Ev fiyatına tahliye... Kiracılar evden çıkmak için astronomik rakamlar istiyor

Ev sahipleri kimi zaman haklı, kimi zaman haksız nedenlerle kiracıların evden çıkmasını istiyor. Evinde kendi yaşamak isteyen de var, daha yüksek rakamla başkasına kiralamak isteyen de. Ancak artan ev sahibi-kiracı anlaşmazlıkları yargı sistemi üzerinde öyle bir yük yarattı ki, tarafların dava yoluna gitmesi halinde tahliye süreci üç yılı bulabiliyor. İşte bu durumu fırsat bilen kimi kiracılar evden çıkmak için ödeme istiyor. İstenen bedeller ise artık taşınma masrafı ile açıklanamayacak noktaya geldi. Öyle ki İstanbul’un merkezi ilçesinde bir kiracı, ‘Kendi evimde yaşamak istiyorum, evimi boşalt’ diyen ev sahibinden 4 milyon lira talep etti. Bir başka kiracı ise “150 bin dolar almadan çıkmam” diyor. Üstelik bunlar sadece karşımıza çıkan iki örnek. Avukatlar ve emlak danışmanları, benzer durumların hızla arttığını, ev sahiplerinin tahliye bedelleri nedeniyle mağdur olduğu belirtiyor.

KONUTTA HAVA PARASI DÖNEMİ

Gayrimenkul hukuku uzmanı Avukat Hikmet Güngör, geçmişte işyeri için ödenen hava parasının artık konutlarda da uygulandığını söyledi. “Güncel durumda tahliye davası açan mal sahipleri davayı kazansalar bile dava süreci en az üç yıl sürmekte. Bunu bilen kiracılar maalesef bu durumu kötüye kullanabiliyorlar” diyen Güngör baktığı dosyalardan şu örnekleri paylaştı: “İstanbul’un merkezi ilçesinde bir evi olan müvekkilim kiracısının çıkmasını istiyor, çünkü evine kendi geçecek. Kiracı taşınmazdan çıkmak için 4 milyon lira istedi. Üstelik bir de tarihe göre tarife hazırlamış. Hemen çıkmak için 4 milyon lira, 2024 yılı kasım ayında çıkmak için 2.5 milyon lira, 2025 kasım ayında çıkmak içinse 300 bin lira talep etti. Arabulucuda anlaşma sağlanamadı ve dava yoluna gidildi. Bir başka dosyamızda kiracı eve 500 bin dolar masraf yaptığını iddia edip bu bedeli istedi. Yeni bir evde böyle bir tadilat rakamı imkansız. Bunun adı tahliye fırsatçılığı.”

Tarafların anlaşması halinde ödeme yapılmasında hukuki bir engel olmadığına dikkat çeken Güngör, “Kiracı planlamadığı bir tahliye için taşınma masrafı, yeni ev için emlakçı komisyonu, depozito ödemesi yapacak. Bu nedenle bir bedel talep etmesi olağan. Ama bugün konuşulan rakamlar bunun çok ötesinde. İstenen tahliye bedeli ile şehrin gelişim çeperinde standart bir ev satın alınır. Fahiş zamlar ve haksız tahliyeler nedeniyle kiracılar zorluk yaşıyor ama bu gibi örneklerde de ev sahipleri mağdur oluyor” ifadelerini kullandı. 

