Tüketici kredisine saldırıp ‘olmayan’ parayı harcıyorlar
Güncelleme Tarihi:
Nurten ERK
Oluşturulma Tarihi: Mart 22, 2004 01:49
Migros Genel Müdürü Ömer Bozer, ‘‘Talepte son zamanlarda güvene dayalı bir artış var. Ancak, vatandaş tüketici kredilerine, taksitli satışlara yöneliyor.
Buna karşın vatandaşın cebindeki para artmıyor. Yani, ‘olmayan' parayı harcama dönemi başlıyor’’ dedi.
EKONOMİK verilerdeki olumlu gelişmelere rağmen henüz vatandaşın gelirinin artmadığına dikkat çeken Migros Genel Müdürü Ömer Bozer, ‘‘Taksitli satışlar artıyor, ama vatandaşın cebindeki para artmıyor. Olmayan parayı harcama dönemi başlıyor’’ uyarısında bulundu. Bozer, tüketici talebinde son zamanlarda gözlenen artışın sadece ‘‘güven ortamı’’ndan kaynaklandığını vurguladı.
‘‘Bir tehlike var ki, uyarmak herkesin görevi’’ diyen Bozer, şunları söyledi: ‘‘Herkes tüketici kredilerine saldırıyor. Bu son derece tehlikeli. 2001 krizine ayağımızı yorganımıza göre uzatmadığımız için girdik. Bu da aynı şeye yol açabilir.’’
Bu yıl 50’inci kuruluş yılını kutlayan Migros'un 2004 yılı sonunda toplam 1.8 milyar dolar ciro hedeflediğini belirten Ömer Bozer, 150 milyon dolarlık yatırım planladıklarını vurguladı. Ömer Bozer ile ekonomideki gelişmelerin yanısıra Migros'un 2004 yılı beklentilerini konuştuk.
Ekonomideki gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Ekonomide son derece olumlu gelişmeler var, ama hálá tüketici talebinde büyük bir artıştan söz edemeyiz. Şöyle bir tehlike var ki, uyarmak herkesin görevi. Tüketici kredileri öyle bir hal aldı ki, yüzde 1.8 faiz ucuzmuş gibi herkes kredilere saldırıyor. Bu son derece tehlikeli. 2001 krizine ayağımızı yorganımıza göre uzatmadığımız için girdik. Bu da aynı şeye yol açabilir. Yüzde 1.8 aylık faiz çok fazla. Eskiye göre çok az ama enflasyonun aylık yüzde 1 bile olmadığı bir ortamda bu faiz göreceli olarak fazla. Taksitli satışlar artıyor, ama vatandaşın cebindeki para artmıyor. Olmayan parayı harcama dönemi başlıyor.
Peki bu ortamda tüketicinin talebinin az da olsa artmasını neye bağlıyorsunuz?
- Tüketicinin talebini artırıcı bir şey yok, gelir artışı yok. Ortada güzel bir güven ortamı var. Sadece tüketicinin güveninde artış var. Bu talebe yansıyor. Yoksa alım gücünde hissedilir bir şey yok. Çünkü onun olması için zamana ihtiyaç var. Bunu hemen beklemek de iyimserlik olur.
Bu yıl ne kadarlık yatırım planlıyorsunuz
- Yurt dışı dahil toplam 150 milyon doların üzerinde yatırım yapacağımızı tahmin ediyoruz.
Yeni ülkelere gidecek misiniz?
- Evet, yeni ülkeler olacak. Bu yıl Makedonya Üsküp'te bir alışveriş merkezi açacağız. Arsayı aldık, bu yatırım 15-16 milyon dolarlık bir yatırım olacak. Ukrayna'ya bakıyoruz. Yakın çevremizi kontrol ediyoruz. Ama Irak ve İran'da epey hareketlilik var. Perakendecilikte belli bir hacme ulaşmadan başak bir ülkede kuvvetli olamıyorsunuz. O yüzden öncelikle bulunduğumuz ülkelerde çok kuvvetli olmak istiyoruz. Rusya'da devlerle mücadele ediyoruz. Moskova'da bir Rus firmayla liderliği paylaşıyoruz.
Çin pazarına ilişkin planlarınız var mı?
- Çinliler bizi ısrarla yatırıma davet ediyor. Ama bizim sektörümüzdeki bütün dünya devleri orada. En az 100 milyar dolar cirolu bu devlerle bizim oralarda rekabet şansımız zor. Biz daha çok rekabet avantajımızın olduğu yerleri düşünüyoruz. Çin dünyanın en cazip pazarı, ancak rekabetçi değil.
