Ä°stanbul Çorap Sanayi Ä°kinci 500'de lider

Ä°stanbul Sanayi Odası'nın Türkiye'nin ikinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu Raporu'na göre Ä°stanbul Çorap Sanayi 27.8 trilyon liralık üretimden satış hasılatıyla ilk sırayı aldı.Yörsan Gıda Mamulleri 27 trilyon 734 milyar 11 milyon ile ikinci, Durak Fındık 27 trilyon 684 milyar 759 milyar lira ile 3. oldu. FAÄ°Z ÖDEMELERÄ° YÃœKSELDÄ°Ä°stanbul Sanayi Odası (Ä°SO) Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Tanıl Küçük, ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu kapsamındaki özel sektör kuruluÅŸlarının ödedikleri faizlerin, net katma deÄŸer içindeki payının yüzde 28.1'den yüzde 78.2'ye çıktığını ve milli gelir anlamındaki karın yüzde 67.7 oranında negatif olduÄŸunu belirterek, ''Ä°ÅŸleler, ellerindeki varlıkları satarak üretimlerini devam ettirmeye çalışmışlardır'' dedi.  Küçük, yaptığı yazılı deÄŸerlendirmede, Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluÅŸunu izleyen ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu çalışmasının sonuçlarının da, 2001 yılı krizinin Türk ekonomisi ve sanayii üzerindeki ağır etkilerini açıkça ortaya koyduÄŸunu belirtti.  Türkiye'nin 1.000 büyük sanayi kuruluÅŸunun üretim faaliyetlerini olumsuz etkileyen temel faktörlerin, finansman giderlerinin yüksekliÄŸi, iç talebin çöküşü ve kur farkları olduÄŸunu kaydeden Küçük, 1.000 büyük sanayi kuruluÅŸunun satış gelirlerinin toplamının 2001 yılında reel olarak 1997 yılının altında kaldığını, satış gelirleri içinde ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸunun payının ise yüzde 12.5 düzeyinde bulunduÄŸunu bildirdi.  Geçen yıl ekonominin yüzde 9.4 küçülmesi, iç pazarın daralması nedeniyle iÅŸletmelerin ihracat arayışlarını yoÄŸunlaÅŸtırdığının altını çizen Küçük, 1.000 büyük sanayi kuruluÅŸunun toplam satış gelirleri içinde ihracatın payı 1997'de yüzde 17 iken, 2001'de yüzde 26'ya çıktığına dikkat çekti.  2001 yılında, ihracatın satış gelirleri içindeki payının ilk 500 kuruluÅŸta yüzde 25.5'e, ikinci 500 kuruluÅŸta ise yüzde 32.8'e yükseldiÄŸini belirten Küçük, ''Ancak, ihracattaki bu geliÅŸme, ayakta kalma mücadelesi veren sanayicinin çok karlı bir ihracat performansı gösterdiÄŸi anlamına gelmemektedir. Sanayicilerimiz, dolar bazında aynıtutar karşılığında daha çok miktarda mal ihraç etmek durumunda kalmışlardır'' dedi.               BORÇ FAÄ°ZLERÄ° DAHÄ° ÖDENEMEZ DURUMA DÜŞÜLDÜ İkinci 500 kuruluÅŸ kapsamındaki 485 özel sektör iÅŸletmesinden 145'i zarar bildirirken, 2000 yılı sonuçlarında 474 özel kuruluÅŸta zarar açıklayan kuruluÅŸların sayısının 75 olduÄŸunu hatırlatan Küçük, 2001 yılında ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu içindeki özel kuruluÅŸların net zararının 151.1 trilyon lira olduÄŸunu duyurdu.  Kar edemeyen kuruluÅŸların yatırıma yönelmeleri, üretimlerini artırmaları ve varlıklarını sürdürmelerinin mümkün olmadığını vurgulayan Küçük, ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu 2001 yılı sonuçlarında ilk kez özel sektör kuruluÅŸlarının satış karlılığının negatif olduÄŸunun görüldüğüne dikkat çekti. Tanıl Küçük, ''2001 yılında ilk 500 büyük kuruluÅŸ sıralamasında yer alan özel kuruluÅŸlarda satış karlılığı yüzde 1.3'e indi, karlılık oranı ikinci 500 kuruluÅŸ için eksi yüzde 1.55 oldu'' dedi.  