Mazeretim var, PMDD’yim
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Haziran 27, 2009 00:00
Kadın olmanın en zor ve karmaşık hallerinden biri PMS ve daha şiddetlisi olan PMDD. PMS, Premenstruel Sendromu’nun (adet öncesi sendrom) kısaltılmış hali. Âdet döngüsünün ikinci yarısında ortaya çıkıyor.
Fiziksel ve ruhsal belirtilerle seyrediyor, kadının günlük hayatını sekteye uğratıyor. Kadınların yüzde 50’si bazı araştırmalara göre ise yüzde 80’i, âdet görene kadar çok daha duygusal, ağlamaklı, hassas, asabi, karamsar, vücudu şiş, ciltleri sorunlu, karbonhidrat düşkünü... Kısa adı PMDD olan Promenstruel Dysphoric Disorder (âdet öncesi duygusal bozukluk) ise PMS’ye göre çok daha şiddetli seyrediyor. Çalışamaz, günlük yaşamlarını sürdüremez hale geliyorlar. Sadece kendileri ızdırap çekmiyor, çevrelerindekilerin de hayatını zehir edebiliyorlar. Kadınların yüzde 8’i bu şiddetli değişiklikleri yaşıyor. Tıp dünyası bu zorlu sürecin üstesinden gelmenin yollarını arıyor. Son gelişmelerden biri, PMDD’nin doğum kontrol hapıyla bertaraf edilmesi. Bayer Schering Pharma’nın geliştirdiği, drospirenon etken maddeli doğum kontrol hapı, ABD ve Türkiye dahil birçok ülkede PMDD tedavisi için de ruhsat aldı. İngiltere Keele Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Shaughn O’Brien, PMDD ile ilgili sorularımızı yanıtladı:
PMDD YÜZÜNDEN EVLİLİĞİ BİTEN VAR: PMS aslında âdet gören bütün kadınlarda oluyor. Ergenlikten menopoza kadar. Yüzde 95’inde de sorunlar âdet görmeyle bitiyor. Yumurtlama sürecinde iki hormon etkili. Östrojen ve progesteron. Progesteron, âdet siklusunun sadece ikinci döneminde üretiliyor.
PMS ve PMDD sorunu yaşayan kadınlarda hormon düzeyleri farklı değil. Ancak bazı kadınların beyninin progesterona karşı daha duyarlı olduğunu düşünüyoruz. Son 10-15 yıldır da PMDD’den söz ediyoruz. Psikolojik sorunların ağır bastığı PMDD, Amerikan Psikiyatri Derneği’nin tanımladığı hastalıklar arasına girdi. Burada önemli olan tüm duygusal ve fiziksel belirtilerin adetten 1-2 hafta önce başlaması ve adetle birlikte kesilmesi. Söz konusu belirtilerin sürekli yaşanması başka sorunları düşündürüyor. Bazı kadınlar bu belirtileri çok şiddetli yaşıyor. Evlilikleri bitebiliyor, çalışma hayatları bozuluyor, gençlerin okul başarıları olumsuz etkileniyor. Hatta bu dönemde intiharlardan, işlenen suçlar ve cinayetlerden de söz etmek mümkün.
MENOPOZU HASRETLE BEKLEYEN KADINLAR: PMS ve PMDD ile baş etmenin iki temel yolu var. Beynin kimyasını değiştirmek ya da yumurtlamayı durdurmak. Bazı antidepresanlar beynin kimyasını değiştirerek etkili olabiliyor. Çok farklı yöntemlerle yumurtlamayı kesmek mümkün. En agresif yöntem yumurtalıkların çıkarılması! Ancak tabii ki bu tercih edilen bir yöntem değil. Bu süreçte yaşadığı kötü deneyimler nedeniyle bir an önce menopoza girmek isteyen kadınlarla karşılaştım. 3 aylık enjeksiyonlar halinde yapılan, menopoz etkisi yaratan bir yöntem var. Ama genç bir kadında bunu kullanmak östrojen eksikliğine bağlı bazı sorunlara yol açabilir. Doğum kontrol haplarıyla yumurtlamayı durduruyoruz.
ERKEKLER EŞLERİNİ TEDAVİYE GETİRİYOR: Özellikle psikolojik sorunları ağır seyreden kadınların eşleri de sorundan mustarip. Eşindeki PMDD sorunu nedeniyle tek başına gelen erkekler gördüm. Bazen karı-koca birlikte geliyorlar. Kadınlar bu süreçte tamamen kontrollerini kaybedebiliyor. Kocalarına kötü davranıyorlar. Çocuklarına zarar vermekten korkuyorlar. Âdet öncesi ve sonrası iki ayrı kişilik hakim oluyor.
