Konteynerkentlerde ‘vaha’ kurdular

Depremin kalbi Kahramanmaraş’ta, çadır kentten konteyner kente doğru geçişin heyecanını yaşayan şaşkın bir çocuk. Merakla konteyner kentin içinde kurulan ama kaldıkları ‘eve’ de benzemeyen bir yapının bahçesine giriyor. Sarıya boyalı konteynerlerin birine yaklaşıp penceresinden içeriyi görmeye çalışıyor. İçerden çıkan abiye soran gözlerle, “Ben burada bir hazine kokusu aldım, ona geldim” diyor. O cümle, aradan bir yıl geçmiş olsa bile Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’nın (TEGV) deprem bölgesindeki konteynerkentlerde çocuklar için kurduğu öğrenim birimleri için klavuzluk yapıyor.

TEGV’in deprem bölgesindeki çalışmalarının önemli destekçilerinden biri de Shell Türkiye. Shell’den depremden sonraki ilk günlerde bölgedeki akut çalışmalarda ihtiyaç duyulan enerjinin sağlanması sırasında sıklıkla bahsetmiştik. Şirket enkaz çalışmaları ve ilk haftalardaki yaşam desteklerinin sağlanmasından sonra bölgede oluşacak uzun soluklu ihtiyaçlar için birçok proje yürüttü. Dikkat çeken ise bu çalışmaların tamamının sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte hayata geçirilmesiydi.

Minik hazine avcısının burnuna gelen kokunun kaynağı da bu projelerden biriydi. TEGV’in Kahramanmaraş Havalimanı Konteyner Kent’te hayata geçirdiği Shell Öğrenim Birimleri’nden deprem bölgesinde tam 12 adet var. Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatyadaki konteynerkentlerde kurulu ve hepsinde gönüllü TEGV gençleri çocuklara dokunuyor.

SANAT DA VAR MATEMATİK DE

TEGV İş Geliştirme Müdürü İpek Uralcan ile merkezi geziyoruz. Tam da çocukların eğitim saatindeyiz. Bir sınıfa girdik çocuklar yerlerde boyama yapıyor, başka bir sınıfta kitap okuyorlar. Hangi sınıfa girerseniz girin gözlerde yeni birini görmenin sevincini fark ediyorsunuz. “Bizi bırakmayın” diyor biri. İlginin uzun soluklu olmamasından korkuyorlar. İpek Uralcan’dan öğreniyorum ki burada 6-14 yaş grubu çocuklara matematik, fen, okuma, bilişim ve kodlama, İngilizce, sanat etkinlikleri gibi alanlarda dersler veriliyor. Sınav döneminde olan gençlere çalışma fırsatı sunuluyor. Bu birimlerde TEGV ile birlikte 13 STK daha çalışıyor.

HER ETKİNLİKTE İKİ GÖNÜLLÜ

Kahramanmaraş Havalimanı Konteyner Kent Shell Öğrenim Birimi’nin sorumlusu Fatmanur Özşahin, beş yıldır TEGV gönüllüsüymüş. Mesleği de psikolojik danışmanlık. Özşahin, gönüllü gençlerle bu merkezde neler deneyimlediklerini anlatırken ara ara sözlerini gözyaşları kesiyor. Sonra yine toparlanıp bilgiler vermeye devam ederken, “Hepimiz için bir travma bu” diyor. Özşahin’in verdiği bilgilere göre öğrenim biriminde birçok sivil toplum kuruluşu aktif. Bu onların istediği bir şey. “Herkes gelsin, burada fayda yaratsın” görüşünde. Öğrendik ki burada 7 bin 800 kişi yaşıyor ve bunların yüzde 30’u çocuk. Özşahin, “Buradaki çocukların birçoğu bilgisayarı ilk kez gördü. Sarıya boyadık konteynerleri. Çocuklar çok ilgi gösterdi. Hadi açın artık dediler. İnanın bizi onlar çalışmaya itiyor. Her etkinlikte iki gönüllü görev alıyor. 16 çocuk alıyoruz içeri. Buraya bir günde 128 çocuk geliyor. İlk geldiklerinde kapıların kapatılmasını istemiyorlardı. Güvendeyiz değil mi diye sık sık soruyorlardı. Burada içlerindekileri yaptıkları her şeyde dışa vuruyorlar” diye anlattı.

