NBA'in kirli çamaşırları

“Blowing The Whistle-The Culture of Fraud In The NBA” yani Türkçe tercümesiyle “Düdük çalınıyor-NBA’de sahtekarlık kültürü.” Bu bir kitap adı ve dünyanın 1 numaralı basketbol ligi NBA’de yeni bir soruşturma başlattı. Hem de NBA’in okunmasını resmen olmasa da istemediği ve bir anlamda yasakladığı bir kitap.
Zaten kitap henüz piyasaya çıkmadı. Bugünler de piyasada olması bekleniyordu, ama yayıncısı Triumph Books ve Random House basımı ile dağıtımını durdurdu. Durdurdu ama kitabın içinden alıntılar bir internet sitesinde yayınlandı. Ve “NBA’in yasakladığı kitap” başlığıyla yayınlanan bu alıntılar, ABD basketbolunda taşları bir kez daha yerinden oynattı.
Uygunsuz ilişkiler
Kitap adından da anlaşılacağı gibi ne kadarı doğru bilinmez, ama NBA’deki sahtekarlıkları anlatıyor. Peki bunları kim anlatıyor. 2007’de NBA’in en büyük şike suçlamasıyla karşı karşıya kalan, yargılanıp suçlu bulunan ve 15 ay hapse mahkum olup bugünlerde serbest kalması beklenen NBA eski hakemi Tim Donaghy.
42 yaşındaki eski basketbol hakeminin kitabında yer alan konulardan bir çoğu yargılandığı süreçte gündeme gelen başlıkları da içeriyor. Maçlarda görev yapan hakemlerin bahis oynamaları, yıldız basketbolculara hayranlıkları, ligin play-off arzusu ve bunun gerçekleştirme girişimleri dile getiriliyor. Donaghy, Dick Bavetta, Derrick Stafford gibi isimlerin de yer aldığı hakemleri uygunsuz ilişkileri ve davranışlarını gözler önüne seriyor.
NBA’de salı günü başlayan yeni sezon öncesi NBA ile hakemler arasında yaşanan gerilim ve krizin son anda aşılması da göz önüne alındığında basketbolun devlerinin arenası yeni bir skandallar dizisiyle sallanmaya aday.

İŞTE DONAGHY’NiN KiTABINDA YER ALAN iDDiALAR

Bahse girer kurban arardık

Hakemler maç yönetmeden önce kendi aralarında bahise girmekten keyif alırdı. Ayrıca görevli çoçuğa hakem odasını yiyecek ve bira ile doldurması için 20 dolar verirdik. Bahis teknik faulü ilk verecek hakem için olurdu. Bahiste kazanan iki türlü karlı çıkardı. Hem parayı alır, hem de görevli çocuğa para vermezdi. Maç başladığında üçümüz de teknik faul verdirecek, hareket veya herhangi bir şey yapacak kurban için odaklanırdık. Ve ilk ters hareketinde faulü verirdik. Sonra hakem odasında eğlenirdik.

Sinir testi için faul vermezdik

Soyunma odasında ilk faulü kimin çalacağı üzerine bahis oynardık. Adam başı 50 dolar verir ve görevliye diğer iki hakem için akşam yemeği aldırırdık. Hangimizin siniri faul vermeden sabretme konusunda daha güçlü diye test ederdik. 2-3 dakika süreler için bahse girerdik. Basketbolcular yerlerde uçuşur ama faul vermezdik. Çünkü kimse bahisi kaybetmek istemezdi. Maçtan sonra da toplanır videodan izlerdik.

Kobe’ye çalma bençe gitmesin

Hakemlerle oyuncular arasında sevgi ve nefrete dayalı ilişkiler vardır. Bazı basketbolcular hakemler ve lig için amaçlarına uygun oyunculardır. Mesela Raja Bell, savunma uzmanı ve yıldız durdurucudur. Sayı makinesi Kobe Bryant, Bell’in savunma kurgusu karşısında zorlanır, ritmi bozulur. NBA’in isteği çok sayı atan büyük isimlerdir. Kobe atsın diye Bell’e fauller çalınır. Hakemlere düzenli olarak lig ofisinden maç görüntüleri gönderilir. Yıllarca Bell’in görüntülerinin olduğu videolar izledim. Görüntüler Bell’e çalınan faullerin analiziydi, mesaj açıktı: Yıldızları durduranlara faul çalın, onlar maça zarar veriyor. Mesela, Kobe ilk çeyrekte iki faul alır bençe giderse, bir hakem diğerini uyarırdı: Emin olmadan ona faul çalma yoksa yeniden bençe gider. Sonra faul yapsa da başkasına verilir.

