DiÅŸ ipi, fırça kadar önemli

Ağız ve diÅŸ saÄŸlığını korumada en önemli önlem düzenli diÅŸ fırçalama. Ağızda biriken mikrop ve yiyecek artıklarının zararlı etkilerinden korunmak için uzmanlar düzenli fırçalamanın yanı sıra gargara yapılmasını ve diÅŸ ipi ile ara yüz fırçalarının da kullanılmasını tavsiye ediyor.Ä°mplantoloji ve estetik diÅŸhekimi Doç. Ata Anıl, doÄŸru ağız bakımını anlatırken öncelikle iki konuyu gündeme getiriyor: DoÄŸru fırçalama tekniÄŸi ve diÅŸ fırçalamaya yeterli zaman ayırmak. DiÅŸlerin ara yüzlerini diÅŸ ipiyle temizlemek ve düzenli hekim kontrolü de bunların ardından gelen diÄŸer iki koÅŸul.Ağız saÄŸlığında en önemli araç diÅŸ fırçası. Fırçanın temel iÅŸlevi diÅŸlerde biriken yiyecekleri, mine üzerine tutunan bakteri tabakasını temizlemek. Bu tabakayı fırçadan baÅŸka hiçbir ilaç ya da gargaranın tamamen temizlemesi mümkün deÄŸil. Son yıllarda hızla yaygınlaÅŸan elektrikli diÅŸ fırçaları üşengeçleri ağız saÄŸlıklarını korumaya teÅŸvik ederken bir yandan da temizlik süresini yarıya indiriyor. Anıl, ‘Bu anlamda elektrikli diÅŸ fırçaları aynı sürede, çok daha etkin ve pratikler’ diyor.Fırçalamadan en etkili sonucu almak için tekniÄŸini de iyi bilmek lazım. Ayrılan sürenin fazla olması fırçalamadan alınan etkinliÄŸini artırır. Ancak Anıl’a göre hiç kimse aÄŸzına kusursuz bakım yapamaz. Bakıma raÄŸmen oluÅŸan birikintilerin diÅŸ doktorları tarafından kontrolü ve temizlenmesi gereklidir.YUMUÅžAK FIRÇALAR SEÇİLMELÄ°DiÅŸ fırçaları seçilirken göz ardı edilmemesi gereken kurallar var. DiÅŸ fırçalarının uygun büyüklükte ve kıl sayısı fazla olanı makbul. Kıllı yüzey, diÅŸte geniÅŸ temizlik alanı yaratıyor. Kaliteli fırçalarda kıl uçları diÅŸlere ve diÅŸetlerine zarar vermemesi için yuvarlatılır, ayrıca kıl diÅŸ arasını daha etkin temizleyecek açıyla yerleÅŸtirilir. Seçilecek diÅŸ fırçasının çenenin büyüklüğüne uygun olması da ihmal edilmemeli. Çocuklar aÄŸzılarındaki diÅŸlere uyum saÄŸlaması için daha ufak fırçaya ihtiyaç duyar. Kaplama diÅŸler için özel fırça seçmek gerekmez. DiÅŸetlerinin çekildiÄŸi açık kök yüzeylerinde mekanik aşınmayı engellemek için yumuÅŸak fırça tercih edilmeli. Ayrıca fırçaların sapları kolay tutulur olmalı.TEMEL AMACI UNUTMAYINMükemmel ağız bakımı için mikropları ve yiyecek artıklarını temizlemek ÅŸart demiÅŸtik. Fırça diÅŸlerin yüzeyini temizler. DiÅŸler arası bölgeyi kısmen temizleyebilirler. Etkin bir ağız bakımı için diÅŸlerin ara bölgelerini diÅŸ ipiyle her gün 1 kez temizlemek gerekir. DiÅŸ ipinin mumsuz ve geniÅŸ olması bu temizliÄŸin etkinliÄŸini artırır. DiÅŸler arasında büyük aralıklar varsa, arayüz fırçaları iyi sonuç verir. Gargaralar tek baÅŸlarına bakterileri tamamen ortadan