapmış olduğu yeni düzenleme ile artık 1 Eylülden itibaren sizde malul olabileceksiniz. Fakat kronik böbrek yetmezliğine bağlı gelişen ağır komplikasyonlardan en az ikisinin varlığı gerekmektedir. Bu hususların yer aldığı sağlık kurulu raporunda belirtilecek tıbbi hususlar, SGK sağlık kurulu incelenir ve onay verirse diyalize girmeden aylık alabilirsiniz.

Lösemi hastalarının hakları

- Kan kanserlerinin tedavisi uzun ve meşakkatli bir tedavidir. Tedavi süresi tüm dünyada ortalama 24 aydır. SGK da bu hususu dikkate alarak bu hastalık için 24 ay boyunca hastalara malul olabilme hakkı getirmiş oldu. Sigortalı kendisine bağlanacak malullük aylığını en 24 ay aldıktan sonra sonunda hangi kan kanseri tipine giriyorsa SGK sağlık kurulu tarafından maluliyet kriterlerine göre aylığının devam edip etmeyeceğine karar verilecek. Kan kanserinde diğerlerinden farklı olarak ikinci en az 24 ay malullük aylığı alma imkânı da vardır. Şöyle ki; kan kanserinde tanı tarihinden itibaren 24 ay süreyle malul kabul edilen hastalar en az 24 ay sürenin sonunda etkilenen
vücut sistemi dikkate alınarak hastalığın tekrarı (relaps) halinde tekrar ikinci 24 aylık sabit malül sayılma halinden yararlanabile-cekler. Diğer kanser türlerinde tekrarlama durumunda genel olarak maluliyet gerektirecek derece sağlık durumunun bozulmasına bakılarak kurul kararı ile sürekli malullük aylığı bağlanacaktır.
Mesela Ahmet bey kan kanseridir ve kendisi sigorta şartlarını taşımak-tadır.(1800 gün,10 yıl sigortalılık süresi gibi) Ancak hastaneye gittiğinde ilk evre kan kanseri olduğu tanısı konuyor. Ahmet bey normalde ilk evre kanser olduğu için SGK ona çalışma gücü kaybı %60 olarak değerlendirme-yeceği için malullük aylığı alamaz. Ancak yenı uygulama ile Ahmey bey bu %60 oranına bakılmaksızın sırf tedavi süresinde daha sağlıklı ve huzurlu biçimde tedavisini alsın diye SGK ona en az 24 ay boyunca malullük aylığı bağlayacak. Kan kanseri olan Ahmet beye 24 ay sonunda SGK iyileşmişsin diyerek aylığını kesebilir veya hastalığı daha da ilerledi diye sürekli aylık bağlayabilir.

Tüm kanser hastaları 18 ay aylık alabilecek mi?

İsmim Hasan Koçak. İstanbul’da yaşıyorum. Mide kanseri rahatsızlığım var. Tedavi görüyorum. Tüm kanser hastaları artık sosyal sigorta şartlarını sağlamak kaydıyla çalışma gücünü kaybetmiş sayılacaklar ve malul aylığı alacaklar deniyor. Bu doğru mudur? -Geçmiş olsun, Hasan Bey. Bilginiz kısmen doğru ancak açıklanmaya ihtiyaç var. Eski uygulamada hastalığın evreleri dikkate alınarak çalışma gücü kaybının %60 altında kaldığı tespit edilerek hastalık ilerleyene kadar aylık bağlanmıyordu. SGK’nın getirdiği yeni uygulama iyi huylu tiroid kanserleri ve basit cilt kanserleri dışında tüm kötü huylu kanser hastaları (kan kanseri ve kemik iliği nakli ayrı tutulmuş) tanı aldıktan sonra en az 18 ay boyunca malul kabul edildiler. Yani bu şu demek; hastaneden alınan kansersiniz raporu SGK sağlık kuruluna gittiğinde sağlık kurulu da bu raporunuzu ve ekindeki tıbbi belgeleri inceler ve evet siz malul durumdasınız derse (ki burada kanserin hangi evrede olduğunun önemi yok) SGK sizin tedavi süreniz olan en az 18 ay boyunca sigortadaki şartları da taşıdığınız için (1800 gün,10 yıl gibi) size aylık bağlayacaktır.

