Bebekler yanlış gelenek kurbanı

Anadolu'da birçok yörede bebekler, üzerlerine tuz sürülmesinden, bilimsellikten uzak beslenme anlayışına kadar birçok yanlış geleneğin kurbanı oluyor.

Çocuk bakımı ve büyütülmesine ilişkin geleneksel yaklaşımlardan bir bölümü çocukların sağlığına olumlu katkı sağlarken, bilimsellikten uzak birçok gelenek çocuklara zarar veriyor.

Çocuklara ilişkin geleneksel yaklaşımlar bebeğin doğduğu ilk gün başlıyor. Anadolu'da bazı yörelerde bebeğin göbeği dağlanıyor, kül, yanmış kömür, tandır toprağı, kahve gibi steril olduğu varsayılan maddeler sürülüyor.

Büyük olasılıkla bakteri üremesini önlemek için tuz, yumuşatmak için de zeytinyağlı bez konuyor. Yenidoğan bebeğin gözüne limon suyu, sarmısak, anne sütü sürülmesi geleneği bebeğin başta gelen sorunlarından olan göz iltihabını önlemeyi amaçlıyor.

BEBEKLER TUZLANIYOR

Bebeğe doğumdan hemen sonra teri kokmasın diye tuz sürülmesi, tuzlusu ile yıkanması, tatlı dilli olması için ağzına bal, kız çocuklara alyanaklı, kiraz dudaklı olması için göbek kanı sürülmesi, bilimsel anlam taşımayan törensel davranışlar olarak nitelendiriliyor.

Bebek beslenmesi konusunda ise bazı yörelerde, emzirme doğumdan üç ezan sonra başlatılıyor. Oysa, bilimsel çalışmalar bebeğin anne memesine ne kadar erken tutulursa, sütün o kadar erken geldiği ve bol olduğunu gösteriyor.

Bazı yörelerde ise annenin ilk sütü (ağız) zararlı olabileceği kaygısı ile bebeğe verilmeyip, tandır kenarına, ayak değmeyen bir yere sağılıyor. Bebek, bu yolla, bol proteinli, içinde bebeği enfeksiyonlardan koruyan maddeler içeren ''ağızdan'' mahrum bırakılıyor.

Anne sütünün gerekliliğini vurgulayan gelenekler anne sütünü artırma konusunda da çeşitli öneriler ileri sürüyor. Çeşitli yörelerimizde düşen göbek kordonu suya atılıyor, sabah saatlerinde çobana verilen bir ekmek, yedi pınar suyuna batırılıp getirildikten sonra yeniliyor. Geleneklere göre, oğlan anasına oğlak, kız anasına kaymak yedirilmesi, süt, çorba, lohusa şerbeti içirilmesi, dalak, dut hoşafı, horoz eti, bal, alabalık başı yedirilmesi de anne sütünü artırıyor.

Bebek ölümlerini önlemek için ise bazı yörelerimizde çocuğu yaşayan aileden giysi alınıp, yedi yıl o giysi giydiriliyor. Adı Mehmet olan bir kişi, yedi ayrı evden çivi toplanıp çocuğa bilezik yapma ya da kumaş toplayıp, kundak yapma gibi geleneklere de rastlanıyor.

İLK KAKANIN KUTSALLIĞI

Gelenekler içinde ilginç olanlardan biri de bebeğin ilk kakasının kutsal olduğuna inanılması. İlk kaka, gelen geçenin nazarı değmesin diye kapı eşiğine gömülüyor, kurutuluyor ve ileride döküntülü hastalıklarda deriye sürülüyor, sancılara iyi geldiği düşüncesiyle hastalara yutturuluyor. (Kayseri/aa)