Migren 585 milyon insanı etkiliyor

Türkiye'de geliştirilen bir projeyle, migren tanısı standartlaşacak

Şiddetli başağrılarıyla insanlara hayatı zehir eden migren, her yıl 6 milyon işgününün kaybolmasına, 12 milyon işgününün ise verimsiz olmasına neden oluyor. Türk Başağrısı Epidemiyolojisi Çalışma Grubu'nun yaptığı bir araştırmaya göre, 20-40 yaşlarındaki kadınların yüzde 22’si, erkeklerin ise yüzde 11'i ‘migren’ atakları yaşıyor. Nörologlar geliştirdikleri ‘Migren Base’ projesiyle, başağrısı kliniklerinin migren tanısında kullandıkları kriterleri ‘standart’laştırmayı hedefliyorlar.

Şiddetli ağrı nedeniyle kişiyi gerek sosyal gerekse iş yaşamından alıkoyan migren, çekenlerin çok iyi ayırt ettiği başağrısı ile başlıyor. Sıklıkla tek taraflı olan ağrı, başta zonklamaya yol açıyor. 4-72 saat sürebilen bu ataklar sırasında, şiddetli ağrıya bulantı, kusma, ışığa ve sese aşırı duyarlılık da eşlik ediyor. ‘Migren’ tuttuğunu çoğu kez çevresinden soyutlayarak, çalışamaz, eviyle, çocuğuyla ilgilenemez hale sokuyor.

6 MİLYON KAYIP İŞGÜNÜ

Migren hastalarının yüzde 76'sı atak sırasında mutlaka yatmaları gerektiğini, yüzde 50'si ise hayatlarını kontrol altında tutamadıklarını söylüyor. Migrenlilerin yüzde 19'u atak sırasında işlerine gidemediklerini, yüzde 31'i aileleriyle yaptıkları bir programı ertelemek zorunda kaldıklarını, yüzde 30'u ise atak nedeniyle sosyal faaliyetlerini iptal ettiklerini anlatıyor. Ayrıca her yıl 6 milyon işgününün migren nedeniyle kayıp, 12 milyon işgününün ise verimsiz olduğu hesaplanıyor. Türk Başağrısı Epidemiyolojisi Çalışma Grubu'nun yaptığı bir araştırmaya göre, 20-40 yaşlarındaki kadınların yüzde 22, erkeklerin ise yüzde 11'i ‘migren’ atakları yaşıyor. Nörologlar, Prof. Dr. Mustafa Ertaş, Prof. Dr. Fethi İdiman ve Prof. Dr. Aksel Siva, geliştirdikleri ‘Migren Base’ projesiyle, başağrısı kliniklerinin migren tanısında kullandıkları kriterleri ‘standart’laştırmayı hedefliyorlar. Projenin doğru tanının yanısıra, doğru tedaviyi getirmesi de bekleniyor.

İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Ertaş, Migren Base'in bir veri tabanı programı olduğunu belirterek, ‘‘Hastalar muayene edilirken bu programdaki standart sorularla sorgulanıyor. Hastanın yanıtları elektronik yani bilgisayar ortamına kaydediliyor. Hastalığın tanısında, hastalardan hastalıkla ilgili alınan bilgiler önemli,’’ diyor.

YANLIŞ İLAÇ KULLANILIYOR

Türkiye'de migrenin ortalama görülme sıklığının yüzde 16.4 olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ertaş, ne kadar doğru tanı konursa, o kadar fazla hastanın tedavi edilebileceğini söylüyor.

Programın eğitici bir tarafı da bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Ertaş'a göre, bu programla ayrıca muayene kalitesi de artacak. İlk etapta başağrısı ile uğraşan 40'ı aşkın poliklinik sorumlusuna Migren Base program eğitiminin verilecek.

Türk Nöroloji Derneği Başkanı ve 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Fethi İdiman, migren ağrısı hastalarının büyük çoğunluğunun hekime gitmek yerine arkadaş, akraba veya yakınlarının tavsiye ettikleri ilaçları kullandıklarını söylüyor. Yanlış tanı ve buna bağlı yanlış ilaç kullanmanın hastalara yarardan çok zarar verdiğini söyleyen Prof. Dr. İdiman, ‘‘Yanlış veya çok sayıda ilacın karıştırılarak alınması tedavide en sık yapılan hatalar. Migren ağrıları gelmesin, seyrekleşsin diye uygulanan koruyucu ilaç tedavisinin, nöbet (atak) için de kullanılması da yanlış. Aynı şekilde nöbetlerde kullanılan ilaçların, koruyucu tedavilerde kullanılması da hata. Bazı ilaçlar bağımlılığa yol açar’’ uyarısında bulunuyor.

Migren tanısında sorulan sorular

Başağrınızın sıklığı nedir?

Ne zamandır ağrıyor?

Ağrı ne kadar sürüyor?

Başın neresi ağrıyor?

Ağrının geleceğini hissediyor musunuz (ışık çakmaları gibi)?

Ağrı ile birlikte başka belirtiler var mı (ışığa duyarlılık gibi)?

Ağrıyı tetikleyen faktörler neler?

Ağrının işe-güce etkisi var mı?

Ayrıca, sistemik ve nörolojik muayene yapılıyor. Diğer hastalıklardan ayırtetmek için gerekirse röntgen, MR, BT, EEG gibi tetkikler isteniyor.

Kadınlarda daha fazla

Gelişmiş ülkelerde en sık görülen nörolojik hastalık olan migren, dünya nüfusunun yüzde 10-15'i, yani yaklaşık 585 milyon insanı etkiliyor.

Kadınlarda, erkeklere göre 2 kat daha sık görülüyor.

Bir migren hastası ayda 1-3 migren atağı (krizi) geçiriyor.

Kadınlarda 25-45, erkeklerde 35-45 yaşları arasında en yüksek görülüyor.

10 yaşın altındaki çocukların yüzde 2-3.2'sini etkiliyor.

Kadınların yüzde 96'sı, erkeklerin ise yüzde 91'i yaşamlarının bir döneminde bir çeşit başağrısı çekerler, ancak bunların yüzde 20'den daha azı gerçek migren hastası.