İnternetten şu anda şahsen tek beklentim beni zengin etmesi
Güncelleme Tarihi:
Ezgi BAŞARAN
Oluşturulma Tarihi: Ocak 29, 2005 00:28
Son beş yılda Türkiye’nin büyük holdinglerinin milyonlarca dolar batırdığı internet piyasasında girişimci Mehmet Budak (47) bir mucize yarattı. Sekiz yıl önce sadece kitapla başladığı www.ideefixe.com’u aradan geçen zamanda 170 bin çeşit ürün pazarlayan, yılda 3 milyon dolar ciro yapan dev bir mağazaya dönüştürdü.
2005’te cironun 10 milyon doları bulmasını bekliyor. Oysa Budak’ın hayali, teorik matematikçi olmaktı. Boğaziçi Üniversitesi Matematik Bölümü’nde okurken 12 Eylül darbesini yaşadı. Politik görüşleri nedeniyle zor günler geçirdi. Keyfi kaçtı, bilim adamı olmaktan vazgeçti. Çelebioğlu Holding’in sahibi Canan Çelebioğlu’nu ikna edip sanal alışveriş merkezi Ideefixe’i kurdu.
n Birgün internette kitap-CD-DVD satacağınız aklınıza gelir miydi?
- Hiç gelmezdi vallahi, üniversitedeyken internet kelimesi bile yoktu. Mezun olduğum bölüm uygulamaya dönük değildi. Orta 2’den beri matematikçi olmayı istiyordum. Teorisyen olacaktım, planım buydu.
n Ama o plan hiç uygulamaya konmadı...
- Çünkü 22 yaşımda, memleketin başına gelebilecek en büyük felaketlerden biri yaşandı. 12 Eylül darbesi her şeyi allak bullak etti. Arkadaşlarım ağır işkence gördü, bazıları öldü. Hayat planımı gerçekleştirecek psikolojik altyapı darmadağın olmuştu. Artık bilim adamı filan olmak istemiyordum. Keyfi kaçmıştı. Bizim kuşaktan önemli şeyler bulan bilim adamları çıkmadı. Devlet solculuğu fiilen imkansız bir hale getirince herkes geçinmek için çeşitli yöntemler aramaya başladı. Modern Türk kapitalizminin kurulması aşamasında emeklerimizi kullandık.
BU İŞİ TASARLADIĞIMIZDA DAHA AMAZON YOKTU
n O dönemde Ideefixe’i kurmak ileri görüşlülük ya da ticari zeka örneği miydi?
- 1996’da ileri görüşlülüktü ama aradan geçen 8 yıl içinde hesaplanamayacak ekonomik ve sosyal felaket yaşandı. Öngörülerimiz gerçekleşmedi. Üç yılda çok ciddi paralar kazanmayı bekliyorduk. Şirketimiz 2002 sonunda para kazanmaya başladı.
n Ideefixe’i kurarken Amazon’dan ne kadar etkilendiniz?
- Bu işi tasarladığımızda Amazon yoktu. Reklam filmleri çeken bir prodüksiyon şirketinde çalışıyordum. Orada analogdan dijital teknolojiye geçildiğini gördüm. Biraz altını kazınca bu gelişmenin kullandığımız diğer medyalara da sıçrayacağını, bilgisayarlar arası ağ kurulacağını anladım. Bunu arkadaşım Canan Çelebioğlu’na anlattım. Beraber Ideefixe’i kurmaya karar verdik.
n Ne kadar para gerekiyordu şirketi kurmanız için?
- Birkaç yüz bin dolar mertebesinde bir yatırım düşünmüştük. Ama onu çok aştık.
n Kim sağladı bu sermayeyi?
- Canan (Çelebioğlu) çok zengin bir girişimci. O sağladı. Sizin de iyi bir fikriniz varsa götürün.
n E-ticaret yapacağınız kesindi. Peki kitap satmaya nasıl karar verdiniz?
- Yiyecek, içecek satmak için çok başka sistemler gerekiyordu. E-ticaretin belli kuralları var: Satacağınız ürün kredi kartıyla ödenecek fiyatlarda olmalı, soğutularak saklanma koşulları gerektirmemeli. Alışveriş alışkanlıklarına çok ters düşmemeli. Mesela denemeden giysi almak istemezsiniz. Geriye kültür ürünleri kalıyordu.
n Kuruluş aşamasında ne gibi zorluklar yaşadınız? Yayınevleriyle nasıl anlaştınız?