TOG ERGENLERE ODAKLANDI

Şimdi Pazarcık’tayız. Burada da TOG Shell Destek Merkezi’ni ziyaret ettik. Bu merkezin yöneticisi Mehmet Yavuz Gür tam bir sosyal fayda gönüllüsü. Dört çocuğu ve eşiyle birlikte buradaki konteyner kentte yaşıyor. Sosyoloji mezunu olan Gür, uzun yıllar Kızılay’da görev yapmış. Mülteciler hakkında çalışmış, sahada deneyimli biri. “Dört ay depremzedelerle çalıştım ama psikolojim kaldırmadı. Bıraktım. Sonra yine duramadım. Burada gelen çocuk ve kadınların yüzlerindeki gülümseme her şeye değer” diyor.

TOG Genel Müdürü Ayşe Kırımlı ile merkezi gezerken, “Biz aslında 18 yaşından büyük gençlere odaklı çalışıyoruz. Ama burada gördük ki ergenler için bir şey yapılmıyor. Bu merkez konteynerkentlerdeki gençlerin kantini olsun istedik. Herkese açtık. Sanat etkinlikleri, atölyeler var. Bağlama kursu da var, sınav stresiyle başa çıkma atölyeleri de. Burada gençler bire bir psikolojik destek de alıyorlar. Günde ortalama 120 kişi geliyor. Bu şekilde iki merkezimiz var. Yıllık 20 bin kişiye ulaşmayı hedefliyorduk ama şimdiden 15 bini geçti” diye anlatıyor burada yapılanları.

KADINLARA GÜVENLİ ALANLAR

Kahramanmaraş’taki konteynerkentleri, Shell’in desteğiyle hayata geçirilen merkezleri gezerken yanımızda bölgede kadınlar için önemli projelere imza atan Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Göllü de var. “Biz de Shell ile birlikte bölgede Mor Yerleşke’ler kurduk” diyor. TKDF’nin bölgede kurduğu 30 Mor Yerleşke’den altısı Shell’in desteği ile hayata geçirilmiş. Güllü, bunların beşinin Hatay, birinin de Malatya’da olduğunu söylüyor.

Önceki depremlerden deneyimli oldukları için 6 Şubat’ta da hemen kadın depremzedelere destek vermek üzere harekete geçtiklerini söyleyen Güllü, şöyle devam ediyor: “Shell ile birlikte haziran ayında konteynerlerle hizmet vermeye başladık. Toplam 18 çalışanla bölgedeydik. Bizde gönüllü yok çünkü uzmanlık gerektiriyor. Hedefimiz bir yıl çalışmak, Dünya Sağlık Örgütü 18 ay öngörüyor. Ama bu yetmeyecek gibi de duruyor. Sonrasında ne olacağına bakacağız. Konteynerkentlerde emzirme odaları, şiddetten arındırılmış güvenli alanlar oluşturuyoruz. Bölgede hamile kadın çoktu. O nedenle bir konteynerde ebeleri görevlendirdik. Psikologlar ve diğer uzmanlar var. Depremin daha beşinci gününde çadırkentten tecavüz haberi geldi. Burada güvenli alan yaratmak önemli. Hedefimiz bir yılda 1 milyon kadına ulaşmak.”

Mor Yerleşkelerin bir amacı da kadınlara yetkinlikler kazandırarak işgücüne dahil etmek. Güllü, “Eşi sakat kalmış ya da vefat etmiş kadınların hayatlarına devam etmeleri gerek. Biz bugüne kadar 30 kadına ili dışında iş bulduk. Hukuk eğitimi veriyoruz. Haklarını öğrenmeleri önemli. Ayda 500 kadına kira desteği veriyoruz” diyor.