CSWS

Çocuk beyninde yanlış deşarjın yarattığı esrarengiz hastalık

Uykuda meydana gelen yanlış deşarj çocukta belirgin davranış değişikliklerine neden oluyor. Tıp dünyasının yeni tanıdığı CSWS hastalığı sadece EEG testiyle saptanabiliyor. Erken tanımlandığında tedavisi mümkün.

Çocuklarda görülen organik beyin hastalığı CSWS (yavaş uykuda biyoelektrik status) çocuk nörolojisinin ilgi odaklarından olmaya başladı. Tıp dünyasında yeni tanınmaya başlayan hastalık beynin aşırı elektrik üretmesi sonucu ortaya çıkıyor. Sadece uykuda çekilen EEG ile anlaşılan ve zihinsel ve davranışsal bozukluklara yol açabilen CSWS, erkek çocuklarda kızlara göre daha sık görülüyor.

3-4 yaşlarında kendini gösteren hastalık, çocukların okul başarısını ve psikososyal yaşantısını olumsuz etkiliyor.

Algı ve konuşma bozukluğu

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ayşın Dervent, hasta çocuk uykuya daldıktan sonra yavaş uyku döneminde, beyinde epileptik deşarjlar başladığını belirterek, ‘‘Tüm yavaş uyku süresinde devam ediyor. Çocuk o sırada sara nöbeti geçirmiyor. Sadece EEG'de bu deşarjlar saptanabiliyor. Sorun ancak bazı epilepsilerde görülüyor. Bu epilepsi türleri genelde, 3-4 yaşlarında çıkıyor ve daha çok buluğ çağı ve sonrasında sönme eğilimi gösteriyor. EEG'de görülen bu deşajlarla ilişkili, çocukta bazı davranış kusurları gelişiyor. Zihinsel bozukluklar oluşabiliyor ya da konuşma, konuşulanları anlama bozukluklarına rastlanıyor’’ dedi.

Epilepsinin geçici, ama davranış ve zihinsel bozuklukların kalıcı olabildiğini söyleyen Prof. Dr. Dervent, ‘‘Bu grup içinde kabaca üç epilepsi türü bulunuyor. Bunlardan biri özellikle konuşma ve anlama bozukluklarıyla kendisini gösteriyor. Sağlıklı çocuk birden konuşamaz veya konuşulanları anlayamaz hale geliyor. Bu çocuklar işitme kaybına uğradı zannedilerek daha çok kulak burun boğaz uzmanlarına ya da davranış değişiklikleri nedeniyle psikiyatriste götürülüyor. Huysuzluk, saldırganlık, okul başarısı aniden düşebiliyor. İç dünyasına kapanma, hatta otizm şeklinde davranış kusurları olabiliyor’’ dedi.

Şımarıklık sanılıyor

Erken tanı ve hemen tedaviye başlamanın özellikle davranış kusurlarının gelişmesini engellemede önemli olduğunu belirten Prof. Dr. Dervent, ailelerin epilepsi nöbeti, birden konuşma bozukluğu ya da davranış bozukluğu ortaya çıkması halinde uzmanlara başvurması gerektiğini vurguladı. Çocukta davranış kusuru ortaya çıktığında bunun bir hastalık olarak algılanması yerine, öğretmenin ‘şımarıklık’, ailenin ‘huyusuyu değişti’ diye düşündüğünü belirten Prof. Dr. Dervent, ‘‘Çocuk bu yüzden hırpalanıyor. Eğitimdeki başarısı düşünce okulda çok debeleniyor. Azarlanıyor. Aşağılanıyor. Bunun organik bir beyin hastalığı ve zaman içinde düzelme şansının yüksek olduğu bilinmeli. Bu özel yıllarda çocuğa daha anlayışlı davranılmalı. Bunların büyük kısmı kendiliğinden geçebiliyor. Ama zihinsel iz bırakabiliyor. Bu yüzden çok önemli’’ dedi.

Yeni keşfedildi

CSWS dünyada da yeni tanınmaya başlanan bir sendrom. Bilimadamları bu sendromun hangi koşullarda ortaya çıktığını saptama çalışıyor. Neden erkek çocuklarda daha sık görüldüğü bilinmiyor. Hastalık ilk kez 1971'lerde bildirildi. 1980'lerden sonra gerçek anlamda tanınmaya başlandı. Her çocuğun uykuda EEG'si çekilmediği için saptanamıyor.

Son çare kortizon

Uykuyu bu kadar etkileyen deşarj bozukluğunun gündüz zihinsel faaliyetleri de bozduğu düşünülüyor. Bunların bir kısmı kalıcı oluyor. Eğer erken tedaviye başlanmazsa kalıcı olma olasılığı daha da yükseliyor. Bazı antiepileptik ilaçlar yararlı olabiliyor. Eğer bu ilaçlarla uykudaki bu aşırı elektriği baskılayamazsa, uzun süreli kortizon tedavisine geçiliyor. Hastaların yarısından fazlasında tedavide başarı sağlanıyor.

Yavaş uykuda ortaya çıkıyor

Uyanıklığın düzeylerini üçe ayırıyoruz. Uyanıklık, yavaş uyku (nonrem), rem uykusu. Rem uykusu rüya gördüğümüz dönem. Yavaş uyku (nonrem) beyinde yavaş dalgaların olduğu bir dönem. Yavaş uyku da kendi içinde 4'e ayrılıyor. CSWS'ye neden olan deşarjlar yavaş uykunun bütün evrelerinde, bu dönemin yüzde 85'inden fazlasını işgal edecek kadar sürekli ortaya çıkıyor.