150 BİN DOLAR İSTEYEN VAR

İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü Yönetim Kurulu Başkanı Ulvi Özcan, taşınma parası istemenin kira piyasasında olağan bir hal aldığını söyledi. Kiracıların uzun süren yargı süreçlerini suistimal ettiğini belirten Özcan, bir ev sahibinin yaşadığı mağduriyeti şöyle anlattı: “Ev sahibi evini satmak istiyor, evde bir kiracı var. Önce kiracı evi göstermek istemedi ve yer gösterme davası açıldı. 1.5 yıl sonra çilingir ve polis eşliğinde eve girdik. Şimdi de evden çıkmak için 150 bin dolar istiyor. ‘Yeni bir eve çıkarsam muadilinin kirası 5 katı’ diye bir savunması var. Ama bu durum ev sahibinin suçu değil. İstediği rakam başka bir ilçedeki ev fiyatı. Özellikle merkezi ilçeler ve lüks konutlarda böyle uçuk rakamlar görüyoruz. Daha uygun fiyatlı evlerde de taşınmak için bir bedel isteniyor. Tahliye için mülk sahibinde evin değerinin ortalama yüzde 5-10’u kadar rakamlar talep edildiğini biliyoruz. Kabul eden, etmek zorunda olan da var, dava yoluna gidenler de” şeklinde konuştu.

EV SAHİBİ NEDEN ‘ÇIK’ DİYOR?�

- Geçmişte kiraya verdiği evde kendi yaşamak istiyor.

- Ailesinden birinin ihtiyacı varsa kiracının çıkmasını talep ediyor.

- Kira bedeli düşükse kiracıyı çıkarıp, evi daha yüksek bedelle başkasına kiralamak istiyor.

- Kiracılı evler satılmıyor, satılırsa da rakam düşük kalıyor. Bu nedenle evini satmayı planlayanlar kiracının çıkmasını talep ediyor.

- Kiranın düşük kalmasından ve zam sınırından şikâyetçi bir kesim de evini boş tutmayı tercih ediyor.

KİRACI CEPHESİNDE NELER YAŞANIYOR?

- Kiracıların önceliği çoğu zaman evden çıkmamak. Çünkü yeni bir ev masraf anlamına geliyor. Taşınma, emlakçı komisyonu, depozito, peşin kira bedeli derken yüklü bir tutar karşılarına çıkıyor.

- Eski kiracılar fiyat avantajına sahipler. Evden çıkmaları halinde ödediğinin 2-3 katı kira ile karışılacağını biliyorlar. Bu nedenle ağırlıkla, yasal sınır olan yüzde 25’in de üzerinde zam yapıp aynı evde kalmayı tercih ediyorlar.

- Kimi zaman davaların uzun süreceğini bilenler ‘mahkemeye gidelim’ diyor ve 2-3 yıl zaman kazanıyor.

- Tahliye talebi ile karşılaşan kimi kiracılar da ödeme istiyor. Bu noktada makul ve haklı bir rakam öneren de var, astronomik rakamlar isteyen de.

HANGİ DURUMLARDA TAHLİYE MÜMKÜN?

- Kiracı, kiranın zamanında ödemediği gerekçesiyle bir kira dönemi içinde iki kez haklı uyarı almışsa ev sahibi tahliye talebinde bulunabilir.

- Mülk sahibi kendisinin, eşinin, alt soyunun, üst soyunun ya da kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ihtiyacı sebebiyle kiracının tahliyesini talep edebilir. Ancak ihtiyacım var dedikten sonra evi üç yıl boyunca başkasına kiraya veremez. Verilirse eski kiracıya tazminat ödenir. Yani ‘eski kiracı ucuza oturuyor, o çıksın daha iyi rakama başkasına kiraya vereyim’ denilemez.

- Kiracılı bir evi alan mal sahibi, yine kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu birinin ihtiyacı varsa tahliye isteyebilir.

- Ev sahibinin elinde ‘geçerli’ bir tahliye taahhüdü varsa tahliye isteyebilir.

- Kiraya veren 10 yıllık sözleşme uzama süresinin sonunda herhangi bir ‘gerekçe göstermek zorunda olmadan’ tahliye isteyebilir.  

- Köklü bir tadilat, güçlendirme ya da dönüşüm yapılacaksa kiracının tahliyesi istenebilir. Ancak taşınmaz yeniden kiraya verilirken birinci öncelik çıkan kiracıdadır.