PMS ve PMDD’nizi test edin
Belirtiler-şikâyetler
1. Kızgınlık-asabiyet,
2. Endişe-kaygı-gerginlik,
3. Ağlamaklı olma-reddedilmeye karşı artmış hassasiyet,
4. Karamsar ruh hali-ümitsizlik,
5. İşle ilgili faaliyetlere karşı azalmış ilgi,
6. Evle ilgili faaliyetere azalmış ilgi,
7. Sosyal faaliyetlere karşı azalmış ilgi,
8. Konsantrasyon güçlüğü,
9. Bitkinlik-enerji eksikliği,
10. Aşırı yeme-aşırı yeme krizleri,
11. Uykusuzluk,
12. Aşırı uyku,
13. Yenik düşmüş veya kontrolden çıkmış hissetme,
14. Fiziksel belirtiler
Günlük hayat üzerindeki etkiler
A. İş verimliliği ve üretkenliği
B. İş arkadaşlarınızla ilişkileriniz
C. Ailenizle ilişkiniz
D. Sosyal hayatınız
E. Evdeki sorumluluklarınız
Günlük hayat üzerindeki etkiler
A. İş verimliliği ve üretkenliği
B. İş arkadaşlarınızla ilişkileriniz
C. Ailenizle ilişkiniz
D. Sosyal hayatınız
E. Evdeki sorumluluklarınız
İzmirli kadınlar daha hassas!
İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve çevresinde yaşayan kadınların, âdet dönemlerinde farklılaşan davranış ve yaklaşımlarını anlamak amacıyla yeni bir araştırma yapıldı. 16-46 yaşları arasındaki 3 bin 368 kadınla görüşüldü. PMS ve PMDD’nin yaşam kalitesi üzerindeki etkileri incelendi. Araştırmaya göre:
PMS görülme sıklığı yüzde 26. PMDD görülme sıklığı yüzde 9.
Araştırmanın yapıldığı iller arasında PMS ve PMDD görülme sıklığının en yüksek olduğu il İzmir. Kadınların yüzde 30’u PMS, yüzde 12’si PMDD yaşadığını bildirdi.
PMS ve PMDD sıklığının en düşük olduğu il İstanbul. PMS sıklığı yüzde 97, buna karşılık PMDD sıklığı yüzde 7.
Doğum kontrol hapı kullananlarda her iki sorunun görülme sıklığı, kullanmayanlara kıyasla daha düşük. Kadınların yüzde 79’u doğum kontrol hapı kullanmıyor, yüzde 21’i kullanıyor.
PMDD’yi en sık 16-20, PMS’yi ise 21-30 yaş grubu yaşıyor.
Doğum yapan kadınlarda PMDD oranı daha düşük (yüzde 7).
Hem PMS hem de PMDD’lilerin âdet döneminde en sık ve en şiddekli yaşadığı belirtiler kızgınlık ve asabiyet.
İyi eden doğum kontrol hapı
Drospirenon etken maddeli yeni doğum kontrol hapı, diğer haplar gibi 21 gün değil, 24 gün içiliyor. Hormonsuzluk aralığı diğer ilaçlardaki gibi 7 değil, 4 gün. Bu özellik sayesinde içindeki drospirenonun yararı 3 gün uzatılmış oluyor. Hormonal dalgalanmalarda azalmaya yol açıyor. ABD llinois, Northwestern Üniversitesi Eisenberg Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. David L. Eisenberg, “Amerika’da 2 yıldır sözkonusu yeni doğum kontrol hapını kullanıyoruz. Kullanan kadınların yüzde 86’sı memnun kalıyor. Yüzde 87.5’i fiziksel, yüzde 88.2’si duygusal iyilik hali gösteriyor” diyor.
PMDD YÜZÜNDEN EVLİLİĞİ BİTEN VAR: PMS aslında âdet gören bütün kadınlarda oluyor. Ergenlikten menopoza kadar. Yüzde 95’inde de sorunlar âdet görmeyle bitiyor. Yumurtlama sürecinde iki hormon etkili. Östrojen ve progesteron. Progesteron, âdet siklusunun sadece ikinci döneminde üretiliyor.
PMS ve PMDD sorunu yaşayan kadınlarda hormon düzeyleri farklı değil. Ancak bazı kadınların beyninin progesterona karşı daha duyarlı olduğunu düşünüyoruz. Son 10-15 yıldır da PMDD’den söz ediyoruz. Psikolojik sorunların ağır bastığı PMDD, Amerikan Psikiyatri Derneği’nin tanımladığı hastalıklar arasına girdi. Burada önemli olan tüm duygusal ve fiziksel belirtilerin adetten 1-2 hafta önce başlaması ve adetle birlikte kesilmesi. Söz konusu belirtilerin sürekli yaşanması başka sorunları düşündürüyor. Bazı kadınlar bu belirtileri çok şiddetli yaşıyor. Evlilikleri bitebiliyor, çalışma hayatları bozuluyor, gençlerin okul başarıları olumsuz etkileniyor. Hatta bu dönemde intiharlardan, işlenen suçlar ve cinayetlerden de söz etmek mümkün.