Satış karlılığı düşerken, aktif devir hızının da gerilediÄŸini kaydeden Küçük, ÅŸu görüşleri dile getirdi:  ''2001 yılında, finansman ihtiyacının karşılanmasındaki güçlükler, kredi faizlerindeki artış ve kur farkları, ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu kapsamındaki iÅŸletmelerde ciddi sıkıntılar yaÅŸatmıştır. Satışlar gerilerken, borçlar ve faiz ödemeleri artmıştır. Ä°kinci 500 kuruluÅŸun ödediÄŸi faizlerin satışlara oranı 2000 yılında yüzde 5 iken, 2001 yılında yüzde 8.2'ye yükselmiÅŸtir. Bunun sonucunda sanayi kuruluÅŸları borç faizlerini dahi ödeyemez duruma düşüp, özkaynaklarınıda önemli boyutta yitirmiÅŸlerdir.''      ''SANAYÄ°CÄ° BORCA BOÄžULDU, FAÄ°Z YÃœKÃœ ALTINDA EZÄ°LDÄ°'' İkinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu kapsamındaki özel sektör kuruluÅŸlarının varlık finansmanında, toplam varlıklar içinde borçların payının yüzde 61.96'dan yüzde 64.98'e yükseldiÄŸini bildiren Küçük, kamuda ise daha vahim bir tablo görüldüğünün altını çizerek, kamu kuruluÅŸlarının 2001 yılında öz kaynaklarını tamamen yitirdiÄŸini ve varlık finansmanında borçlarının payının yüzde 101.63'e yükseldiÄŸini kaydetti.      Ä°kinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸunda yaratılan net katma deÄŸerin küçüldüğünü ve özel sektör sanayi kuruluÅŸlarında ekonomik karlılığın çok düşük düzeylere gerilediÄŸini açıklayan Küçük, 1997 yılında, özel büyük kuruluÅŸlarda yüzde 21.51 olan ekonomik karlılık oranının yüzde 12.37'ye düştüğünü bildirdi.  Geçen yıl, Türkiye'nin 1000 büyük sanayi kuruluÅŸunun ödediÄŸi faizlerdeki büyük artış nedeniyle yaratılan net katma deÄŸerin dağılımında önemli deÄŸiÅŸiklikler meydana geldiÄŸine dikkat çeken Tanıl Küçük, ÅŸu bilgileri verdi:  ''Ä°kinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu kapsamındaki özel sektör kuruluÅŸlarının ödedikleri faizlerin, net katma deÄŸer içindeki payı yüzde 28.1'den, yüzde 78.2'ye çıktı. Ödenen maaÅŸ ve ücretlerin payı da yüzde 69.9'dan, yüzde 86.2'ye yükseldi. Milli gelir anlamındaki kar yüzde 67.7 oranında negatif oldu. Ä°ÅŸletmeler,  ellerindeki varlıkları satarak üretimlerini devam ettirmeye çalışmışlardır.'    ÂSEÇİM VE POPÃœLÄ°ZM Küçük, yıllardır uygulanmakta olan politikaların, tasarrufa, yatırıma ve üretime önem vermeyerek, ülkenin sanayileÅŸmesini engellediÄŸini savundu.  Kamu kesiminin finansman dengesindeki bozuklukların, borçlanma ihtiyacını, ülkenin faiz yükünü ağırlaÅŸtırdığına dikkat çeken Küçük, Türk sanayiinin, bu ortamdan kaynaklanan sorunlarının başında, olaÄŸanüstü yüksek finansman maliyetleri, kurlardaki istikrarsızlık, aşırı yüksek istihdam vergileri ve dolaylı vergiler ile yüksek enerji maliyetleri geldiÄŸini anlatarak, şöyle dedi: ''Her ne kadar son aylarda açıklanan üretim istatistikleri bazı olumlu sinyaller verse de, bu iyimser verileri temkinli karşılamak gerekir. Ãœretim artışındaki kıpırdanmalar, geçmiÅŸ yılların kayıplarını telafi etmekten uzaktır.'' 3 Kasım'da yapılacak seçime de deÄŸinen Küçük, mevcut siyasi partiler ve seçim yasalarıyla gidilecek bir seçimin, beklentileri karşılamaktan uzak olacağını düşünmekle birlikte bu seçimlerin toplumun istikrarlı ve güçlü bir hükümet arzusuna cevap vermesini umut ettiklerini dile getirdi.  