Perakende Yasa Tasarısı kaos yaratır
Perakende Yasa Tasarısı hakkında ne düşünüYorsunuz?
- Geçmiş hükümet zamanında oluşan bu yasa tasarısı hakkında bugünkü hükümet demokratik bir tutumla tarafları birkaç kez dinledi. Ancak bu tasarı, Türkiye'nin ihtiyacı olan bir şey değil. Tasarıyla, küçük esnafın ve KOBİ'lerin desteklenmesi hedefleniyor. Ancak ikisinin de olacağını öngörmüyoruz. Organize perakendeyi kısıtlayarak küçük esnafı desteklemek sözkonusu olamaz. Yasanın uygulanması son derece zor, kaos yaratır.
Eşime Sevgililer Günü hediyesini Migros'tan aldım
Alışverişinizi nerelerden yapıyorsunuz?
- Sevgililer Günü alışverişimi de Migros'tan yaptım. Çok güzel mumlarımız ve çiçeklerimiz vardı, eşime onlardan aldım. Fırsat buldukça marketleri dolaşıyorum, ama yoğunluktan buna istediğim kadar vakit ayıramıyorum.
Mutfaktan kovuldum
Yemek pişiriyor musunuz? Mutfakla aranız nasıl?
- Uzun yıllar bekar yaşadığım için eskiden iyi yemek yapardım. Ama evlendikten sonra birkaç kez mutfağa girdim ve kovuldum. Kovulmamın nedeni çok tertipli olmamdı.
Sonunda Karadeniz'e giriyoruz
Migros genel Müdürü Ömer Bozer, yurt içinde bir tek Karadeniz Bölgesi'nde mağazaları olmadığını belirterek, ‘‘Bugüne kadar uygun yer bulamadığımız için sadece Samsun'da vardık, 2 Nisan'da Ordu'da alışveriş merkezi açıyoruz. Yıl sonuna doğru da Trabzon'da mağaza açacağız’’ dedi. Bozer, Urfa'da da mağaz açmak için yer arayışlarının sürdüğünü söyledi.
İş kitaplarını sevmiyorum
Ne tür kitapları okuyorsunuz?
- İşle ilgili, liderlikle ilgili kitapları okumayı sevmiyorum. Daha çok Amin Maulof tarzı kitapları seviyorum. Maulof'un bütün kitaplarını okudum. Hem roman, hem tarih bilgisi, hem sosyoloji, hem felsefe her şey var içinde. Günlük hayetın içinde olan kitaplar beni daha çok etkiliyor.
Haftada üç gün spor yapıyorum
İş dışındaki zamanlarınızda neler yapıyorsunuz?
- Çok yoğun çalıştığım için aslında kendime ayırabileceğim pek fazla zaman kalmıyor. Son yıllarda sadece spor yapıyorum, mümkün olduğunca tenis oynuyorum. Haftada üç gün mutlaka fitness yaparak ter atıyorum. Sinemaya gitmeyi çok seviyorum. Fırsat bulursak da ailece haftasonu bir yerlere kaçıyoruz.
Sepet başı alışveriş 14 dolara ulaştı
Migros'un müşteri sepeti başına alışverişinde artış oldu mu?
- 2003 yılında müşteri sayımız yüzde 10-12 arttı. Müşteri başına satışta da önemli artışlar kaydettik. Migros ve Şok ile birlikte yaklaşık 12 dolar civarında sepet başı satışa ulaştık. Bu rakam 2001'de 11 dolar, 2002'de 9 dolardı. 2004'ün ilk iki ayında rakam 14 dolara çıktı. Sepet başı satış kriz öncesine dönüyor. Türk Lirası bazında 19-20 milyon lira civarında olan sepet başı satışın yılsonunda 20-22 milyon lira olacağını tahmin ediyorum.
Ciromuz 1.8 milyar dolara doğru gidiyor
Migros, 2003'ü nasıl tamamlamıştı? 2004 ciro hedefiniz nedir?
