Cemevi nasıl bir yerdir?
Güncelleme Tarihi:
Bu hafta Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesindeki Hacıbektaş Şenlikleri’nin hemen öncesinde Başbakan Erdoğan’ın ‘ucube’ benzetmesiyle cemevleri yeniden gündeme geldi. Bu vesileyle İstanbul, Sultanbeyli’deki Pir Sultan Abdal Cemevi’ni gezdik, devletin ibadethane olarak tanımadığı cemevlerinde neler vardır inceledik.
1. 12 İmamı temsil eden 12 köşeli (bazen sütunlu) iç mimari.
2. Her köşede (ya da sütunda) asılı 12 imam resimleri.
3. Atatürk büstü (pek çoğunda Atatürk fotoğrafı Hz. Ali resminin yanı başındadır. Alevilerin pek çoğu Cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte Osmanlı’nın baskısından kurtulup özgürlüklerine ve eşit vatandaş statüsüne kavuştuklarına inanır. Bir bölümü Atatürk’ü ‘Pir’ kabul edecek derecede sever, bunu şiir ve deyişlerle dile getirir. “Atatürk ehlibeytendir, şanı büyüktür, yardımcısı Muhammet, ışığı Ali’dir” anonim dörtlüğündeki gibi.
4. 12 imamı temsilen, 12 ışık veren, 12 dilimli tavan penceresi.
5. Semahın dönüldüğü, küskünlerin barıştırılıp, sorunların çözüldüğü dar meydanı. Üzerinde semah dönülecek seccade de buraya seriliyor.
6. Amfitiyatroyu andıran, 350 kişilik salonu boydan boya çevreleyen dört basamaklı, halkın ibadete katıldığı oturma yerleri. Dört basamak, dört kapıyı (şeriat, tarikat, marifet, hakikat), her kapı da 10’ar makamdan 40 makamı, 40’lar meclisini temsil ediyor. Şeriat yolun bilgisini; tarikat bildiklerini uygulamayı; marifet geliştirip, göstermeyi; hakikat gerçeğe ulaşmayı; insan-ı kamil olmayı ifade ediyor.
7. Kapı girişinde temsili kullanımı olan bir süpürge.
8. Kılıç figürünün hemen altında çerçeveli büyük harflerle ‘Medet Ya Ali’ yakarış cümlesi. Hemen altında Alevilik felsefesinin özünü ifade eden o meşhur, “Eline, diline, beline sahip ol” öz deyişi..