- Teknik altyapıyı oluşturmak çok zahmetliydi. Sonra, 40 bin kitabın bilgilerini girdiğimiz bir veritabanı oluşturduk. Bunu yaparken yayınevlerinden ne kitaplarınız varsa gönderin, sisteme kaydedelim diyoruz, bir türlü bize güvenip göndermiyorlar. Kitapları çalacağımızı sanıyorlar. İnternet üstünden satacağız, diyoruz anlatamıyoruz. Çünkü böyle bir kavram yok kafalarında. Onları ikna etmekte ve kitapların bilgilerini toplamakta çok zorlandık. Şimdi kitaplar çıkar çıkmaz haber verip gönderiyorlar.
n Okurların, müzikseverin internetten alışverişe alışması ne kadar sürdü?
- Türkiye’deki toplam kitap satışının sadece yüzde 3’ü internetten yapılıyor. Ama zamanla çok şey değişti. Başlangıçta günde 20, 30 paketi geçmiyordu bize verilen siparişler. Şimdi 2 bini buluyor. Ve paket denince içinde birden fazla kitap, CD ya da DVD oluyor genellikle.
n İnternette alışverişin geleceği nasıl?
-ADSL’in de yaygınlaşmasıyla internet kullanımına bağlı olarak alışveriş çok artacak. Şehir hayatındaki zamansızlık nedeniyle alışveriş internete kayıyor. Trafiğe girip, Migros’a gidip elinde torbalarla çıkmaktansa internetten ısmarlarsın olur biter. Şu anda 200 bin kişi e-ticaret yapıyorsa, 2005’in sonunda bu bir milyon olacak. 2006’da ise 4-5 milyon internet kullanıcısının yüzde 80’i sanal alışveriş yapacak. Bu verilere göre, önümüzdeki iki yılda çok zengin olmayı kuvvetle umut ediyorum. İnternetten şu anda şahsen tek beklentim beni zengin etmesi.
SIFIRA YAKIN STOKLA ÇALIŞIYORUZ
Genelde sıfıra yakın stokla çalışıyoruz. 170 bin kalem ürün satıyoruz. Hepsinden 5’er tane depoda tutsak 850 bin ürün olur ki bunların çoğu da hiç hareket etmez. Stokta hemen satacağımız kesin olan belli ürünlerden tutuyoruz. Sitemizin müşterisi ekran başında alışverişini onayladığı anda bilgi bize ulaşıyor. Ürünlerin temin noktaları farklı. Bazı kitaplar bizim stokumuzdan, bazıları dağıtımcıdan, bazıları yayınevinden alınıyor. Siparişler temin noktalarına göre ayrılıyor. Bu arada şüpheli talepler takibe alınıyor. Mesela Tarsus’tan biri 6 cep telefonu ısmarladıysa kontrol edilmesi gerekir. Çünkü Tarsus’ta cep telefonu kaçakçılığı yapan bir çete var. Arayıp kontrol ediyoruz. Kargo firmasına veriyoruz, onlar da alıcıya evinde teslim ediyor. Bazen yanlış sipariş teslim ediyoruz. Bir seferinde fazladan cep telefonu bile gönderdik. Özür diliyoruz. Çok gürültü çıkarsa, daha büyük özür diliyoruz.
ORTADOĞU VE BALKANLAR’DA CİROSU EN YÜKSEK SİTE
n Ideefixe Fransızca sabit fikirli anlamına geliyor.
n Ideefixe, EBİ (Elektronik Bilgi İşlem) şirketler grubunun bir parçası. Bu grupta community business denilen buluşma ve çöpçatanlık siteleri var. Siberalem, itiraf.com ve arkadaş servisi, Komikaze.net arkadaş servisi, eşcinsel ve biseksüellerin tanışma ortamı olan Eş alem bunlardan bazıları.
n Site, ayda 400 milyarlık kültür ürünü satıyor. Cirosu Türkiye’deki herhangi bir kitapçıdan, Ortadoğu ve Balkanlar’daki tüm internet sitelerinden daha yüksek.
n 5-22 Ekim arasında internette düzenlenen kitap fuarında 70 bin kitap sattı.
n Satılan bir kitabın yüzde 30’u, telefon ve bilgisayarın yüzde 10’u kár olarak şirketin kasasına giriyor. Geçen yılki cirosu 3 milyon dolar. Bu yılki cirosunun 8-10 milyon dolar arasında değişeceği tahmin ediliyor.
