Yaşlılıkta vitamin

Roche Sağlık Dosyası’nda yer alan bilgilere göre yaşlanmakta olan kişilerin dengeli bir beslenme ve düzenli bir yaşam tarzının yanı sıra vitamin ve mineralleri düzenli olarak almasında çeşitli yararlar var.

Yaşlanmanın durdurulmasını sağlayacak bir gençlik aşısı, yüzyıllardır tıbbın gerçekleştirmeye çalıştığı bir düştür. Günümüzde yaşlanma sürecini durduran ya da yaşamı uzattığı kanıtlanmış mucize bir ilaç henüz bulunmuş değil. Ancak bazı vitaminlerin ve sağlıklı bir yaşam tarzının yaşlılıkla birlikte gelen birçok sorunun gelişmesini önlediği ve yaşlılıkta yaşam kalitesini yükselttiği de bugün tıp tarafından kabul edilen bir gerçek.

Vitamin ihtiyacı artıyor

Geriyatri (yaşlılık bilimi) uzmanlarına göre aşağıdaki faktörler nedeniyle yaşlılıkta vitamin gereksinimi artıyor.

Hastalıklar: Yaşlılarda yetersiz beslenme sonucunda vitamin ve mineral noksanlıkları ve bazı hastalıklar ortaya çıkabileceği gibi belirli hastalıklar da besin alımının bozulmasına ve dolayısıyla vitamin-mineral noksanlıklarına yol açıyor.

Yaşlanma süreci: Yaşlılığa bağlı normal fizyolojik değişimler vitamin ve minerallerin emilimini azaltır. Beslenmeyi, vitamin-mineral alımını bozan yaşa bağlı fizyolojik değişimler iki gruba ayrılabilir:

1) Sindirim işlevinde yaşa bağlı başlıca değişimler diş ve çiğneme bozuklukları, tat ve doku duyusunda azalma, barsaklardan emilimin azalması, sindirim salgılarında azalma ve sindirim kanalındaki fonksiyonel hareket azlığıdır.

2) Yaşlılıkta bedensel hareketin azalması aktivite düzeyini düşürür. Bütün bunlar sonucunda yaşlılarda günlük kalori fonksiyonel hareket azlığıdır.

Psikolojik faktörler: Özellikle yas tutmaya eşlik eden depresyon yaşlılarda beslenmeyi bozarak vitamin ve mineral alımını aksatan bir faktördür. Bunun dışında herhangi bir nedene bağlı depresyon, yetersiz beslenmeye ve iştahsızlığa yol açar.

Sosyal faktörler: Sosyal nedenlere bağlı olarak yalnız yaşamak, yaşlı kişinin tek başına olduğunda az yemek yemesine ve hatta hiç yememesine yol açabilir. Böylelikle yaşlı kişi içinde yeterli vitamin ve mineral bulunan dengeli bir beslenmeden yoksun kalabilir.

Vitamin ve minerallerin yeri

Yaşlılıkla birlikte iştah, tat ve koku duyusunda azalmanın bir sonucu olarak yemeklere karşı ilgi azalır. Diş sorunları da (takma diş gibi) beslenmenin azalmasına katkıda bulunur.

Yaşlılıkta özellikle 65 yaşın üzerindeki kişilerde, B6, B12 ve D vitamini gereksinimi artmıştır. Çünkü bu vitaminler yaşlıların sindirim sisteminden yeterli miktarda emilemediklerinden gençlere göre daha fazla alınmaları gerekir.

Menopoz sonrası kadınlarda, özellikle östrojen alanlarda osteororoza karşı korunmak için D vitamini ve kalsiyum alımını artırmak gerekir.

Yaşla birlikte bağışıklık ve vücudun infeksiyonlara karşı savunma fonksiyonları da azaldığından bir multivitamin alınması, yaşlı kişide bağışıklığı güçlendirecektir.

Güçlü antioksidan özellikleri ile E ve C vitaminleri kalp hastalığı, bazı kanser türleri, katarakt gibi birçok hastalığa karşı korunma sağlamaktadır. Yaşla birlikte antioksidan ihtiyacı artar. Çünkü serbest radikallerin hücrenin yönetici molekülü olan DNA’ya verdiği hasar yaşla birlikte artmaktadır. Bu hasarın bir bölümünün onarılması için antioksidanlar yararlı olmaktadır.

Çinko, özellikle yaşlılar için önemli bir mineraldir. Karaciğer hastalığında, şeker hastalarında düretik (idrar söktürücü) ilaç kullananlarda çinko eksikliğine eğilim fazladır. Çinko yara iyileşmesi, iştah ve tat duyusunda önemli bir rol oynar. Beslenmenin yanı sıra düzenli bir vitamin mineral desteği, çinko eksikliğinin gelişmesini önleyecektir.

Magnezyum vücutta sinir, kaslar ve kalp için yaşamsal önemi olan bir mineraldir. Magnezyum eksikliği olan yaşlılarda kas yorgunluğu, titreme, duygusal dengesizlik ve kasılma nöbetleri ortaya çıkabilir. Kalp hastalarında yeterli magnezyum alınması, kalp krizine karşı iyi bir önlemdir. Kronik sindirim sistemi ve emilim bozukluğu olanlarda magnezyum düzeyleri düşük bulunabilir.

Hangi yaşlılarda vitamin eksikliğinin riski daha yüksek?

Sigara, C vitamini düzeylerini düşürerek hücrelere zarar veren serbest radikallerin oluşmasına yol açar. C vitamini serbest radikallere karşı vücudu koruyan bir antioksidandır. Yaşlılıkta dokuların korunması için artan C vitamin ihtiyacı, eğer kişi sigara içiyorsa daha da fazladır. Sigara içen bir kişinin günde en az 500 mg C vitamini alması gerekir.

Alkol, beslenmeyi bozmanın yanı sıra vitaminlerin emilimi ve vücuttaki kullanımı üzerinde olumsuz etkiler yapar. Alkol alışkanlığı olan yaşlıların alkolden vazgeçemiyorlarsa düzenli bir vitamin mineral kombinasyonuna ihtiyaçları vardır.

Kentlerde yaşayan yaşlılarda kansızlık (anemi) riskinin arttığı ve ortalama hemoglobin düzeylerinin düştüğü bulunmuştur. Bu nedenle yaşlılıkta demir eksikliği anemisi, sık rastlanan bir durumdur. Sindirim sistemi kanserleri gibi çeşitli kronik hastalıklar da anemiye neden olabilir.

Çeşitli nedenlerden dolayı et yemeyen yaşlılarda ilave B vitaminleri ve özellikle B12 desteği gerekir.

Güneşe çıkamayan, süt içmeyen ve çoğunlukla vaktini evde geçiren yaşlıların kalsiyum, D vitamini ile desteklenmesi doğru olur. Kalsiyum emilimi ileri yaşlarda önemli ölçüde azalmakta ve kemikteki kalsiyum miktarı da düşmektedir.