Ãœlkenin öncelikli ihtiyacının, siyasi istikrar ve güven ortamı ile sürdürülebilir ekonomik kalkınma olduÄŸunu vurgulayan Küçük, tüm siyasi partilerin, bu ihtiyaçlar doÄŸrultusunda hareket etmesi gerektiÄŸini belirterek, şöyle dedi:      ''Ãœlke ekonomisinin içinde bulunduÄŸu durum, hassasiyetini korumaktadır. Bu seçim ortamında yapılacak yanlışlıklar, yıllardır ödenen bedellerin boÅŸa gitmesine yol açabilir. Uygulanmakta olan ekonomik program hiçbir ÅŸekilde tehlikeye atılmamalıdır. Bu süreçte, siyasetçilerden öncelikli beklentimiz, popülizme raÄŸbet etmeyerek, ülke çıkarlarını siyasi çıkarların üstünde tutmaları ve seçimler sonucu güçlü ve istikrarlı bir hükümetin çıkmasını saÄŸlamalarıdır.'' ÜRETÄ°MDEN SATIÅžLAR TOPLAMI 8.7 KATRÄ°LYON LÄ°RAYI AÅžTIBir önceki yıla göre reel olarak üretimden satışlar yüzde 4.3, net satış hasılatıyüzde 6.2 oranında artarken, yaratılan net katma deÄŸer yüzde 35.8 oranında azaldı.  Çalışan sayısı yüzde 1.5 ve dışsatım dolar bazında yüzde 7.8 oranında yükseldi. Bir önceki yıl 83.7 trilyon lira olan dönem net karı, 2001 yılında 363.3 trilyon lira zarara dönüştü. Açıklanan rakamlar, Türkiye'nin en büyük 1.000 sanayi kuruluÅŸunun 2001 yılında kar edemediÄŸini ortaya koydu. Türkiye'nin 1000 büyük sanayi kuruluÅŸunun 2001 yılında yarattığı brüt katma deÄŸerin Türkiye GSMH'sı içindeki payı yüzde 11.7 oldu. Birinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸunun GSMH'daki payı yüzde 10.7, ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸunun payı ise yüzde 1 olarak gerçekleÅŸti. Türkiye sanayi sektöründe yaratılan katma deÄŸerin yüzde 41.7'si birinci 500 kuruluÅŸ tarafından, yüzde 3.9'u da ikinci 500 kuruluÅŸ tarafından saÄŸlandı. Böylece 2001 yılında 1000 büyük sanayi kuruluÅŸu, Türkiye sanayi sektörü katma deÄŸerinin yüzde 45.6'sını oluÅŸturdu. Türkiye imalat sanayi katma deÄŸerinin yüzde 57.7'si 1000 büyük sanayi kuruluÅŸu tarafından gerçekleÅŸtirildi. 2001 yılında, ikinci 500 sanayi kuruluÅŸu kapsamına 160 yeni kuruluÅŸ girdi.       ÖDENEN FAÄ°ZÄ°N SATIÅžLARA ORANI ARTTI 2001 yılında, 1000 büyük sanayi kuruluÅŸunda üretim faaliyeti karları büyük boyutta negatif gerçekleÅŸtiÄŸinden, üretim faaliyeti dışı gelirler oransal olarak yüksek çıktı.  1000 büyük sanayi kuruluÅŸu içindeki özel sektör kuruluÅŸlarında faaliyet dışı gelirlerin oranı, birinci 500 kuruluÅŸta yüzde 8.7'ye, ikinci 500 kuruluÅŸta yüzde 6'ya yükseldi. Faaliyet dışı gelirlerin içindeki faiz gelirlerine ait olan oran ise birinci 500'de yüzde 3, ikinci 500'de yüzde 1.5 olarak belirlendi. Bu gelire karşılık özel kuruluÅŸların ödedikleri faizlerin toplam satışlara oranı, birinci 500 kuruluÅŸta yüzde 8.1, ikinci 500 kuruluÅŸta yüzde 8.2 oldu. Sonuç olarak, özel sektör sanayi kuruluÅŸlarının 2001 yılında ödedikleri net faizin satışlara oranı, birinci 500 kuruluÅŸta yüzde 5.1, ikinci 500 kuruluÅŸta da yüzde 6.7 olarak gerçekleÅŸti. 2000 yılında özel kuruluÅŸların ödedikleri net faizin satışlara oranı, birinci 500 kuruluÅŸta yüzde 2.2, ikinci 500 kuruluÅŸta yüzde 3.6 olmuÅŸtu.      2001 YILINDA KAR EDÄ°LEMEDİ     Öte yandan, 2001 yılında 1000 büyük sanayi kuruluÅŸunun kar edemediÄŸi görüldü.  Birinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu kapsamındaki özel kuruluÅŸlarda satış karlılığı yüzde 1.3 olurken, ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu içinde yer alan özel kuruluÅŸlarda bu oran eksi yüzde 1.55 olarak saptandı. 