Koridor enfeksiyonu: Su çiçeÄŸi

SuçiçeÄŸi bilinen en bulaşıcı hastalıklardan biri. Virus, havada küçük damlacıklarla taşındığından çok uzak mesafelere gidebilir. Bu nedenle suçiçeÄŸi ‘koridor enfeksiyonu’ adıyla da anılır. Kolay bulaÅŸan bu hastalık etkenin virüsü vücutta kalarak, sonraki yıllarda zona hastalığı yapabilir. SuçiçeÄŸi aşısıyla korunmak mümkün.SuçiçeÄŸine hangi mikroorganizma yol açar?Su çiçeÄŸinin etkeni ‘varisella zoster virusu’ adı verilen, grip ve nezle etkenleri gibi normal mikroskoplarda görülemeyecek kadar küçük bir mikroorganizma. Bu virus ‘herpes simplex’ adı verilen uçuk virusu ile aynı aile içinde yer alır.Kolay mı bulaşır?Çok. ÖrneÄŸin hastanede veya okulda, odasından, sınıfından çıkmayan hastanın kapı açıksa, hastalığını koridordan geçen birine bulaÅŸtırabilir. Hastalık döküntünün ilk 5 günü solunum yoluyla henüz kabuklanmamış döküntüler bulunduÄŸu süre boyunca (bir hafta) da döküntülere temas yoluyla bulaÅŸabilir. Solunum yolu ile bulaÅŸabildiÄŸi dönemde hasta ile aynı kapalı ortamda, örneÄŸin odada veya sınıfta en az bir saat bulunan duyarlı (hastalığı geçirmemiÅŸ ve aşısız) bir kiÅŸinin hastalığa yakalanma olasılığı yüzde 96’dır.Hastalık kendini nasıl gösterir? Hastalık ateÅŸ ve vücutta yaygın kaşıntılı küçük kızarıklık ÅŸeklinde baÅŸlayıp içi sıvı dolu küçük kabarcıklar, kabuklanmayla ilerleme gösteren döküntülerle ortaya çıkar. Yaklaşık olarak 57 gün yeni döküntüler çıkmaya baÅŸlar. Daha sonra kabuklar dökülür ve altında pembe renkte ince bir deri görünümü oluÅŸur. Döküntüler sıvı dolu kabarcık döneminde bakterilerle iltihaplanmazsa, haftalar içerisinde iz bırakmadan iyileÅŸir.Riskli midir?Hastalığın komplikasyon oranı düşük olsa da çok yaygın görüldüğü için, komplikasyonlu hasta sayısı fazla. Zatürre, beyin iltihaplanması, serebellar ataksi, deri iltihaplanmaları, karaciÄŸer iltihabı, kanama bozuklukları önemlileri. Ayrıca hamileliÄŸin ilk aylarında su çiçeÄŸi geçiren kadınların çocuklarında kol ve bacak kısalıkları, deride yanık izine benzer lezyonlar ortaya çıkabilir. Tedavisi nasıl yapılır?Su çiçekli hastalarda ateÅŸli dönemde aspirin kullanılmamalıdır (Reye sendromu adı verilen öldürücü bir hastalığa neden olabilir), baÅŸka bir ateÅŸ düşürücü verilebilir. Kaşıntı için ağızdan ilaç alınabilse de döküntülerin üzerine ilaç sürülmemeli. Bu virüsün yayılmasına yol açabilir. Aşısı zorunlu aşı takviminde yok. Bunun tek nedeni aşının pahalı olması. Ä°deali bütün çocukların saÄŸlıklıyken aşılanması. Aşı bir yaşından büyük çocuklara ve su çiçeÄŸi geçirmemiÅŸ yetiÅŸkinlere yapılabilir. Çocuklarda tek doz aşı % 96- 100 oranında ömür boyu koruma saÄŸlar. Su çiçeÄŸini yetiÅŸkinlerin daha ağır geçirdiÄŸi söylenir. DoÄŸrudur. Özellikle su çiçeÄŸi mikrobunun ve hastalık sırasında akciÄŸerlere kolay yerleÅŸen baÅŸka mikropların neden olduÄŸu zatürree yetiÅŸkinlerde daha sık görülür. Bu nedenle su çiçeÄŸi geçirmemiÅŸ (kan testiyle anlaşılabilir) yetiÅŸkinlerin de aşılanması önerilir. Su çiceÄŸi ile zona hastalığı arasındaki iliÅŸki nedir?Su çiçeÄŸi iyileÅŸtikten sonra, hastalığın mikrobu vücuttan atılmaz ve bazı sinir hücrelerine yerleÅŸir. YaÅŸlanma, ateÅŸli hastalıklar, stres, bazı ilaçlar gibi bağışıklığı azaltan durumlarda uyuyan mikrop yeniden çoÄŸalmaya baÅŸlar ve yerleÅŸtiÄŸi sinir boyunca ilerleyip, bu sinirin sonlandığı deri bölgesine çıkar. Sadece orada su çiçeÄŸine benzer döküntüler oluÅŸturur. Bu ‘zona’ hastalığıdır. Yani zona su çiçeÄŸi mikrobunun yol açtığı bir ikincil hastalık. Uçuk mikrobu da, sinir hücrelerinde saklanıp, yıllar sonra zonaya neden olabilir.Hazırlayan:Mesude ERÅžANÂ