MENOPOZU HASRETLE BEKLEYEN KADINLAR: PMS ve PMDD ile baş etmenin iki temel yolu var. Beynin kimyasını değiştirmek ya da yumurtlamayı durdurmak. Bazı antidepresanlar beynin kimyasını değiştirerek etkili olabiliyor. Çok farklı yöntemlerle yumurtlamayı kesmek mümkün. En agresif yöntem yumurtalıkların çıkarılması! Ancak tabii ki bu tercih edilen bir yöntem değil. Bu süreçte yaşadığı kötü deneyimler nedeniyle bir an önce menopoza girmek isteyen kadınlarla karşılaştım. 3 aylık enjeksiyonlar halinde yapılan, menopoz etkisi yaratan bir yöntem var. Ama genç bir kadında bunu kullanmak östrojen eksikliğine bağlı bazı sorunlara yol açabilir. Doğum kontrol haplarıyla yumurtlamayı durduruyoruz.
ERKEKLER EŞLERİNİ TEDAVİYE GETİRİYOR: Özellikle psikolojik sorunları ağır seyreden kadınların eşleri de sorundan mustarip. Eşindeki PMDD sorunu nedeniyle tek başına gelen erkekler gördüm. Bazen karı-koca birlikte geliyorlar. Kadınlar bu süreçte tamamen kontrollerini kaybedebiliyor. Kocalarına kötü davranıyorlar. Çocuklarına zarar vermekten korkuyorlar. Âdet öncesi ve sonrası iki ayrı kişilik hakim oluyor.
PMS ve PMDD’nizi test edin
Belirtiler-şikâyetler
1. Kızgınlık-asabiyet,
2. Endişe-kaygı-gerginlik,
3. Ağlamaklı olma-reddedilmeye karşı artmış hassasiyet,
4. Karamsar ruh hali-ümitsizlik,
5. İşle ilgili faaliyetlere karşı azalmış ilgi,
6. Evle ilgili faaliyetere azalmış ilgi,
7. Sosyal faaliyetlere karşı azalmış ilgi,
8. Konsantrasyon güçlüğü,
9. Bitkinlik-enerji eksikliği,
10. Aşırı yeme-aşırı yeme krizleri,
11. Uykusuzluk,
12. Aşırı uyku,
13. Yenik düşmüş veya kontrolden çıkmış hissetme,
14. Fiziksel belirtiler
Günlük hayat üzerindeki etkiler
A. İş verimliliği ve üretkenliği
B. İş arkadaşlarınızla ilişkileriniz
C. Ailenizle ilişkiniz
D. Sosyal hayatınız
E. Evdeki sorumluluklarınız
Günlük hayat üzerindeki etkiler
A. İş verimliliği ve üretkenliği
B. İş arkadaşlarınızla ilişkileriniz
C. Ailenizle ilişkiniz
D. Sosyal hayatınız
E. Evdeki sorumluluklarınız
İzmirli kadınlar daha hassas!
İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve çevresinde yaşayan kadınların, âdet dönemlerinde farklılaşan davranış ve yaklaşımlarını anlamak amacıyla yeni bir araştırma yapıldı. 16-46 yaşları arasındaki 3 bin 368 kadınla görüşüldü. PMS ve PMDD’nin yaşam kalitesi üzerindeki etkileri incelendi. Araştırmaya göre:
PMS görülme sıklığı yüzde 26. PMDD görülme sıklığı yüzde 9.
Araştırmanın yapıldığı iller arasında PMS ve PMDD görülme sıklığının en yüksek olduğu il İzmir. Kadınların yüzde 30’u PMS, yüzde 12’si PMDD yaşadığını bildirdi.
PMS ve PMDD sıklığının en düşük olduğu il İstanbul. PMS sıklığı yüzde 97, buna karşılık PMDD sıklığı yüzde 7.
Doğum kontrol hapı kullananlarda her iki sorunun görülme sıklığı, kullanmayanlara kıyasla daha düşük. Kadınların yüzde 79’u doğum kontrol hapı kullanmıyor, yüzde 21’i kullanıyor.
PMDD’yi en sık 16-20, PMS’yi ise 21-30 yaş grubu yaşıyor.
Doğum yapan kadınlarda PMDD oranı daha düşük (yüzde 7).
Hem PMS hem de PMDD’lilerin âdet döneminde en sık ve en şiddekli yaşadığı belirtiler kızgınlık ve asabiyet.
İyi eden doğum kontrol hapı
Drospirenon etken maddeli yeni doğum kontrol hapı, diğer haplar gibi 21 gün değil, 24 gün içiliyor. Hormonsuzluk aralığı diğer ilaçlardaki gibi 7 değil, 4 gün. Bu özellik sayesinde içindeki drospirenonun yararı 3 gün uzatılmış oluyor. Hormonal dalgalanmalarda azalmaya yol açıyor. ABD llinois, Northwestern Üniversitesi Eisenberg Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. David L. Eisenberg, “Amerika’da 2 yıldır sözkonusu yeni doğum kontrol hapını kullanıyoruz. Kullanan kadınların yüzde 86’sı memnun kalıyor. Yüzde 87.5’i fiziksel, yüzde 88.2’si duygusal iyilik hali gösteriyor” diyor.