n Şu anda kitap, DVD, CD, bilgisayar, telefon, kamera, bebek ürünleri, spor malzemeleri, güzellik ürünleri, koşu bandı, vitaminler, çiçek, bilgisayar ve kutu oyunları, poster, fotoğraf malzemeleri, baskı kağıtları ve filtreler almak mümkün.
n En çok 30 yaş ve üstü kadınlar alışveriş yapıyor. Müşterilerinin yüzde 70’i üniversite mezunu. Siteyi en çok yöneticiler, bankacılar, öğretmenler ve öğrenciler kullanıyor.
n Birgün internette kitap-CD-DVD satacağınız aklınıza gelir miydi?
- Hiç gelmezdi vallahi, üniversitedeyken internet kelimesi bile yoktu. Mezun olduğum bölüm uygulamaya dönük değildi. Orta 2’den beri matematikçi olmayı istiyordum. Teorisyen olacaktım, planım buydu.
n Ama o plan hiç uygulamaya konmadı...
- Çünkü 22 yaşımda, memleketin başına gelebilecek en büyük felaketlerden biri yaşandı. 12 Eylül darbesi her şeyi allak bullak etti. Arkadaşlarım ağır işkence gördü, bazıları öldü. Hayat planımı gerçekleştirecek psikolojik altyapı darmadağın olmuştu. Artık bilim adamı filan olmak istemiyordum. Keyfi kaçmıştı. Bizim kuşaktan önemli şeyler bulan bilim adamları çıkmadı. Devlet solculuğu fiilen imkansız bir hale getirince herkes geçinmek için çeşitli yöntemler aramaya başladı. Modern Türk kapitalizminin kurulması aşamasında emeklerimizi kullandık.
BU İŞİ TASARLADIĞIMIZDA DAHA AMAZON YOKTU
n O dönemde Ideefixe’i kurmak ileri görüşlülük ya da ticari zeka örneği miydi?
- 1996’da ileri görüşlülüktü ama aradan geçen 8 yıl içinde hesaplanamayacak ekonomik ve sosyal felaket yaşandı. Öngörülerimiz gerçekleşmedi. Üç yılda çok ciddi paralar kazanmayı bekliyorduk. Şirketimiz 2002 sonunda para kazanmaya başladı.
n Ideefixe’i kurarken Amazon’dan ne kadar etkilendiniz?
- Bu işi tasarladığımızda Amazon yoktu. Reklam filmleri çeken bir prodüksiyon şirketinde çalışıyordum. Orada analogdan dijital teknolojiye geçildiğini gördüm. Biraz altını kazınca bu gelişmenin kullandığımız diğer medyalara da sıçrayacağını, bilgisayarlar arası ağ kurulacağını anladım. Bunu arkadaşım Canan Çelebioğlu’na anlattım. Beraber Ideefixe’i kurmaya karar verdik.
n Ne kadar para gerekiyordu şirketi kurmanız için?
- Birkaç yüz bin dolar mertebesinde bir yatırım düşünmüştük. Ama onu çok aştık.
n Kim sağladı bu sermayeyi?
- Canan (Çelebioğlu) çok zengin bir girişimci. O sağladı. Sizin de iyi bir fikriniz varsa götürün.
n E-ticaret yapacağınız kesindi. Peki kitap satmaya nasıl karar verdiniz?
- Yiyecek, içecek satmak için çok başka sistemler gerekiyordu. E-ticaretin belli kuralları var: Satacağınız ürün kredi kartıyla ödenecek fiyatlarda olmalı, soğutularak saklanma koşulları gerektirmemeli. Alışveriş alışkanlıklarına çok ters düşmemeli. Mesela denemeden giysi almak istemezsiniz. Geriye kültür ürünleri kalıyordu.
n Kuruluş aşamasında ne gibi zorluklar yaşadınız? Yayınevleriyle nasıl anlaştınız?
- Teknik altyapıyı oluşturmak çok zahmetliydi. Sonra, 40 bin kitabın bilgilerini girdiğimiz bir veritabanı oluşturduk. Bunu yaparken yayınevlerinden ne kitaplarınız varsa gönderin, sisteme kaydedelim diyoruz, bir türlü bize güvenip göndermiyorlar. Kitapları çalacağımızı sanıyorlar. İnternet üstünden satacağız, diyoruz anlatamıyoruz. Çünkü böyle bir kavram yok kafalarında. Onları ikna etmekte ve kitapların bilgilerini toplamakta çok zorlandık. Şimdi kitaplar çıkar çıkmaz haber verip gönderiyorlar.
n Okurların, müzikseverin internetten alışverişe alışması ne kadar sürdü?
