Ya teşvik verilmeyecek ya ek tedbir gelecek

IMF, Hükümetin popülist kararlarının ardı arkası gelmeyince, sonunda patladı. Bir yandan yeni stand-by anlaşmasının görüşülmesi için gereken yasal düzenlemeleri geciktiren Hükümet, öte yandan da harcama artırıcı kararlar açıklamaya başladı.Bunun üzerine hiç alışık olunmadığı biçimde, IMF Türkiye Temsilcisi Hugh Bredenkamp ‘Bu işin böyle yürümeyeceği’ anlamına gelen bir açıklama yaptı.Bredenkamp’ın daha önceki, dozu düşük uyarılarını yazmıştık. Bredenkamp, Hükümetin kendilerine verdiği sözler bulunduğunu hatırlatıp, küçük küçük harcamaların yekün tutup mali disiplini etkiler hale gelmesi halinde gerekli uyarıları yapacaklarını söylemişti. Hükümet sinyali yeterince alamadığı gibi, harcama artırıcı kararlarına devam etti. Gübre ve mazot desteği açıklaması, işin tuzu biberi oldu...Bunun üzerine Bredenkamp, Financial Times’a uyarı dolu demeç verdi.Bredenkamp’ın şimdiye kadarki uyumlu ve yumuşak tutumunu değiştiren bu açıklamanın ardından, IMF’nin uyarılarının devam edeceğini, hatta eleştiri dozunun biraz daha yükselebileceğini tahmin ediyoruz.Bredenkamp’ın ardından, yakında IMF yönetiminden de, yani Washington’dan da bu tür uyarılar gelmeye başlarsa, sürpriz olmasın...Aslında Hükümetin popülist harcamaları yeniden artırmaya başladığını, bunun üzerine bir uyarı gelebileceğini bir süredir söylüyorduk ama pek dinletemedik. Sadece Hükümet değil, gözlerini her türlü uyarı ve gerçek olduğunu bildikleri havayı bozacak haberlere kapamış olan piyasalar da, IMF’den böyle bir uyarı gelebileceğini pek dikkate almadı.Aslında Bredenkamp’ın önceki günkü Financial Times’te yer alan uyarısının bile yeterince algılandığını düşünmüyoruz. Piyasaların tavrı hálá ‘Nasıl olsa anlaşma sağlanır, havamızı bozmaya gerek yok’ tavrı...Merkez Bankası’nın bile, Bredenkamp’ın uyarılarını fazla ciddiye almayan, piyasadaki gibi ‘nasıl olsa anlaşma olur’ tavrı içinde olduğunu da söyleyebiliriz.Umarız Hükümet bu uyarılara, piyasalar kadar kayıtsız kalmaz. Bu uyarıların devam etmesini beklerken, tepkilerin anında gösterilmeyip biriktirilmesinin, sonunda daha fazla zarar yaratacağı gerçeğini de tekrar hatırlamakta fayda var.Şimdi Hükümetin önünde iki yol var: Ya ‘bol kepçe’ söz verilen teşvikleri veremeyecekler ya da bu teşviklerin yaratacağı ek harcamayı karşılamak için, gelir artırıcı ya da harcama kısıcı ek önlemler alacaklar. Görünen o ki; ekonomi yönetimi yani ilgili bürokratlar hatta bakanlar, bol kepçe teşviklerin yaratacağı sıkıntıların farkındalar ama siyasi olarak bu tür kararlar alınmasını da engelleyemiyorlar. Şimdi, eğer yapılabilirse, bu teşviklerden çark etmenin daha doğru olacağı görüşündeler.Çünkü biliyorlar ki; bu sayılan teşviklerin hepsi verildiği takdirde, oldukça büyük ek paketler açılması gerekecek, ki bu paketler mevcut dengeleri bozabilecek. Tütüne, içkiye akaryakıta zam yapıp gelir toplamanın sonuna gelindiğinin de farkındalar...Farkındalar ama ne yapabilecekler, onu da önümüzdeki günlerde göreceğiz.Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, gereken 3 yasanın hemen hemen hazır olduğunu, yakında gündeme geleceğini söylemiş. Ancak gördüğümüz kadarıyla, artık Gelir İdaresi düzenlemesinin yasalaşması, iki yasanın TBMM’ye gelmesi de, IMF’yle yeni anlaşma için yetmeyecek. Çünkü Bredenkamp’ın uyarıları, ‘Bütçe dengelerinin bozulduğu’nu gösteriyor. Yani oturup yeniden bütçe üzerinden de geçmeleri gerekecek. Dikkat çeken başka bir husus da, IMF’nin patlamasının, ‘Türkiye-ABD ilişkilerinde yeniden tartışmaların çıktığı bir döneme’ denk gelmesi...Umarız işler tersine dönmez, bu hatanın siyasi ve ekonomik faturası fazla ağır olmaz.