Temizlik kağıdında ileri teknoloji dönemi başladı
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ocak 28, 2006 00:00
Mühendisler, yeni üretim teknikleriyle, tuvalet kağıdında tek kat/ çift kat rekabetine son verdiler. Yeni ürün çift katlı. Fakat en önemli özelliği yırtılmamasına rağmen yumuşak oluşu. Özel beslenmiş bir kağıt tabakasıyla mühendisler mükemmel kağıda biraz daha yaklaşmışlar.
Perakende tüketim rakamlarına toplu tüketim rakamları eklenerek hesaplandığında, Türkiye’de kişi başına tuvalet kağıdı tüketiminin (2004 yılı için) 8 rulo olduğunu söyleyebiliriz.
Batı Dünya’sı tuvalet kağıdıyla 19.yy’da tanıştı. Fabrika üretimi ilk tuvalet kağıdı 1857 yılında Amerika’da Joseph Cattey tarafından piyasaya sürüldü. 1880 yılından itibaren rulo halinde sarılarak satılmaya başlandı.
O tarihlerde tuvalet kağıdı kullanımı henüz o kadar yaygın değildi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra hem Amerika hem de Avrupa’da yaygınlaştı. Bugün otuz altı kağıt fabrikası bulunan ülkemizde tuvalet kağıdının ilk üretim tarihi 1970’tir.
Yırtılmıyor ama yumuşak
Tuvalet kağıdının ilk örneği aslında Çin’de ortaya çıkmıştır. Çin imparatoru için 1391 yılında tuvalet kağıdı üretiliyordu. Elli santimetre karelik bir bezden oluşan bu tuvalet kağıdından imparator yılda 720.000 adet kullanıyordu.
Bugün Çin’in nüfusu neredeyse 1,5 milyar. Bu kadar kişi her gün düzenli olarak tuvalet kağıdı kullanacak olursa hammadde yetişir mi? Çin’deki kağıt pazarlama hizmetleri de şu sıralar talep artışını ne şekilde karşılayacaklarını düşünüyorlar. 18 milyon nüfuslu Şanghay’da yılda 140.000 ton tuvalet kağıdı ve kağıt mendil tüketilmekte.
Bu ihtiyacın karşılanabilmesi için 300.000 ton odun kullanılmakta. Tuvalet kağıdı kullanma alışkanlığı Çin’in her yerinde yaygınlaşacak olursa bu miktar 21 milyon tona fırlayacak. Elbette ki bu kadar çok hammaddeyi bulmak mümkün değil. Bazı fabrikalar bu yüzden kağıt üretimi için alternatif hammaddeler oluşturabilecek saman ve şeker kamışıyla araştırmalar yapıyorlar.
Kağıdı katlayanlar
Batı Dünyasında tuvalet kağıdı artık ileri teknoloji ürünü. Onlarca çeşit var. Örneğin Almanya’daki üreticiler, tüketicileri 80 çeşit ürünle memnun etmeye çalışıyorlar. Tuvalet kağıdı satışlarını arttırmak için durmadan yenilikler üretiliyor.
Procter & Gamble firmasında en iyi tuvalet kağıdını geliştirmeye çalışan mühendisler, yeni üretim teknikleriyle, tuvalet kağıdında tek kat/ çift kat rekabetine son verdiler. Yeni ürün çift katlı. Fakat en önemli özelliği yırtılmamasına rağmen yumuşak oluşu. Özel beslenmiş bir kağıt tabakasıyla mühendisler mükemmel kağıda biraz daha yaklaşmışlar.
Tüm kağıt ürünleri özel laboratuarlarda bilim adamları tarafından test edilmekte. Kağıdın işaretli yerlerden düzgün bir şekilde kopması için kağıdın sağlamlığı ve perforasyonu doğru ayarlanmalıdır diyor fizikçiler. Eğer delikler zayıfsa, kağıt kopmaz ve metrelercesi yerde sürünebilir. Perfore özelliği çok kuvvetli olduğu zaman da her kağıdı ayrı ayrı koparmak gerekir.
Yumuşaklık ölçüsü
Yırtılma/ koparma testinden sonra sıra temizleme testi geliyor. Tüketiciler için etkili temizleme özelliği yeterli değil, kağıt aynı zamanda yumuşak olmalı. Yumuşaklık ölçüsü makinelerle test edilemiyor bu konuda uzmanlaşmış kişiler var.
Makineler kağıdın kalınlığını ölçüyor. Fizikçiler kağıdı özel bir aparata gererek, normal basınçla presliyorlar. Bu şekilde ölçülen kalınlık 0,71mm. Fakat kağıdın uygun kalınlıkta olması, sağlamlığını garantilemiyor. Bunun için darbe testinden geçmekte. Bir robot kol parmak yerine geçen bir metal küreciği kağıda bastırıyor.
