İlk çocukluk döneminde çekingenlik
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ocak 30, 2006 00:00
Bir buçuk-üç yaş arası ilk çocukluk döneminde çocuklar, yabancılardan utanırlar ve aşina olmadıkları durumlar karşısında çekingen davranırlar. Bu çocuklar yeni durumlara, temelli değişikliklere, rutinin değişmesine de daha az toleranslıdırlar.
Çekingenlik, çocuğun yeni durumlara alışmasında yavaşlık, değişikliklere karşı yüksek hassasiyet ve kademeli olarak uyum sağlama, stres altında geri çekilme eğilimi olarak tanımlanabilir.
Bir buçuk-üç yaş arası ilk çocukluk döneminde, çocuklar neşeli ve canlı göründükleri kadar sessiz ve geride saklanmış da olabilirler. Bu durum, genellikle çocuk aşina olmadığı bir durumla karşı karşıya kalınca ortaya çıkar. Bu zamanlarda aktivite seviyesinde düşüş olur, yüz ifadesi ciddi ve endişeli bir hal alır; çocuk anne-babasına yakın olma ve hatta ebeveynin arkasına saklanma eğilimi gösterir. Çocuk meydana gelen olayı dikkatle inceler, gözlerini kaçırır ya da ebeveynin vücudunu yüzünü saklamak için kullanır. Çocuğun tüm davranışı sanki "Bunu işleme sokmak ve meydana gelen olaya karşı kendimi güvende hissedebilmek için biraz zamana ihtiyacım var" diyormuş gibi anlaşılabilir.
Bu yaşlarda çocuklar yabancılardan utanırlar, yeni objelere karşı çok dikkatlidirler ve aşina olmadıkları durumlar karşısında çekingen davranırlar. Bununla beraber, başka çocuklara aşina olduklarında onların arkadaşlıklarından ve çevreden endişe duymadıklarında daha rahattırlar.
Güven temelli davranışlarında diğer çocuklara oranla çekingen olan çocuk, alışılmadık olaylar karşısında durumla hemen yüzleşmektense ebeveyninin arkasına saklanmaya daha meyillidir. Ebeveynler, çocuğun yakın durmasını ya da en azından ebeveyne tutunmasını içeren ısınma dönemine kendilerini hazırlamalıdırlar. Bu dönemde, hazır olmadan yapılan en küçük itme davranışı çocuğu bir adım daha geriye götürüp, ebeveyne biraz daha sıkı yapışmasına neden olacaktır. Çocuk yeni duruma bir kere alıştığında, keşfetmek ona da iyi gelecek ve uyumu artacaktır. Bu çocuklar yeni durumlara, temelli değişikliklere, rutinin değişmesine de daha az toleranslıdırlar.
KORKUYLA BAĞLANTISI
Yeni bir durumla karşılaşmaktan çekinme davranışı, genellikle üç yaşından itibaren azalır. Bunun yanı sıra ilk çocukluk dönemindeki çekingenlik temelli bir kişilik özelliği değildir, çocuğun nasıl bir yetişkin olacağını da belirlemez.
Bazen bir buçuk-üç yaş ilk çocukluk dönemindeki çocuğun doğal utangaçlığı yeni durumlara ve tanımadığı insanlara karşı kapsamlı bir korkuya dönüşebilir. Böyle bir durum baş gösterdiğinde, çocuk yeni yerlere gitmeyi reddeder ya da yeni insanlarla tanıştığında ağlar. Bazen çocuk, dünyayı keşfetme ve öğrenme becerisini engelleyen korkular geliştirir. Bu durumda öncellikli olarak anne-babanın dış dünya ile kaygıları ele alınmalıdır. Çocuğun ifade edemediği öfkenin mutlak bir bedeli vardır. Bu duygu dışarı çıkma isteği duyar ve mutlaka bir yolunu bulup kendini ifade eder.
Ebeveyn neler yapmalı?
Çocuğunuzu kabul edin, onu yeni durumun üzerine göndermeyin. Hazır olmasını bekleyin, sonra onunla gidin ve onu da durumun içine çekin. Etrafınızda neler olduğunu anlamak için beraber zaman geçirin.
Çocuğunuz temkinli davranışları keyifli davranışlara bırakana kadar onunla kalın. Sonra geri çekilin.
Sizi çağırma olasılığına karşı orada kalın, ama sizi çağırmadan duruma katılım göstermeyin.