1000 büyük sanayi kuruluÅŸunda, 2001 yılında yaratılan net katma deÄŸerin faktör gelirleri itibariyle dağılımına bakıldığında, milli gelir anlamında kar (üreticinin payı) birinci 500 kuruluÅŸ için eksi yüzde 81.4, ikinci 500 kuruluÅŸ için ise eksi yüzde 67.7 oldu. 2000 yılında bu oran, birinci 500 kuruluÅŸ için  eksi 5.2, ikinci 500 kuruluÅŸ için ise eksi 0.4 düzeyindeydi. Milli gelir anlamındaki karın negatif çıkması nedeniyle, 2001 yılında özel sektörde faktör gelirlerinin dağılımında maaÅŸ ve ücretlerin payı birinci 500'de yüzde 85.3'e, ikinci 500'de yüzde 86.2'ye yükseldi. 2000 yılında maaÅŸ ve ücretlerin payı, birinci 500 sanayi kuruluÅŸunda yüzde 70.4, ikinci 500 sanayi kuruluÅŸunda ise yüzde 69.9 seviyesinde bulunuyordu. Özel büyük kuruluÅŸlarda 2001 yılında ödenen faizlerin payı bir önceki yıla göre, birinci 500 kuruluÅŸta yüzde 33.4'ten yüzde 93.5'e, ikinci 500 kuruluÅŸta da yüzde 28.1'den, yüzde 78.2'ye çıktı.  Raporda, ''1998 krizinden bu yana milli gelir anlamındaki kar hep negatif olmuÅŸtur. Kamu kuruluÅŸlarında ise durum çok daha kötüdür'' denildi. Yaratılan net katma deÄŸerin varlık toplamına oranı ile bulunan ekonomik karlılık, ikinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸunda 1997'deki yüzde 21.5'ten, yüzde 12.4'e indi. Raporda, ''Türkiye'nin 1000 büyük sanayi kuruluÅŸu kapsamındaki özel sektör kuruluÅŸlarının 2001 yılı varlık finansmanında öz sermayenin ağırlığı azalırken, dış kaynakların payı (borçlar) önemli boyutta artış göstermiÅŸtir. Kamuda ise öz kaynak kalmamıştır'' deÄŸerlendirmesine yer verildi.      ''BÃœYÃœK KURULUÅžLAR KÖTÃœ PERFORMANS GÖSTERDÄ°'' BoÄŸaziçi Ãœniversitesi Ä°dari ve Ä°ktisadi Bilimler Fakültesi Ä°ÅŸletme Bölümü Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Özer Ertuna da sonuçları deÄŸerlendirirken, Türkiye'nin 1000 büyük sanayi kuruluÅŸunun satış hasılatının 1997-2001 arasında yüzde 2.7 gerilediÄŸini, 2001 yılı sonunda 1000 büyük sanayi kuruluÅŸunun satış gelirleri hacminin, 1997 yılının altında olduÄŸunu vurguladı. Satış karlılığının da 1997 yılından bu yana önemli bir düşme trendi içinde bulunduÄŸuna iÅŸaret eden Ertuna, ''1997 yılından bu yana yaÅŸanan krizler Türkiye'nin 1000 büyük kuruluÅŸunu çok kötü etkilemiÅŸtir. Özellikle 2001 yılında satış karlkları zarara dönüşmüş, Türkiye'nin büyük kuruluÅŸları çok kötü bir performans göstermiÅŸtir'' dedi. İSO Ä°kinci 500 Sanayi KuruluÅŸu çalışmasında ilk 25'de yer alan ÅŸirketler ve üretimden satış rakamları şöyle: .hurtext{ font-family : Arial, Helvetica, sans-serif; font-size : 11px; color : #000000; font-weight : normal; }KuruluÅŸÃœretimden Satışlar(Net) (Milyon TL) Ä°stanbul Çorap Sanayi.27.799.005 Yörsan Gıda Mamul27.734.111Durak Fındık Sanayi27.684.759Nesa Tekstil Sanayi27.674.007Adapazarı Åžeker Fabrikası27.606.039Hateks Hatay Tekstil Ä°ÅŸletmeleri27.440.834 Ova Un Fabrikası 27.339.187Orma Orman Mahsul.Ä°ntegre Sanayi27.182.864S.S. Marmara Zeytin Tarım Satış Kop. Bir.27.161.840Güneygaz Lpg Sanayi26.980.546Karin Gıda Sanayi26.920.359Serko Tekstil Sanayi26.879.593Edirne YaÄŸ Sanayi26.793.062Orim Cam Sanayi26.721.056Tırsan Treyler Sanayi26.716.220Termo Teknik Ticaret26.642.240Aventis Tarım Sanayi26.620.878Denteks Denizli Tekstil Sanayi26.406.592Dinarsu Ä°malat ve Ticaret26.310.173Motif Tekstil Sanayi26.260.669MKEK Silahsan Hafif Silah Sanayi26.256.799Cidersan Cider YaÄŸ ve Yem Sanayi26.240.398DoÄŸan Burda Rizzoli Der. Yay. Paz. 26.156.235Trakya Döküm Sanayi25.954.844SodaÅŸ Sodyum Sanayii25.882.033 Â