kaldıramaz. DiÄŸer bir deyiÅŸle gargaralar destek ürünleridir. Kloreksidin içeren gargaralar bir süre sonra tat bozukluÄŸu ve diÅŸlerde leke yapar. Ara yüz ürünlerinden kürdanlar ihtiyaç olduÄŸunda ve diÅŸetlerine zarar vermeden kullanılmalıdır.DÄ°Åž FIRÇALAMANIN TEKNİĞİ VARDiÅŸ fırçalamadan en yüksek düzeyde yarar elde etmek için fırçanın diÅŸ ve diÅŸetine beraber temas etmesi, diÅŸlerin köklerine doÄŸru 45 derecelik bir eÄŸimle bakması (ara yüze girmesi için) ve yuvarlak rotasyon hareketlerinin yapılması gerekir. Fırça aynı bölgede 5-10 saniye hareket ettirilmeli. Fırçalama 2 dakika sürmeli. Elektrikli fırçada bu süre tüm ağız için 1 dakikaya indirilebilir.DiÅŸ fırçalamayla ağızdaki tüm bakteriler temizlendiÄŸi için çürükler önlendiÄŸi gibi diÅŸeti hastalığının etkeni mikroplar da yok edilir. Bakterilerin ağızda neden olduÄŸu kokular önlenebilir. DiÅŸeti hastalıklarının Türkiye’de yüzde 90 sıklıkla görülmesi, diÅŸ fırçalamanın eksik yapıldığını akla getiriyor.Fırçalama ile diÅŸeti hastalığı mikropları temizlendiÄŸi için diÅŸ taÅŸlarının da oluÅŸumu engellenir. Ayrıca çay, kahve vb. lekelerin oluÅŸmaması saÄŸlanır. Daha beyaz ve estetik bir görüntü elde edilir.DÄ°ÅžLERÄ° KORUMANIN BAÅžKA PÃœF NOKTALARIÇürükler, asitlerin diÅŸleri etkilemesiyle oluÅŸur. Asitlerin oluÅŸma nedeni ise ağızdaki ÅŸekerdir. Sık yapılan fırçalama asidin oluÅŸmasını, diÅŸlerin çürümesini engeller. Florla güçlendirilen diÅŸ mineleri çürüme tehlikesine karşı korunur. Flor gargarayla diÅŸe uygulanabilir. Daha pratik yöntem yılda 1-2 kez diÅŸ doktorunun flor uygulaması yapmasıdır.Åžekerli madde yendikten sonra fırçalama çürükten korunmada önemli bir önlemdir.Sakız çiÄŸnenirken mümkün olduÄŸunca ÅŸekersiz sakız tercih edilmelidir. Çocuklara yapılabilecek en önemli katkılardan biri muayenehane ortamına onları hazırlamaktır. Bu ÅŸekilde koruyucu ve tedavi edici önlemler için doktordan kaçmaları önlenir.BÄ°RKAÇ HATIRLATMASADECE VÄ°TRÄ°NÄ° TEMÄ°ZLEMEYÄ°N: DiÅŸ fırçalamada genellikle ‘vitrin’e ön diÅŸlerin, ön yüzeylerine ağırlık veriliyor. Bu nedenle çürükler genellikle arka bölgelerde, diÅŸ taÅŸlarıysa çok az fırçalanan alt ön bölgede görülüyor. Halbuki, bakteri plağı ve yiyecek artıklarının yoÄŸun olduÄŸu diÅŸlerin arka yüzleri, arka diÅŸler ve dilin temizliÄŸi ihmal edilmemeli.YANLIÅž FIRÇALAMA, DÄ°Åž ÇÜRÃœTÃœR: DiÅŸler doÄŸru fırçalanmazsa, üzerlerini örten mine tabakası sert bile olsa zarar görebilirler. DiÅŸin üst kısmında, kökü kaplayan tabakada aşınmalara, diÅŸetlerinde de çekilmelere neden olabilir. DiÅŸlerin çürümesi kolaylaşır. DiÅŸleri aşındıracak kadar büyük bir kuvvetle diÅŸ fırçalamaktan kaçınılmalı ve yumuÅŸak hareketlerle fırça oynatılmalı.DÄ°Åž