- 2003 yılında yurt içinde 1.5 katrilyon lira, yani yaklaşık 1.1 milyar dolar ciro gerçekleştirdik. Bu da dolar bazında 2002'ye göre yüzde 35'lik bir artışı ifade ediyor. Yurt dışında da ciromuz 400 milyon dolar civarında oldu. Toplam ciromuz 1.5 milyar dolara ulaştı. Bu rakam 2002'de 1 milyar dolardı. 2004'de 2 katrilyon yurt içi, 500 milyon dolar da yurt dışı ciro hedefliyoruz. Yurtiçi ve dışı toplam ciromuz 1.8 milyar doları bulacak. Türkiye'de 42, yurt dışında 12 yeni mağaza açtık. 2003'ü yurt içinde 450 mağaza ve 4 alışveriş merkezi, yurt dışında 34 Ramstore ve 8 alışveriş merkeziyle kapattık.
Yurtdışında 18 mağaza açacağız
Bu yıl kaç yeni mağaza açacaksınız?
- 2004'de toplamda 38 yeni mağaza planlıyoruz, bunların 25'i Şok mağazası olacak. Yurt dışında da 18 yeni mağaza açmayı planlıyoruz. Moskova'da halen 26 olan mağaza sayımızı 38'e çıkarmayı hedefliyoruz. Üç mağazamızın olduğu Kazakistan'da da bir ya da iki yeni mağaza düşünüyoruz.
2003 enflasyonumuz yüzde 13.5’te kaldı
Migros'un kendi içindeki 2003 enflasyonu ne oldu?
- Ciromuz yüzde 35 artarken, Migros enflasyonu da TEFE'nin çok gerisinde kaldı. Migros'un yıllık enflasyonu yüzde 13.5 oldu. (TEFE Aralık 2003 itibariyle yıllık yüzde 18.4'dü.) Sözkonusu dönemde Migros'ta bazı kategorilerde önemli fiyat düşüşleri de yaşandı. Fiyatlar, sıvıyağ-margarin ve deterjanda yüzde 5, yumurtada yüzde 19 geriledi. Buna rağmen ciromuzun artmasında ise tonajlardaki büyüme etkili oldu. Bazı kategorilerde yüzde 12 ile yüzde 40 arasında değişen oranlarda tonaj artışı sağladık.
ÖMER BOZER
Migros Genel Müdürü Ömer Bozer, 1958 doğumlu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi ve ABD Georgia State Üniversitesi (MBA) mezunu. Çalışma hayatına 1983 yılında Koç Holding'de yetiştirme elemanı olarak başladı. Daha sonra Maret'in kuruluşunda görev aldı. 1994 yılına kadar Maret Genel Müdür Yardımcılığı'nı yürüttü. 1994 yılında Düzey Pazarlama Genel Müdürlüğü'ne atanan Bozer, 2002 yılı başından Migros Genel Müdürlüğü'ne getirildi.
EKONOMİK verilerdeki olumlu gelişmelere rağmen henüz vatandaşın gelirinin artmadığına dikkat çeken Migros Genel Müdürü Ömer Bozer, ‘‘Taksitli satışlar artıyor, ama vatandaşın cebindeki para artmıyor. Olmayan parayı harcama dönemi başlıyor’’ uyarısında bulundu. Bozer, tüketici talebinde son zamanlarda gözlenen artışın sadece ‘‘güven ortamı’’ndan kaynaklandığını vurguladı.
‘‘Bir tehlike var ki, uyarmak herkesin görevi’’ diyen Bozer, şunları söyledi: ‘‘Herkes tüketici kredilerine saldırıyor. Bu son derece tehlikeli. 2001 krizine ayağımızı yorganımıza göre uzatmadığımız için girdik. Bu da aynı şeye yol açabilir.’’
Bu yıl 50’inci kuruluş yılını kutlayan Migros'un 2004 yılı sonunda toplam 1.8 milyar dolar ciro hedeflediğini belirten Ömer Bozer, 150 milyon dolarlık yatırım planladıklarını vurguladı. Ömer Bozer ile ekonomideki gelişmelerin yanısıra Migros'un 2004 yılı beklentilerini konuştuk.
Ekonomideki gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Ekonomide son derece olumlu gelişmeler var, ama hálá tüketici talebinde büyük bir artıştan söz edemeyiz. Şöyle bir tehlike var ki, uyarmak herkesin görevi. Tüketici kredileri öyle bir hal aldı ki, yüzde 1.8 faiz ucuzmuş gibi herkes kredilere saldırıyor. Bu son derece tehlikeli. 2001 krizine ayağımızı yorganımıza göre uzatmadığımız için girdik. Bu da aynı şeye yol açabilir. Yüzde 1.8 aylık faiz çok fazla. Eskiye göre çok az ama enflasyonun aylık yüzde 1 bile olmadığı bir ortamda bu faiz göreceli olarak fazla. Taksitli satışlar artıyor, ama vatandaşın cebindeki para artmıyor. Olmayan parayı harcama dönemi başlıyor.
