Veri revizyonlarının boyutları

AVRUPA Birliği’ne uyum çalışmaları çerçevesinde Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) milli gelir ve üretim verilerini yeniden derliyor. Derlerken, eski verilerle yeni veriler arasındaki farkların nerelerden kaynaklandığı konusunda verileri kullananlara tatminkar bir açıklama yapmıyor.Neyin, neden değiştiği konusunda karanlıkta kalanlar tedirgin oluyorlar. Bu çeşit farklılıklar bir süre sonra ekonomik verilerin güvenilirliğini sorgulatmaya başlayabilir. Konu, böyle bir aşamaya gelmeden DİE önlem almalıdır. Kamuoyuna karşı DİE daha açık olmalıdır. AB’ye uyum, AB’de olmayıp bizde olan faydalı uygulamaların ortadan kaldırılması olarak anlaşılmamalıdır.ÖRNEKLERAylık sanayi endeksi olarak DİE üç aylık sanayi endeksi için ürettiği aylık rakamları yayınlamaya başladı. Aylık bazda, iki endeks arasındaki farklar oldukça ciddi boyutlarda. Örneğin, 2001 Krizi’nde aylık imalat sanayi üretim endeksine göre ortalama imalat sanayi üretimindeki azalmanın yüzde 10.5 olduğunu sanıyorduk. Halbuki, üretimdeki düşüş üç aylık endekse göre yüzde 9.5 idi.Bütün bunları biliyorduk. Ama, yine de, aylık bazda hazırlanan farklı bir üretim endeksinin de bir ‘bilgi değeri’ vardı. Şimdi onu kaybettik. AB’ye uyum böyle olmamalı.1997 yılında 100 olan deriden yapılmış eşyalar üretiminin 2003 ve 2004 yıllarında 40’lara indiğini sanıyorduk, meğerse, 80-90 civarındaymış. Yani, deriden mamul malların üretiminde korkulacak bir azalma olmamış. Üretimin düştüğünü sandığımız bazı yıllarda artış bile gerçekleşmiş.Dış ticaret istatistiklerinde de önemli değişmeler söz konusu olabiliyor. Bu alandaki revizyonlar daha anlaşılabilir. Çünkü, belli bir sürede üretilmek istenen verilerde yanlış sayma ya da yanlış sınıflama yapmak mümkündür. Ama, bazı aylar yapılan revizyonlar toplamın yüzde 10’una varmaktadır. Bu durum da çok olağan karşılanamaz.Üç aylık bazda hazırlanan milli gelir istatistikleri geçen yılın bütünündeki üç aylar için toptan revize edildi. Birinci üç ayda yüzde 12.4 büyüdüğümüzü sanırken, aslında yüzde 13.9 büyüdüğümüzü öğrendik. İkinci üç ayda büyüme 14.4 oldu derken, yüzde 15.7 olduğunu anladık. Üçüncü çeyrekte ise büyüme yüzde 4.7’den yüzde 5.7’ye revize edildi.Bu çeşit yanılgılar ilk bakışta çok önemli gelmeyebilir. Ama, iktisadi olayları analiz edenler için son derece önemlidir. Özellikle, ileriye dönük tahminler yapmada verilerin bu denli büyük boyutlarda revize edilmesi tahminleri geçersiz kıldığı gibi, yapılan tahminlerin itibarını da zedeleyici nitelikte olmaktadır. İstatistik verilerde revizyon normaldir, ama revizyonun boyutları makul sınırlar içinde olmalıdır. Bu amaç için çalışılmalıdır.BİLGİLENDİRMEİstatistik üretmek çok önemli ve nazik bir iştir. DİE’nin de sorunları vardır. Bütçe disiplini nedeniyle, DİE de arzuladığı ve ihtiyacı olduğu mali olanaklara kavuşmakta zorlanıyor olabilir. Üretilen verilerin kalite kontrolünün yapılmasında zorluklar yaşanabilir. Bütün bunlar istatistik üreten bir kurum için çok önemli eksikliklerdir. Ama, yine de geçerli bahaneler olamazlar.Verilerde her zaman revizyon yapılacaktır. Revizyon yapma gereği bilgi toplanan birimlerin yanlış raporlamasından ya da raporlanan verilerin hatalı sınıflamalarından kaynaklanabilir. Büyük boyutlardaki revizyon gereğinin nedenleri kamuoyu ile paylaşıldığında, tepki daha az olacaktır. Her şeyin ötesinde, revizyon gereğinin kamuoyu ile paylaşılması uygulaması DİE’nin çalışmalarına da bir disiplin getirecektir. ‘Ben revize ettim, oldu’ anlayışı kırılacaktır. İstatistikler konusundaki açıklık verilerin inanılırlığını ve itibarını artıracaktır. Aksi taktirde, gereksiz ve yıpratıcı dedikodular ve şüpheler DİE’yi yıpratabilecektir.