Sağlamlık özellikle de kağıdı katlayarak kullananlar için önem taşımakta. Katlanarak üst üste gelen kağıtta gerilim kuvvetleri etkimekte. Türkiye’deki tüketicilerin %45’i kağıdı katlanarak kullanıyor. Almanya’da ise bu oran %90 civarında. İngilizlerin üçte biri kağıdı buruşturuyor. Fransızlar da buruşturarak kullanmayı tercih ederken, ABD’de sadece buruşturarak kullanma alışkanlığı yaygın. Bu nedenle Amerika’daki kağıtlar ince ve motifsizdir.
Bal peteği kafesi
Katlanmış kağıda hem dayanıklılık hem de yumuşaklık veren, kağıdın çok katlılığı diyor uzmanlar. Mesela Procter & Gamble firması tarafından Avrupa’ya pazarlanan Charmin markasında sağlam çam ağacı lifleri alta, okaliptüsün yumuşak lifleri üste konuyor. Bu iki özel kağıt üst üste konunca, dışı yumuşak içi sağlam bir kağıt çıkıyor ortaya. Ayrıca normal kağıt üretiminde olduğu gibi tuvalet kağıdı basınç ve vakumla kurutulup, preslenmek yerine sıcak havayla kurutulmakta.
Kağıdı katlayanlar çok talepkar, ıslak kağıdın da yırtılmamasını istiyorlar. Fakat tam da bu özellik, atık su arıtma tesislerini çalıştıranlar tarafından istenmiyor. Mühendisler çözümü suda çözülen katyonik polimerle bulmuşlar. Bu maddeler selülozla geri dönüşümlü bir bileşim haline geliyorlar. Bu şekilde kağıt ıslakken de yırtılmıyor. Polimerler temizlik sırasında lifleri bir arada tutuyorlar. Ancak suyla temas ettikten yarım saat sonra dayanıklılığın %60’ı yok oluyor.
Kuru-ıslak-kuru
İleri teknoloji tuvalet kağıdının yapısı temizlik işlemi için önemlidir. En iyi yapının formülü bal peteği şeklinde bir kafes. Selüloz hamuru bunun üzerine püskürtülerek kurutulmakta. (Diğer üretimlerde keçeli bir bant üzerine püskürtülmekte). Lifler bu yüzden rasgele değil, petek şeklinde dizilerek üçboyutlu bir profil oluşturuyorlar. Bu yapı kuruma sırasında elde edildiği için, kağıt ıslandığı zaman da bozulmuyor.
Şimdi sıra geldi asıl temizlik testine. Bunun için siyah bir zemin üzerine bir parça yeşile boyanmış bal dökülüyor ve kağıtla siliniyor. İleri teknoloji tuvalet kağıdı bu temizliğin ardından iz bırakmamalı, diyor fizikçiler.
Avrupa’da 1977 yılından bu yana ıslak tuvalet kağıdı da üretilmekte. Almanya’daki Hakle firmasında 15 yıldır kozmetik kimyacısı olarak görev yapan Frank-Michael Tesky, daha önceleri şampuanlar ve kremler üzerinde çalışıyordu.
Şimdi kozmetik ürünlerinin ne şekilde kağıda aktarılabileceğini araştırıyor. Son olarak geliştirdiği üründe papatya yerine Aloe Vera kullanan Tesky, koku ve bakım maddeleri dışında tuvalet kağıdının sıvısına konserve maddesi de karıştırıyor.
Çabucak çürütebilir
Yoksa su, kağıdı çabucak çürütebilirdi. Islak tuvalet kağıdındaki en önemli sorun da bu. Islak kağıdın dayanıklılığı laboratuvarda, mutfak atığı, toprak ve renk pigmentlerinden oluşan bir karışımla test edilmekte. Elbette ki bu karışım orijinalin bir kopyası değil, dışkıyı standartlaştırmak mümkün değil diyor uzman. Yapışkanlık/akışkanlık farkı %100 civarında. Bu yüzden ıslak kağıdı da insanlar deniyor. Ve kimyacının en iyi temizlikle ilgili önerisi şöyle: önce kuru, sonra ıslak, son olarak yine kuru.
Fakat doktorlar ıslak tuvalet kağıdını pek önermiyorlar. Bazı ıslak tuvalet kağıtlarında kansere yol açabilen formaldehit veya formaldehit ayrıştırıcı tespit edilmiş. Ayrıca bazı koku maddeleri bedende yoğunlaşmakta. Ve polietilen glikolleri cildi hassaslaştırmakta. Katkı maddeleri alerjiye ve iltihaplara neden olabilmekte.
