Gümrüğe takılan Çinliler rotasını Avrupa’ya kırdı

Tebliğte söz konusu ülkelerden elektrikli araç ithal etmek için birçok şart yer alıyordu ancak hem markalar hem de tüketiciler açısından en önemisi, “satış sonrası montaj, bakım ve onarımı için TS12047 ve TSE K646 standartlarında 7 coğrafi bölgede en az 20 yetkili servisin ithalatçı tarafından bizzat kurulmuş olması” şartıydı. Söz konusu tebliğ 29 Aralık 2023 itibarıyla yürürlüğe girdi. Tebliğten en çok etkilenenler beklenildiği gibi Çinli üreticiler ve Avrupalı markaların Çin’de ürettiği modeller oldu.

BU STANDARDI KİM VERECEK

Hangi markaların ne kadar etkilendiğine girmeden önce tüketicilerin kafasını karıştıran bir konuya da açıklık getirmek gerekiyor; yeni tebliğ markaların araç satmasına engel olmuyor yani 29 Aralık 2023 tarihine kadar araçları gümrükten çekebilen markalar stokları tükenene kadar satış yapmaya devam edecek. Bu süre zarfında ise hem hazırlıklarını tamamlamak hem de Bakanlık ile görüşmeler yaparak servis hizmetini bizzat kurmak yerine eskiden olduğu gibi bayilikler üzerinden devam etmeyi talep edecek. Özellikle işaret edilen standartlar için sertifika verecek yer bulmakta zorluk yaşandığı ithalatçılar tarafından önemle dile getiriliyor.

600’E YAKIN OTOMOBİL KAPIDA

Edindiğim bilgilere göre, 1 Ocak 2024 itibarıyla en az 600 adet Çin’den ithal edilen elektrikli otomobil gümrüğe takılmış durumda. Bazı markalar Türkiye için ayırdıkları kotayı Avrupa’ya yönlendirmeye başladı bile. Bazı markalar ise 29 Aralık 2023’e kadar en azından ilk çeyrekte satabileceği elektrikli otomobilleri çekmiş durumda. Bu markalardan birisi de Çin’de üretim yapan İngiliz MG markası. Şirket, bu yılın ilk çeyreğine kadar satacağı araçları getirmiş ve buradan kazandığı sürede hem uygulamalı tebliği bekleyecek hem de hazırlıklarını yapmaya çalışacak.

Ancak, MG kadar şanslı olmayan markalar da var. Geçen sene 2 bin 451 adet satış yapan ve Türkiye’ye batarya fabrikası kurma planları bulunan Skywell’in 550 aracı Gölcük limanında kalmış durumda. Markanın Türkiye distribütörü Ulu Motor, bazı araçları Avrupa’ya yönlendirmiş. MG de aynı şekilde Türkiye için planlanan az sayıda aracının rotasını Avrupa’ya çevirmiş. Diğer bir marka ise 15 Aralık 2023’te satışlara başlayacağını duyuran GRS Automobility distribütörlüğündeki Çinli Hozon Neta. Marka, 29 Aralık öncesi getirdiği araçların satışlarını çok fazla duyurmadan sürdürüyor ancak ilk çeyrek için planlarını ertelemiş durumda.

SADECE ÇİNLİLER DEĞİL

Tebliğten sadece Çinliler etkilenmedi. Örneğin, Çin’de ürettiği iddialı ve rekabetçi SUV’u EX30 için müşteri talebini ölçmeye başlayan Volvo şimdilik modeli askıya almış durumda. İlerleyen dönemde tebliğte bir değişiklik olursa yeniden harekete geçecek. Olmazsa Belçika’daki üretim beklenecek. Yine Japon devi Honda da 2024 yılında Türkiye’ye getirmek istediği e:Ny1 modeliyle ilgili planlarını gözden geçiriyor.

Bana göre adını sanını duymadığımız araçların 2024 yılında getirilip Türkiye’nin bir marka çöplüğüne dönüşmesi ve olası büyük tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilmesi açısından tebliğ oldukça yerinde. Ancak, yıllardır Türkiye’de satış yapan markalar ile bayilik/servis ağını sağlam temellere oturtmuş distribütörlerin aynı sepete konulmaması gerekiyor. Bu sadece markalar için değil tüketiciler için de önemli ki “rekabet” her zaman tüketicinin faydasına. Bu noktada gözler şimdi 20 servisin “bizzat” kurulması kararıyla ilgili uygulamalı tebliğte. Ben uygulamada söz konusu markalar için bir istisna yapılabileceğini düşünüyorum.