Shaq istedi topun havası indirildi

New York Knicks-Miami Heat maçıydı. Hakemler Derrick Stafford ve Gary Zielinski ile görev yaptım. New York kesin favoriydi. Shaquille O’Neal ısınırken Stafford’un yanına yaklaştı ve “Bu maç topu mu? Çok sert hadi biraz havasını aldır” dedi ve topun havasını indirmesini istedi. Stafford, top toplayıcı çocuktan havasını indirmesini istedi. Sonra Shaq baktı ve gülümsemeyle göz kırptı.

Iverson’a biri kazandırır biri kaybettirirdi

Allen Iverson’ın hakemlerle ilişkisi sonuç için çok belirleyiciydi. Mesela hakem Steve Javie, Iverson’dan nefret ederdi ve bolca faul çalardı. Javie’nin yönettiği maçta Iverson oynuyorsa, maçı diğer takımın kazanacağı veya uzatmaya gideceği konusunda bahis oynardım. Buna karşın Iverson hakem Joe Crawford’un torununun idolüydü. Crawford, çocuğu ısınma sırasında Iverson’ın yanına getirirdi. Crawford’un yönettiği maçta Iverson’ın takımının kazanacağı üzerine oynardım.

Tim 3 faulle bençte olacak

2003-04 sezonunda Denver’in Play-off vizesi için önemli San Antonio maçında Dick Bavetta ile görevlendirilmiştik. Bavetta, “Denver’ın bu maçı kazanması gerekiyorsa kazanacak. Bunun için buradayım” dedi. Denver’ın San Antonio’de nasıl kazanacağını düşünüyordum, çünkü rakibi ligin en iyi takımıydı. Ben sormadan Bavetta yanıt verdi. “Tim Duncan, ilk 5 dakikada 3 faulle bençte olacak.” Maçtan önce Jack Concannon’ı aradım ve Spurs’a bahis oynaması söyledim. Sonuçta büyük para kazandık.

Bavetta bir manipülasyon ustası

 Joe Crawford maçların uzatmaya gitmeden çabuk bitmesini isterdi. Çünkü odasına gidip, dinlenip birasını içmek isterdi. Dick Bavetta ise ismini TV’de çok duymaktan hoşlanırdı. Amerikan Havayolları çalışanlarına maçı izlensin diye para öder, TV yorumcularının kendisinden bahsetmesi için notlar yazardı. Bavetta maçların başabaş geçmesini ve uzatmaya gitmesini isterdi. Takımlarda basketbolcuların çift haneleri sayılara ulaşmaları için onlara yardımcı olurdu. Gerektiğinde lehlerine faul verirdi. Danny Crawford, Michael Jordan’ın eğitim kampında Bavetta’nın maçlarda şike yaptığın ligde herkesin bildiğini söylediğini anlattı. Bavetta ile 13 yıl çalışmış biri olarak, onun maçları nasıl manipule ettiğini ve iyi biliyorum.

KiTABA TEPKiLER

Davranışı sürpriz değil

Lloyd Pierson (Hakemler Birliği Süzcüsü): Hayal kırıklığı yaşadık, ama eski meslektaşımızın (Tim Donaghy) davranışı sürpriz olmadı. Bizim bildiğimiz Tim devam ediyor. Kendisini medyatik yapma girişimlerini tekrarlıyor. 59 NBA hakemi bütünlük içinde maçlarını yönetmeye devam edecek ve sezona konsantre olacak.

Dosya Pedowitz’de

Elizabeth Ventura (NBA İletişim Başkan Yardımcısı): Bunlar bizim yönetim prograrımıza ve bütünlüğünü hedef alan iddialardır. Bu son iddiaları, 2007’deki Donaghy’in bahis ve şike skandalındaki soruşturmayı yürüten Lawrence B.Pedowitz’e ilettik. Pedowitz konuyu araştıracaktır.