Peki bu ortamda tüketicinin talebinin az da olsa artmasını neye bağlıyorsunuz?
- Tüketicinin talebini artırıcı bir şey yok, gelir artışı yok. Ortada güzel bir güven ortamı var. Sadece tüketicinin güveninde artış var. Bu talebe yansıyor. Yoksa alım gücünde hissedilir bir şey yok. Çünkü onun olması için zamana ihtiyaç var. Bunu hemen beklemek de iyimserlik olur.
Bu yıl ne kadarlık yatırım planlıyorsunuz
- Yurt dışı dahil toplam 150 milyon doların üzerinde yatırım yapacağımızı tahmin ediyoruz.
Yeni ülkelere gidecek misiniz?
- Evet, yeni ülkeler olacak. Bu yıl Makedonya Üsküp'te bir alışveriş merkezi açacağız. Arsayı aldık, bu yatırım 15-16 milyon dolarlık bir yatırım olacak. Ukrayna'ya bakıyoruz. Yakın çevremizi kontrol ediyoruz. Ama Irak ve İran'da epey hareketlilik var. Perakendecilikte belli bir hacme ulaşmadan başak bir ülkede kuvvetli olamıyorsunuz. O yüzden öncelikle bulunduğumuz ülkelerde çok kuvvetli olmak istiyoruz. Rusya'da devlerle mücadele ediyoruz. Moskova'da bir Rus firmayla liderliği paylaşıyoruz.
Çin pazarına ilişkin planlarınız var mı?
- Çinliler bizi ısrarla yatırıma davet ediyor. Ama bizim sektörümüzdeki bütün dünya devleri orada. En az 100 milyar dolar cirolu bu devlerle bizim oralarda rekabet şansımız zor. Biz daha çok rekabet avantajımızın olduğu yerleri düşünüyoruz. Çin dünyanın en cazip pazarı, ancak rekabetçi değil.
Perakende Yasa Tasarısı kaos yaratır
Perakende Yasa Tasarısı hakkında ne düşünüYorsunuz?
- Geçmiş hükümet zamanında oluşan bu yasa tasarısı hakkında bugünkü hükümet demokratik bir tutumla tarafları birkaç kez dinledi. Ancak bu tasarı, Türkiye'nin ihtiyacı olan bir şey değil. Tasarıyla, küçük esnafın ve KOBİ'lerin desteklenmesi hedefleniyor. Ancak ikisinin de olacağını öngörmüyoruz. Organize perakendeyi kısıtlayarak küçük esnafı desteklemek sözkonusu olamaz. Yasanın uygulanması son derece zor, kaos yaratır.
Eşime Sevgililer Günü hediyesini Migros'tan aldım
Alışverişinizi nerelerden yapıyorsunuz?
- Sevgililer Günü alışverişimi de Migros'tan yaptım. Çok güzel mumlarımız ve çiçeklerimiz vardı, eşime onlardan aldım. Fırsat buldukça marketleri dolaşıyorum, ama yoğunluktan buna istediğim kadar vakit ayıramıyorum.
Mutfaktan kovuldum
Yemek pişiriyor musunuz? Mutfakla aranız nasıl?
- Uzun yıllar bekar yaşadığım için eskiden iyi yemek yapardım. Ama evlendikten sonra birkaç kez mutfağa girdim ve kovuldum. Kovulmamın nedeni çok tertipli olmamdı.
Sonunda Karadeniz'e giriyoruz
Migros genel Müdürü Ömer Bozer, yurt içinde bir tek Karadeniz Bölgesi'nde mağazaları olmadığını belirterek, ‘‘Bugüne kadar uygun yer bulamadığımız için sadece Samsun'da vardık, 2 Nisan'da Ordu'da alışveriş merkezi açıyoruz. Yıl sonuna doğru da Trabzon'da mağaza açacağız’’ dedi. Bozer, Urfa'da da mağaz açmak için yer arayışlarının sürdüğünü söyledi.
İş kitaplarını sevmiyorum
Ne tür kitapları okuyorsunuz?
- İşle ilgili, liderlikle ilgili kitapları okumayı sevmiyorum. Daha çok Amin Maulof tarzı kitapları seviyorum. Maulof'un bütün kitaplarını okudum. Hem roman, hem tarih bilgisi, hem sosyoloji, hem felsefe her şey var içinde. Günlük hayetın içinde olan kitaplar beni daha çok etkiliyor.