Eğer çocuk sizi çağırırsa, desteğiniz onun ihtiyaç duyduğu kadar olmalıdır. Gerçekten endişeli görünüyorsa, yaklaşmak için tereddüt etmeyin. Uzaktan el sallamak ya da rahatlatıcı birkaç söz, size ihtiyaç duyarsa sizin müsait olduğunuzu bilmesi için yeterli olabilir.
Bir buçuk-üç yaş arası ilk çocukluk döneminde, çocuklar neşeli ve canlı göründükleri kadar sessiz ve geride saklanmış da olabilirler. Bu durum, genellikle çocuk aşina olmadığı bir durumla karşı karşıya kalınca ortaya çıkar. Bu zamanlarda aktivite seviyesinde düşüş olur, yüz ifadesi ciddi ve endişeli bir hal alır; çocuk anne-babasına yakın olma ve hatta ebeveynin arkasına saklanma eğilimi gösterir. Çocuk meydana gelen olayı dikkatle inceler, gözlerini kaçırır ya da ebeveynin vücudunu yüzünü saklamak için kullanır. Çocuğun tüm davranışı sanki "Bunu işleme sokmak ve meydana gelen olaya karşı kendimi güvende hissedebilmek için biraz zamana ihtiyacım var" diyormuş gibi anlaşılabilir.
Bu yaşlarda çocuklar yabancılardan utanırlar, yeni objelere karşı çok dikkatlidirler ve aşina olmadıkları durumlar karşısında çekingen davranırlar. Bununla beraber, başka çocuklara aşina olduklarında onların arkadaşlıklarından ve çevreden endişe duymadıklarında daha rahattırlar.
Güven temelli davranışlarında diğer çocuklara oranla çekingen olan çocuk, alışılmadık olaylar karşısında durumla hemen yüzleşmektense ebeveyninin arkasına saklanmaya daha meyillidir. Ebeveynler, çocuğun yakın durmasını ya da en azından ebeveyne tutunmasını içeren ısınma dönemine kendilerini hazırlamalıdırlar. Bu dönemde, hazır olmadan yapılan en küçük itme davranışı çocuğu bir adım daha geriye götürüp, ebeveyne biraz daha sıkı yapışmasına neden olacaktır. Çocuk yeni duruma bir kere alıştığında, keşfetmek ona da iyi gelecek ve uyumu artacaktır. Bu çocuklar yeni durumlara, temelli değişikliklere, rutinin değişmesine de daha az toleranslıdırlar.
KORKUYLA BAĞLANTISI
Yeni bir durumla karşılaşmaktan çekinme davranışı, genellikle üç yaşından itibaren azalır. Bunun yanı sıra ilk çocukluk dönemindeki çekingenlik temelli bir kişilik özelliği değildir, çocuğun nasıl bir yetişkin olacağını da belirlemez.
Bazen bir buçuk-üç yaş ilk çocukluk dönemindeki çocuğun doğal utangaçlığı yeni durumlara ve tanımadığı insanlara karşı kapsamlı bir korkuya dönüşebilir. Böyle bir durum baş gösterdiğinde, çocuk yeni yerlere gitmeyi reddeder ya da yeni insanlarla tanıştığında ağlar. Bazen çocuk, dünyayı keşfetme ve öğrenme becerisini engelleyen korkular geliştirir. Bu durumda öncellikli olarak anne-babanın dış dünya ile kaygıları ele alınmalıdır. Çocuğun ifade edemediği öfkenin mutlak bir bedeli vardır. Bu duygu dışarı çıkma isteği duyar ve mutlaka bir yolunu bulup kendini ifade eder.
Ebeveyn neler yapmalı?
Çocuğunuzu kabul edin, onu yeni durumun üzerine göndermeyin. Hazır olmasını bekleyin, sonra onunla gidin ve onu da durumun içine çekin. Etrafınızda neler olduğunu anlamak için beraber zaman geçirin.
Çocuğunuz temkinli davranışları keyifli davranışlara bırakana kadar onunla kalın. Sonra geri çekilin.
Sizi çağırma olasılığına karşı orada kalın, ama sizi çağırmadan duruma katılım göstermeyin.
Eğer çocuk sizi çağırırsa, desteğiniz onun ihtiyaç duyduğu kadar olmalıdır. Gerçekten endişeli görünüyorsa, yaklaşmak için tereddüt etmeyin. Uzaktan el sallamak ya da rahatlatıcı birkaç söz, size ihtiyaç duyarsa sizin müsait olduğunuzu bilmesi için yeterli olabilir.