Die Zeit ve www.argemar.com’dan yararlandık bu yazıyı hazırlarken. Sonuç olarak: Atık su tesisleri de ıslak tuvalet kağıdından şikayetçiler. İngiltere’de tuvalet tıkanmalarının baş sorumlusu ıslak kağıtlar. İngiltere’de gerçekleştirilen bir araştırma ucuz kağıdın suda üç dakika içinde, ıslak kağıt beş gün sonra çözüldüğünü göstermiş. Hatta çok katlı lüks tuvalet kağıtları da sık sık tıkanıklığa yol açıyor.
Batı Dünya’sı tuvalet kağıdıyla 19.yy’da tanıştı. Fabrika üretimi ilk tuvalet kağıdı 1857 yılında Amerika’da Joseph Cattey tarafından piyasaya sürüldü. 1880 yılından itibaren rulo halinde sarılarak satılmaya başlandı.
O tarihlerde tuvalet kağıdı kullanımı henüz o kadar yaygın değildi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra hem Amerika hem de Avrupa’da yaygınlaştı. Bugün otuz altı kağıt fabrikası bulunan ülkemizde tuvalet kağıdının ilk üretim tarihi 1970’tir.
Yırtılmıyor ama yumuşak
Tuvalet kağıdının ilk örneği aslında Çin’de ortaya çıkmıştır. Çin imparatoru için 1391 yılında tuvalet kağıdı üretiliyordu. Elli santimetre karelik bir bezden oluşan bu tuvalet kağıdından imparator yılda 720.000 adet kullanıyordu.
Bugün Çin’in nüfusu neredeyse 1,5 milyar. Bu kadar kişi her gün düzenli olarak tuvalet kağıdı kullanacak olursa hammadde yetişir mi? Çin’deki kağıt pazarlama hizmetleri de şu sıralar talep artışını ne şekilde karşılayacaklarını düşünüyorlar. 18 milyon nüfuslu Şanghay’da yılda 140.000 ton tuvalet kağıdı ve kağıt mendil tüketilmekte.
Bu ihtiyacın karşılanabilmesi için 300.000 ton odun kullanılmakta. Tuvalet kağıdı kullanma alışkanlığı Çin’in her yerinde yaygınlaşacak olursa bu miktar 21 milyon tona fırlayacak. Elbette ki bu kadar çok hammaddeyi bulmak mümkün değil. Bazı fabrikalar bu yüzden kağıt üretimi için alternatif hammaddeler oluşturabilecek saman ve şeker kamışıyla araştırmalar yapıyorlar.
Kağıdı katlayanlar
Batı Dünyasında tuvalet kağıdı artık ileri teknoloji ürünü. Onlarca çeşit var. Örneğin Almanya’daki üreticiler, tüketicileri 80 çeşit ürünle memnun etmeye çalışıyorlar. Tuvalet kağıdı satışlarını arttırmak için durmadan yenilikler üretiliyor.
Procter & Gamble firmasında en iyi tuvalet kağıdını geliştirmeye çalışan mühendisler, yeni üretim teknikleriyle, tuvalet kağıdında tek kat/ çift kat rekabetine son verdiler. Yeni ürün çift katlı. Fakat en önemli özelliği yırtılmamasına rağmen yumuşak oluşu. Özel beslenmiş bir kağıt tabakasıyla mühendisler mükemmel kağıda biraz daha yaklaşmışlar.
Tüm kağıt ürünleri özel laboratuarlarda bilim adamları tarafından test edilmekte. Kağıdın işaretli yerlerden düzgün bir şekilde kopması için kağıdın sağlamlığı ve perforasyonu doğru ayarlanmalıdır diyor fizikçiler. Eğer delikler zayıfsa, kağıt kopmaz ve metrelercesi yerde sürünebilir. Perfore özelliği çok kuvvetli olduğu zaman da her kağıdı ayrı ayrı koparmak gerekir.
Yumuşaklık ölçüsü
Yırtılma/ koparma testinden sonra sıra temizleme testi geliyor. Tüketiciler için etkili temizleme özelliği yeterli değil, kağıt aynı zamanda yumuşak olmalı. Yumuşaklık ölçüsü makinelerle test edilemiyor bu konuda uzmanlaşmış kişiler var.
Makineler kağıdın kalınlığını ölçüyor. Fizikçiler kağıdı özel bir aparata gererek, normal basınçla presliyorlar. Bu şekilde ölçülen kalınlık 0,71mm. Fakat kağıdın uygun kalınlıkta olması, sağlamlığını garantilemiyor. Bunun için darbe testinden geçmekte. Bir robot kol parmak yerine geçen bir metal küreciği kağıda bastırıyor.
Sağlamlık özellikle de kağıdı katlayarak kullananlar için önem taşımakta. Katlanarak üst üste gelen kağıtta gerilim kuvvetleri etkimekte. Türkiye’deki tüketicilerin %45’i kağıdı katlanarak kullanıyor. Almanya’da ise bu oran %90 civarında. İngilizlerin üçte biri kağıdı buruşturuyor. Fransızlar da buruşturarak kullanmayı tercih ederken, ABD’de sadece buruşturarak kullanma alışkanlığı yaygın. Bu nedenle Amerika’daki kağıtlar ince ve motifsizdir.