- Türkiye’deki toplam kitap satışının sadece yüzde 3’ü internetten yapılıyor. Ama zamanla çok şey değişti. Başlangıçta günde 20, 30 paketi geçmiyordu bize verilen siparişler. Şimdi 2 bini buluyor. Ve paket denince içinde birden fazla kitap, CD ya da DVD oluyor genellikle.
n İnternette alışverişin geleceği nasıl?
-ADSL’in de yaygınlaşmasıyla internet kullanımına bağlı olarak alışveriş çok artacak. Şehir hayatındaki zamansızlık nedeniyle alışveriş internete kayıyor. Trafiğe girip, Migros’a gidip elinde torbalarla çıkmaktansa internetten ısmarlarsın olur biter. Şu anda 200 bin kişi e-ticaret yapıyorsa, 2005’in sonunda bu bir milyon olacak. 2006’da ise 4-5 milyon internet kullanıcısının yüzde 80’i sanal alışveriş yapacak. Bu verilere göre, önümüzdeki iki yılda çok zengin olmayı kuvvetle umut ediyorum. İnternetten şu anda şahsen tek beklentim beni zengin etmesi.
SIFIRA YAKIN STOKLA ÇALIŞIYORUZ
Genelde sıfıra yakın stokla çalışıyoruz. 170 bin kalem ürün satıyoruz. Hepsinden 5’er tane depoda tutsak 850 bin ürün olur ki bunların çoğu da hiç hareket etmez. Stokta hemen satacağımız kesin olan belli ürünlerden tutuyoruz. Sitemizin müşterisi ekran başında alışverişini onayladığı anda bilgi bize ulaşıyor. Ürünlerin temin noktaları farklı. Bazı kitaplar bizim stokumuzdan, bazıları dağıtımcıdan, bazıları yayınevinden alınıyor. Siparişler temin noktalarına göre ayrılıyor. Bu arada şüpheli talepler takibe alınıyor. Mesela Tarsus’tan biri 6 cep telefonu ısmarladıysa kontrol edilmesi gerekir. Çünkü Tarsus’ta cep telefonu kaçakçılığı yapan bir çete var. Arayıp kontrol ediyoruz. Kargo firmasına veriyoruz, onlar da alıcıya evinde teslim ediyor. Bazen yanlış sipariş teslim ediyoruz. Bir seferinde fazladan cep telefonu bile gönderdik. Özür diliyoruz. Çok gürültü çıkarsa, daha büyük özür diliyoruz.
ORTADOĞU VE BALKANLAR’DA CİROSU EN YÜKSEK SİTE
n Ideefixe Fransızca sabit fikirli anlamına geliyor.
n Ideefixe, EBİ (Elektronik Bilgi İşlem) şirketler grubunun bir parçası. Bu grupta community business denilen buluşma ve çöpçatanlık siteleri var. Siberalem, itiraf.com ve arkadaş servisi, Komikaze.net arkadaş servisi, eşcinsel ve biseksüellerin tanışma ortamı olan Eş alem bunlardan bazıları.
n Site, ayda 400 milyarlık kültür ürünü satıyor. Cirosu Türkiye’deki herhangi bir kitapçıdan, Ortadoğu ve Balkanlar’daki tüm internet sitelerinden daha yüksek.
n 5-22 Ekim arasında internette düzenlenen kitap fuarında 70 bin kitap sattı.
n Satılan bir kitabın yüzde 30’u, telefon ve bilgisayarın yüzde 10’u kár olarak şirketin kasasına giriyor. Geçen yılki cirosu 3 milyon dolar. Bu yılki cirosunun 8-10 milyon dolar arasında değişeceği tahmin ediliyor.
n Şu anda kitap, DVD, CD, bilgisayar, telefon, kamera, bebek ürünleri, spor malzemeleri, güzellik ürünleri, koşu bandı, vitaminler, çiçek, bilgisayar ve kutu oyunları, poster, fotoğraf malzemeleri, baskı kağıtları ve filtreler almak mümkün.
n En çok 30 yaş ve üstü kadınlar alışveriş yapıyor. Müşterilerinin yüzde 70’i üniversite mezunu. Siteyi en çok yöneticiler, bankacılar, öğretmenler ve öğrenciler kullanıyor.