Çocuklarınıza yaÅŸadıklarını anlattırın

Depremi yeni yaÅŸamış ve etkilerini hálá yakıcı bir ÅŸekilde üzerinde hissedenler ve depremi yaÅŸamaktan korkanlar... Türkiye bu sınıfa giren insanlarla dolu. Uzmanlar, yaÅŸananlar karşısında insanın kendini çaresiz hissedebileceÄŸini, bunun doÄŸal olduÄŸunu söylüyor. Türkiye Psikiyatri DerneÄŸi Afet Psikiyatrisi Çalışma Birimi adına psikiyatrist Mustafa Sercan, bu tür ÅŸikayeti olan insanlar için bir rehber hazırladı. Okuyun, kendinizi, duygularınızı, çocuklarınıza nasıl yardım edebileceÄŸinizi öğrenin. YaÅŸadıklarınızı sadece sizin deÄŸil, pek çok kiÅŸinin yaÅŸadığını unutmayın. Ancak yakınmalarınız azalmıyorsa, sizin ya da çocuklarınızın hayatını güçleÅŸtiriyorsa, en yakın ruh saÄŸlığı uzmanına gidin.Depremin hemen ardından ÅŸunları yaÅŸamış olabilirsiniz:Kendini aşırı korkmuÅŸ, ne yaptığını bilmez halde hissetmek.Duygularını açığa çıkaramamak, tepki verememek.BulunduÄŸu ortamı- durumu tam algılayamamak, otomatik hareket etmek.Yakınlarınızı yitirdiÄŸinizi gördüğünüzde ya da öğrendiÄŸinizde ÅŸunları yaÅŸamış olabilirsiniz:Yakınlarının kaybına ani ve ÅŸiddetli tepki göstermek.Hiç tepki göstermeden donakalmak, aÄŸlayamamak.Ãœzüntüyü hissedememek ya da ifade edememek.Yakınlarının öldüğünü kabul etmemek, inkar etmek.KORKUNUZU BASTIRMAYINDepremin üzerinden zaman geçmesine raÄŸmen hálá ÅŸu yakınmalarınız olabilir:Aşırı korku, çaresizlik ve dehÅŸete düşmek.Åžok, duygularını hissedememek, tepkisizlik, aÄŸlayamamak.Olayı sürekli yaÅŸamak: Deprem anlarını tekrar tekrar hatırlamak, yaÅŸananlarla ilgili rüyalar görmek, yeniden oluyormuÅŸ gibi hissetmek.Deprem olayını hatırlatan yerlerden ya da durumlardan kaçınmak: Olayı hatırlayamamak, depremin olduÄŸu eve girememek, insanlardan uzaklaÅŸmak.Uykusuzluk, sinirlilik, aşırı irkilme, çarpıntı, titreme.GeleceÄŸinizin kalmadığı duygusuna kapılmak.Yakınlarının ölmesiyle ilgili kendini suçlu hissetmek.Kendinize yardımcı olmak için neler yapabilirsiniz?YaÅŸadığınız olayı konuÅŸmaktan kaçınmayın.Duygularınızı, üzüntünüzü bastırmaya çalışmayın.Bu olayla ilgili duygu ve düşüncelerinizi çevrenizdekilerle paylaşın.GeleceÄŸe yönelik planlar yapmaya çalışın.Depremi yaÅŸamış çocuklarınız neler hissedebilirAşırı korku ve çaresizlik duygusu yaÅŸayabilir.Çevresinde olup bitenleri algılayamayabilir.KonuÅŸmama ya da duygusal tepkilerinde azalma, donukluk, dalgınlık gözlenebilir. Bunun tam tersine olaya ilgisiz davranma, oyun oynama, ÅŸarkı söyleme gibi davranabilir. Ä°kisi de olası ve doÄŸaldır.Deprem sırasında ve sonrasında olanları hatırlamayabilir.Deprem anını sanki yeniden yaşıyor gibi olabilir (korkma, bağırma, titreme, çarpıntı). Yalnızlıktan, kapalı yerlerden, karanlıktan korkabilir.Uykusuzluk, korkulu rüyalar görme, ani seslerden irkilme olabilir.Yaşından küçük bir çocukmuÅŸ gibi davranabilir (anne babadan ayrılamama, altını ıslatma, ısrarcılık ve inatçılık).Bulantı, karın-baÅŸ aÄŸrısı, sık tuvalete gitme, iÅŸtahsızlık olabilir.ÇocuÄŸunuza nasıl yardımcı olabilirsinizÖnce siz duruma hakim, sakin, güven verici, tutarlı olmalısınız.Onları yanınızdan uzaklaÅŸtırmayın, beslenme, barınma, ilgi gereksinimlerini doÄŸrudan siz karşılayın.Sizin yakınlığınıza her zamankinden daha çok ihtiyacı olduÄŸunu unutmayın; bedensel yakınlığı, elini tutmayı, sarılmayı ihmal etmeyin.Öte yandan bu yakınlığınızı aşırı bir koruyuculuÄŸa dönüştürmeyin. YaÅŸlarına uygun sorumluluklar verin.Deprem sırasında ve sonrasında yaÅŸadıklarını anlatmaya yüreklendirin.Korku, kızgınlık gibi duygularını ifade etmelerine izin verin, konuÅŸturun. AÄŸlamalarını önlemeyin, tekrarlayan sorularına yanıt verin.YaÅŸadıklarının son derece doÄŸal olduÄŸunu, hastalık olmadığını anlatın.Onları rahatlatmak için ‘‘geçti’’ ya da ‘‘bir ÅŸey olmaz’’ demek yerine olası depremlerde yapması gerekenler konusunda bilgi verin.Yanlarında depremle ilgili konuları konuÅŸmaktan kaçınmayın.Â