Kök hücre tedavisi işe yarıyor

Antalya'da düzenlenen 35. Ulusal Hematoloji Kongresi'ne katılan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Akif Yeşilipek, Akdeniz anemisi hastalarına kemik iliği naklinin dünyadaki geçmişinin henüz 30 yıl olduğunu söyledi. Bu ameliyatın en çok yapıldığı İtalya'da başarı oranının yüzde 68 olduğunu kaydeden Prof. Dr. Yeşilipek, henüz 250 nakil yapılan Türkiye'de başarı oranını yüzde 70 iken, bu nakillerin 118'inin gerçekleştirildiği Akdeniz Üniversitesinin yüzde 84 başarıya ulaştığını belirtti.

Akdeniz anemisi hastalarına yapılan kemik iliği naklinin başarısını, hastanın yaşamı boyunca tıbbi açıdan iyi takip edilmiş ve organ fonksiyonlarının bozulmamış olmasının büyük ölçüde yükselttiğini ifade eden Prof. Dr. Yeşilipek, şu bilgileri verdi:

“Kemik iliği naklinin, hasta henüz 7 yaşının altındayken yapılması çok daha iyi. 7 yaşından küçüklerin, ameliyat sonrası sağlıklı insan gibi yaşama olasılığı çok yüksek. İleri yaşlardaki hastaya başarıyla kemik iliği nakli gerçekleştirilse bile boy kısalığı, organ fonksiyonları, tiroid fonksiyonları ve cinsel gelişim bozuklukları kalıyor. Çünkü hastalara, nakil ameliyatına kadar ayda bir kez kan nakli yapılıyor. Bu da yılda 12 kez vücutlarına yabancı madde girmesine, kanda demir birikmesine, kalp ve karaciğer fonksiyon bozuklukları gelişmesine yol açıyor.”

Türkiye'de son yıllarda Akdeniz anemisi ile doğan çocuk sayısında azalma olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yeşilipek, “Esas hedef, hiç yeni doğum olmaması. Örneğin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 2001 yılından beri Akdeniz anemisi hastası bebek doğmadı. Oysa Türkiye'de sadece Akdeniz Üniversitesinde yılda 10 yeni hastaya tanı koyuyoruz” diye konuştu.

HASTALIĞIN MALİYETİ ÇOK YÜKSEK

Akdeniz anemisini ortadan kaldırmak için doğum öncesi tanının önemine değinen Prof. Dr. Akif Yeşilipek, hasta çiftlerin çocuk yapmamalarının en doğrusu olduğunu, ancak çocuk sahibi olmak istemeleri halinde anne adayının doktor kontrolünde olması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Yeşilipek, 2002 yılından beri bu durumdaki 400 gebeye doğum öncesi tanı uygulaması yapıldığını, 100'ün üzerindeki yeni hasta bebeğin doğumunun önlendiğini belirtti.
Antalya'da Akdeniz anemisi taşıyıcılarının nüfusa oranının yüzde 10 olduğunu bildiren Prof. Dr. Yeşilipek, taşıyıcıların evlenmesi halinde çocuklarının hasta doğma olasılığının yüzde 25 olduğunu kaydetti. Taşıyıcılarda klinik belirtiler olmadığı için durumlarının farkında bile olmadıklarını ifade eden Prof. Dr. Yeşilipek, Antalya, Ege ve Trakya gibi bu hastalığın yoğun görüldüğü yerlerde yaşayan çiftlere, evlilik öncesi test yaptırmalarını önerdi.

Akdeniz anemisi hastalarına uygulanan klasik tedavinin yıllık maliyetinin 15 bin Avro olduğunu bildiren Prof. Dr. Yeşilipek, “Organ fonksiyon bozuklukları gelişmişse bu maliyet çok daha yükseliyor” dedi.

DEVLET DESTEĞİ GEREKİYOR

Türkiye'de çocuk hastalara kemik iliği nakli yapılabilen 9 merkez bulunduğunu bildiren Prof. Dr. Yeşilipek, “Acil hastalar için yer var ama yatak kapasitesi ve merkez sayısı yeterli değil. Sayıyı süratle artırmayı önermiyorum ama devlet desteği ile mevcut merkezlerin yatak kapasitesi ve personel sayısı artırılmalı” diye konuştu.

Prof. Dr. Yeşilipek, bunun gerçekleştirilmesi halinde kemik iliği nakli ameliyatı sayısının 2 katına çıkacağını söyledi.