HASSASÄ°YETÄ°NE KARÅžI STRATEJÄ°: Sıcak, soÄŸuk, ÅŸeker veya ekÅŸi yiyecek-içecekler ağıza alındığında diÅŸlerde ani bir tepki oluÅŸur. Buna ‘diÅŸ hassasiyeti’ deniyor. AÄŸrı-sızı baÅŸlar. Çürük ve eski dolgular hassasiyete yol açan faktörlerin başında geliyor. DiÅŸeti çekilmesiyle açığa çıkan kök yüzeyleri de diÄŸer önemli etken. Çekilen diÅŸeti, kök yüzeyinin sıcak, soÄŸuk ve basınç etkilerine maruz kalmasına neden oluyor. Açıkta kalan bu kanallar da aÄŸrı hissedilmesine. Ayrıca, sert ve travmatik diÅŸ fırçalama, kırık diÅŸler, diÅŸ gıcırdatma, sıkma, plak birikimi de hassasiyeti artırıyor. BaÅŸetmek için ağız hijyenine dikkat edilmesi, yumuÅŸak kıllı fırçaların tercih edilmesi, özel diÅŸ bakım ürünlerinin kullanılması öneriliyor.SPOR YAPARKEN DÄ°ÅžLERÄ° KORUMAK İÇİN: Futbol, basketbol, güreÅŸ gibi sporlar sırasında diÅŸ, çene, dudak ve dil gibi ağız içerisindeki dokular yaralanabilir. Bu yaralanmalar ağız koruyucuları kullanılarak önemli ölçüde önlenebilir. Ağız koruyucuları alt ve üst diÅŸler arasına yerleÅŸtirilerek yumuÅŸak plastikten yapılmış apereyler. Alt ve üst diÅŸler arasında yumuÅŸak bir yastık görevi yaparak, diÅŸlerin arasındaki direkt teması önler. Bu ÅŸekilde alt ve üst diÅŸlerin çarpması ile meydana gelen travmalar sonucunda oluÅŸan ÅŸoku absorbe ederek, olası beyin sarsıntılarını, diÅŸ ve çene kırıklarını, dil ve yanak yaralanmalarından korur. Ağız koruyucularının koruyuculuk iÅŸlevlerini yerine getirebilmeleri için alt ve üst çene diÅŸlerinin arasına yerleÅŸtirilen ve diÅŸelerin birbirleri ile temasını önleyen bölümünün 3 -5 milimetre kalınlığında olması gerekir. DÄ°Åž AÄžRISI TUTARSA... DiÅŸ aÄŸrısının ‘iyi zamanı’ olmaz elbette. Her diÅŸ aÄŸrısı ‘zamansız’dır! Ama böyle bir acil durumla karşılaşırsanız, ilk yapacağınız iÅŸ aÄŸrıyan diÅŸ üzerinde ve diÅŸlerin arasında bulunan gıda birikintilerini iyice temizlemek. Tabii diÅŸ fırçası ve diÅŸ ipi kullanarak. Yarım su bardağına yarım çay kaşığı tuz ilave edilerek elde edilen tuzlu su ile ağız iyice çalkalanmalı. Kesinlikle aÄŸrıyan diÅŸ üzerine aspirin ya da herhangi bir aÄŸrı kesici ilaç uygulanmamalı. Kimyasal yapıları nedeni ile bu gibi ilaçlar diÅŸ etinde ve çevre yumuÅŸak dokuları tahriÅŸ ediyor. TahriÅŸ de diÅŸ aÄŸrısının yanında ikinci bir aÄŸrıyı baÅŸlatıyor. EÄŸer iltihap nedeniyle yüzde ÅŸiÅŸlik oluÅŸmuÅŸsa o bölgeye soÄŸuk kompres yapılmalı. DiÅŸhekimine gitmeden önce bir aÄŸrı kesici ilaç rahatlatabilir. DiÅŸ üzerinde çürük nedeniyle oyuk oluÅŸmuÅŸsa buraya çok az karanfil yağı (eugenol) emdirilmiÅŸ pamuk konabilir. Bu aÄŸrının azalmasını saÄŸlar. Ancak eugenolu fazla kullanarak diÅŸ etine sızması ve yumuÅŸak dokuları tahrip etmesi engellenmeli.Â