Haftada üç gün spor yapıyorum
İş dışındaki zamanlarınızda neler yapıyorsunuz?
- Çok yoğun çalıştığım için aslında kendime ayırabileceğim pek fazla zaman kalmıyor. Son yıllarda sadece spor yapıyorum, mümkün olduğunca tenis oynuyorum. Haftada üç gün mutlaka fitness yaparak ter atıyorum. Sinemaya gitmeyi çok seviyorum. Fırsat bulursak da ailece haftasonu bir yerlere kaçıyoruz.
Sepet başı alışveriş 14 dolara ulaştı
Migros'un müşteri sepeti başına alışverişinde artış oldu mu?
- 2003 yılında müşteri sayımız yüzde 10-12 arttı. Müşteri başına satışta da önemli artışlar kaydettik. Migros ve Şok ile birlikte yaklaşık 12 dolar civarında sepet başı satışa ulaştık. Bu rakam 2001'de 11 dolar, 2002'de 9 dolardı. 2004'ün ilk iki ayında rakam 14 dolara çıktı. Sepet başı satış kriz öncesine dönüyor. Türk Lirası bazında 19-20 milyon lira civarında olan sepet başı satışın yılsonunda 20-22 milyon lira olacağını tahmin ediyorum.
Ciromuz 1.8 milyar dolara doğru gidiyor
Migros, 2003'ü nasıl tamamlamıştı? 2004 ciro hedefiniz nedir?
- 2003 yılında yurt içinde 1.5 katrilyon lira, yani yaklaşık 1.1 milyar dolar ciro gerçekleştirdik. Bu da dolar bazında 2002'ye göre yüzde 35'lik bir artışı ifade ediyor. Yurt dışında da ciromuz 400 milyon dolar civarında oldu. Toplam ciromuz 1.5 milyar dolara ulaştı. Bu rakam 2002'de 1 milyar dolardı. 2004'de 2 katrilyon yurt içi, 500 milyon dolar da yurt dışı ciro hedefliyoruz. Yurtiçi ve dışı toplam ciromuz 1.8 milyar doları bulacak. Türkiye'de 42, yurt dışında 12 yeni mağaza açtık. 2003'ü yurt içinde 450 mağaza ve 4 alışveriş merkezi, yurt dışında 34 Ramstore ve 8 alışveriş merkeziyle kapattık.
Yurtdışında 18 mağaza açacağız
Bu yıl kaç yeni mağaza açacaksınız?
- 2004'de toplamda 38 yeni mağaza planlıyoruz, bunların 25'i Şok mağazası olacak. Yurt dışında da 18 yeni mağaza açmayı planlıyoruz. Moskova'da halen 26 olan mağaza sayımızı 38'e çıkarmayı hedefliyoruz. Üç mağazamızın olduğu Kazakistan'da da bir ya da iki yeni mağaza düşünüyoruz.
2003 enflasyonumuz yüzde 13.5’te kaldı
Migros'un kendi içindeki 2003 enflasyonu ne oldu?
- Ciromuz yüzde 35 artarken, Migros enflasyonu da TEFE'nin çok gerisinde kaldı. Migros'un yıllık enflasyonu yüzde 13.5 oldu. (TEFE Aralık 2003 itibariyle yıllık yüzde 18.4'dü.) Sözkonusu dönemde Migros'ta bazı kategorilerde önemli fiyat düşüşleri de yaşandı. Fiyatlar, sıvıyağ-margarin ve deterjanda yüzde 5, yumurtada yüzde 19 geriledi. Buna rağmen ciromuzun artmasında ise tonajlardaki büyüme etkili oldu. Bazı kategorilerde yüzde 12 ile yüzde 40 arasında değişen oranlarda tonaj artışı sağladık.
ÖMER BOZER
Migros Genel Müdürü Ömer Bozer, 1958 doğumlu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi ve ABD Georgia State Üniversitesi (MBA) mezunu. Çalışma hayatına 1983 yılında Koç Holding'de yetiştirme elemanı olarak başladı. Daha sonra Maret'in kuruluşunda görev aldı. 1994 yılına kadar Maret Genel Müdür Yardımcılığı'nı yürüttü. 1994 yılında Düzey Pazarlama Genel Müdürlüğü'ne atanan Bozer, 2002 yılı başından Migros Genel Müdürlüğü'ne getirildi.