Terzide tadilat dönemi... Parmağı iğneye kaptırmayın!
Güncelleme Tarihi:
İşin Peşinde köşesi için bu haftaki durağımız bir terzi dükkânı. Terzi dükkânlarında artık sıfırdan dikim olayı çok azalmış durumda. Asıl iş tadilata dönmüş. AVM’lerdeki kampanya dönemlerinde terzilerin de işleri artıyor. Yeni kıyafete para vermek istemeyen de tadilata yöneliyor. Paça daraltma, kısaltma ve bel ayarlama en yoğun sipariş konusu. En pahalı işlem ise astar. Bazen ceketin maliyetini yakalıyor. Bir terzi günde ortalama 100 parçayı elden geçirebiliyor. Terzilik ise çok ince el ayarı istiyor. Terziler son dönemde kumaş ve iplik fiyatlarının çok fazla zamlandığını belirtiyor.
Yüzlerce yıldır ayakta kalan mesleklerden biri olan terzilik ciddi bir iş disiplini ve yetenek istiyor. Düğünde, törende, bayramda, okulda ve işte ne giyilecekse önce terziye götürülüp ince bir ayar çektirmek gerekiyor. Haliyle tüketicinin bu kadar titizlendiği bir konuda terzi esnafı da özenli ve düzenli çalışıyor. Yoksa müşteri bir daha kapıdan içeri girmez. Geçmişi çok eskiye dayanan bu mesleğin ilk zamanlarında çoğunlukla sıfırdan kıyafet dikmek işin büyük bölümünü oluştururken günümüzde değişen tüketim alışkanlıkları terziliğin de rutinini bozmuş. Artık bir terzi dükkânına gelen siparişlerin büyük bölümünü tadilatlar oluşturuyor. Kimi e-ticaretten aldığı kıyafeti kimi de alıp bir kenara attığı kıyafeti getiriyor. Kimisi de düşen alım gücü nedeniyle tadilata yöneliyor. Paçasından beline kadar ince bir ayar çektiriyor.
18 YILLIK USTA
Bir terzinin sadece elinin işe yatkın olması onu iyi bir usta yapmaya yetmiyor. Gözünün de elinin ayarı ile uyumlu olması gerek ayrıca bir terzi modayı da iyi takip etmeli. Yoksa müşterinin güncel taleplerine karşılık veremez. Her hafta başka bir meslek grubunu yakından incelediğimiz ‘İşin Peşinde’ köşesi için bu haftaki durağımız Üsküdar’da 18 yıldır terzilik yapan 37 yaşındaki Osman Akay’ın dükkânı. Akay, babasından öğrendiklerini kendi dükkânında devam ettiriyor.
ANA İŞ TADİLAT OLDU
İstanbul’ın kalabalık bir şehir olduğunu anlatan Akay, “Ben çırakken müşteriler sıfırdan kıyafet dikimi için daha çok geliyorlardı. Ancak o yıllarda azalmaya başladığını görmüştüm. Kalabalıklar arttıkça işler de tadilata döndü. Şimdi sadece belli bir kilonun üstündeki müşteriler özel dikim kıyafet istiyor. Yani işimizin büyük bölümünü tadilat işleri oluşturmaya başladı. Bizim için de olumlu tarafları var. Sıfırdan kıyafet dikmek saatler alıyor. Ama tadilat işinde aynı sürede onlarca parçayı halledebiliyorsunuz” diyor. Akar, müşterilerin güncel davranışlarını ise şöyle anlatıyor:
DAHA ÇOK
“Erkekler daha çok mecbur kaldıklarında terziye geliyor. Kadınlar da ise durum biraz farklı. Onlar keyiften model değiştirmeye geliyor. Birden fazla değiştirdikleri de oluyor. Daha önceden satın aldıkları ürünü bir sene sonra güncel modaya uydurmaya çalışıyorlar haklı olarak. Açıkçası taleplerin bazıları beni de zorluyor. Ama bir şekilde orta yolu buluyoruz. Kimisi kilo verince daraltmak için getiriyor. Ama artık duruma alıştık. Çoğu müşteri verdiği kiloyu geri alıyor. Ben de bu durumu bildiğim için pay bırakıyorum.”
YOĞUN GÜNLERDE MESAİ UZUYOR
Terzi dükkânında günlük iş rutinini anlatan Akay, “Mesai sabah 08.00’da başlıyor akşam 20.00 gibi bitiyor. Ama yoğun dönemlerde erken açıp geç kapatıyoruz” diyor. Ardından Akay bana terziliğin ince detaylarını gösteriyor. Bir pantolonun paçasını kesip daraltmamı istiyor. Kesme işlemi için cetvel kullanıyorum. Önce kumaşı düz şekilde kesiyoruz. Dikiş makinesinin başına geçtiğimizde ise ondan yardım istiyorum.
GÖZ SÜREKLİ MAKİNEDE
Dikiş işleminde ayağı pedala kıvamında basmak gerekiyor. Hızlı giderse bozuk bir dikiş ortaya çıkabilir. Ayrıca acemiler parmağı iğneye kaptırabilir. Ben de ustamın gösterdiği doğrultuda yavaş yavaş dikiyorum paçayı ama terzilik gerçekten titizlikle çalışmayı gerektiriyormuş. Gözünüz sürekli makinede olacak. Ustalar zamanla bir göz ayarı oturtmuş ama yeni başlayanlar için ölçmeden yapmak büyük risk. Bütün gün makinenin başında çalışmak arada kalkıp ütü yapmak ise oldukça yorucu duruyor.
MALZEME FİYATLARI KATLANDI
Son dönemde tüm sektörlerde olduğu gibi kendisinin kullandığı mazlemelerin fiyatlarında da ciddi bir artış zamlanma olduğunu anlatan Osman Akay, “Bir bobin ip 7 liradan 14 liraya çıktı. Kumaş ve makara lastik fiyatı da ikiye katlandı. Yine kullandığımız poşetlerin paketini daha önce 7 liradan alırken şimdi 12 liraya alıyoruz. Bu maliyetler de bizi zorluyor” dedi.
ASTARI YÜZÜNDEN PAHALI
Osman Akay, terzideki işlemlerin ücretini ise şöyle sıraladı: Paça kısaltmak 12 lira, daraltma ile beraber 25 lira, bel 20 lira, fermuar 20 lira, dayatma 25 lira, astar değişimi 150-200 lira. Akay’a göre bazı kıyafetlerin astarları gerçekten kendisinden daha pahalıya geldiği için müşteri fiyatı duyunca yenisini almayı tercih ediyor.
NE KADAR KAZANIYORLAR?
Bir işverenin yanında çalışan terziler piyasada 3 bin 200 lira ile 6 bin lira arasında maaşla çalışma imkanı bulabiliyor. Ortalama maaş ise 4 bin lira civarında. Kendi dükkânını işleten terzilerde kazanç çok değişiklik gösteriyor. Kira, enerji, SGK, vergi ve işletme giderlerini çıktıktan sonra yüne 6-7 bin liralık gelire ulaşabiliyorlar. Kalabalık bölgelerde bu gelir daha da artabiliyor.
EN BÜYÜK SORUN ZAMAN
Bazı müşterilerin zaman konusunda çok hassas olduğunu söyleyen Osman Akay, “Müşteriler kıyafetlerini getirdiği zaman en kısa sürede almak istiyor. Ancak bizim elimizden günde 100 parça kıyafet geçiyor. Bunların hepsini 1-2 saatte bitirmek imkansız ama müşteriye bunu anlatmak zor. O yüzden hızla tüm işleri bitirmeye çalışıyoruz” diye konuştu.