18 ay aylık aldıktan sonra iyileşmezsem aylığım kesilecek mi?
- 18 aylık tedavi süreniz sonunda SGK sizden tekrar detaylı rapor isteyecek. Siz bu sağlık raporunu götürdüğünüzde SGK sağlık kurulu sizin iyileştiğinize veya % 60’ın altında çalışamaz durumda olduğunuza karar verirse 18 ay dolduğu için aylığınız kesilir. Eğer iyileşmediniz ve %60’ın üzerinde de çalışamaz durumda iseniz o zaman size sürekli almanız için malullük aylığı bağlanır.

Kemik iliği nakli olanlar malullük aylığı alabilecekler mi? Ne kadar süre alacaklar?
- Bu hastalara nedenine bakılmaksızın ortalama tedavi süresi boyunca yani en az 12 ay maluliyet hakkı getirildi. Eğer bu sürenin sonunda iyileşemezse tekrar SGK da sağlık kuruluna girerek uygun görülürse sürekli aylık alabilir.

İlik naklinde 12 ay kanser hastalıklarında 18 ay ve kan kanserinde ve tedaviye dirençli verem hastalığında 24 aylık tedavi süresince aylıklar nasıl, nereden ve ne zaman alınacak?
- Mesela sigortalının ismi İsa ve bir işte çalışmıyor olsun. Kronolojik olarak örneklendirelim. İsa bey 15 Eylül tarihinde hastaneye gitti ve bir hafta sonra 22 Eylül de kendisine kanser tanısı kondu. İsa bey kendisine verilen tanının yer aldığı sağlık raporu ile birlikte 23 Eylülde SGK İl Müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezine gitti. SGK ya kanser oldum, malullüğümün tespitini ve aylık bağlanma işlemlerinin başlatılmasını istiyorum demesi lazım. SGK’da İsa beyin 1800 gün prim günü ve 10 yıl sigortalılık süresi var mı ona bakacak ve bu hususları taşıyorsa o zaman İsa beyi yetkili hastaneye sevk edecek. İsa bey SGK’nın yetkili hastanesinde tedavi olduktan sonra hastane, resmi sağlık kurulu raporunu SGK ya 10 Ekim de gönderdi. SGK raporla birlikte aylık bağlanma talep dilekçesini SGK Sağlık Kuruluna gönderdi. SGK sağlık kurulu ellerindeki kriterlere bakarak hastanenin vermiş olduğu sağlık raporunu inceler ve evet İsa Bey malul olmuş derse o zaman İsa beye aylık bağlanmak üzere SGK Müdürlüğüne kararı gönderecek. SGK, aylık bağlanma istek tarihi ile hastane sağlık kurulu raporunun tarihi birlikte değerlendirmesi sonucu hangisi sonra ise o tarihten itibaren aylığı bağlayacaktır. Yani İsa bey SGK ya aylık başvurusunda 23.09.2013 tarihinde bulunduğu, hastanenin sağlık raporu ise 10.10.2013 tarihinde geldiği dikkate alındığında aylık 10.10.2013 tarihi itibariyle bağlanacaktır. İsa bey bu tarihten itibaren aylık almaya başlayacaktır ancak SGK sağlık kurulunca maluliyet kararı daha sonra olduğu için geriye dönük birikmiş aylıkta alacaktır.

YARIN: Otistik çocuklar malul sayılabilecek mi, psikiyatrik hastalıklar için maluliyet kriterleri, bütün şeker hastalarına aylık bağlanacak mı, Kimlere bağlanacak?