Bal peteği kafesi
Katlanmış kağıda hem dayanıklılık hem de yumuşaklık veren, kağıdın çok katlılığı diyor uzmanlar. Mesela Procter & Gamble firması tarafından Avrupa’ya pazarlanan Charmin markasında sağlam çam ağacı lifleri alta, okaliptüsün yumuşak lifleri üste konuyor. Bu iki özel kağıt üst üste konunca, dışı yumuşak içi sağlam bir kağıt çıkıyor ortaya. Ayrıca normal kağıt üretiminde olduğu gibi tuvalet kağıdı basınç ve vakumla kurutulup, preslenmek yerine sıcak havayla kurutulmakta.
Kağıdı katlayanlar çok talepkar, ıslak kağıdın da yırtılmamasını istiyorlar. Fakat tam da bu özellik, atık su arıtma tesislerini çalıştıranlar tarafından istenmiyor. Mühendisler çözümü suda çözülen katyonik polimerle bulmuşlar. Bu maddeler selülozla geri dönüşümlü bir bileşim haline geliyorlar. Bu şekilde kağıt ıslakken de yırtılmıyor. Polimerler temizlik sırasında lifleri bir arada tutuyorlar. Ancak suyla temas ettikten yarım saat sonra dayanıklılığın %60’ı yok oluyor.
Kuru-ıslak-kuru
İleri teknoloji tuvalet kağıdının yapısı temizlik işlemi için önemlidir. En iyi yapının formülü bal peteği şeklinde bir kafes. Selüloz hamuru bunun üzerine püskürtülerek kurutulmakta. (Diğer üretimlerde keçeli bir bant üzerine püskürtülmekte). Lifler bu yüzden rasgele değil, petek şeklinde dizilerek üçboyutlu bir profil oluşturuyorlar. Bu yapı kuruma sırasında elde edildiği için, kağıt ıslandığı zaman da bozulmuyor.
Şimdi sıra geldi asıl temizlik testine. Bunun için siyah bir zemin üzerine bir parça yeşile boyanmış bal dökülüyor ve kağıtla siliniyor. İleri teknoloji tuvalet kağıdı bu temizliğin ardından iz bırakmamalı, diyor fizikçiler.
Avrupa’da 1977 yılından bu yana ıslak tuvalet kağıdı da üretilmekte. Almanya’daki Hakle firmasında 15 yıldır kozmetik kimyacısı olarak görev yapan Frank-Michael Tesky, daha önceleri şampuanlar ve kremler üzerinde çalışıyordu.
Şimdi kozmetik ürünlerinin ne şekilde kağıda aktarılabileceğini araştırıyor. Son olarak geliştirdiği üründe papatya yerine Aloe Vera kullanan Tesky, koku ve bakım maddeleri dışında tuvalet kağıdının sıvısına konserve maddesi de karıştırıyor.
Çabucak çürütebilir
Yoksa su, kağıdı çabucak çürütebilirdi. Islak tuvalet kağıdındaki en önemli sorun da bu. Islak kağıdın dayanıklılığı laboratuvarda, mutfak atığı, toprak ve renk pigmentlerinden oluşan bir karışımla test edilmekte. Elbette ki bu karışım orijinalin bir kopyası değil, dışkıyı standartlaştırmak mümkün değil diyor uzman. Yapışkanlık/akışkanlık farkı %100 civarında. Bu yüzden ıslak kağıdı da insanlar deniyor. Ve kimyacının en iyi temizlikle ilgili önerisi şöyle: önce kuru, sonra ıslak, son olarak yine kuru.
Fakat doktorlar ıslak tuvalet kağıdını pek önermiyorlar. Bazı ıslak tuvalet kağıtlarında kansere yol açabilen formaldehit veya formaldehit ayrıştırıcı tespit edilmiş. Ayrıca bazı koku maddeleri bedende yoğunlaşmakta. Ve polietilen glikolleri cildi hassaslaştırmakta. Katkı maddeleri alerjiye ve iltihaplara neden olabilmekte.
Die Zeit ve www.argemar.com’dan yararlandık bu yazıyı hazırlarken. Sonuç olarak: Atık su tesisleri de ıslak tuvalet kağıdından şikayetçiler. İngiltere’de tuvalet tıkanmalarının baş sorumlusu ıslak kağıtlar. İngiltere’de gerçekleştirilen bir araştırma ucuz kağıdın suda üç dakika içinde, ıslak kağıt beş gün sonra çözüldüğünü göstermiş. Hatta çok katlı lüks tuvalet kağıtları da sık sık tıkanıklığa yol açıyor.