Irak petrolünde en kötü senaryo

IRAK Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün Musul’u almasıyla başlayan süreç, dünya petrol denklemini değiştirebilir. Tahminlere göre, dünya petrol üretimindeki artışın yarısı Irak’tan gelecekti ancak bu tahminler yapılırken IŞİD faktörü yoktu. Irak, dünya petrol piyasaları için o kadar önemli ki, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) 2012 yılında ilk kez özel Irak Enerji Raporu yayınlamış ve bir iyi, bir de kötü senaryoya yer vermişti. İyimser senaryoda 2020’ye kadar dünyadaki toplam petrol üretim artışının yüzde 45’i Irak’tan sağlanacaktı. Kötümser senaryoda ise eğer Irak’ta siyasi istikrar sağlanmaz ve beklenen üretim artışı gerçekleşemezse, petrol fiyatları artacak; dünya ekonomisinin sağlığı dahi etkilenecekti. Birol’un bir iyi, bir de kötü haberi var…

15 MİLYAR DOLAR RİSKİ

IEA Baş Ekonomisti Fatih Birol, kötü haberi şöyle veriyor:
“Irak, dünya petrol üretimindeki artış açısından en önemli ülke. Herkes, 2020’ye kadar dünyadaki üretim artışının yaklaşık yarısının Irak’tan gelmesini bekliyordu. Piyasaların beklentisi, OPEC üretimindeki toplam artışın üçte ikisinin Irak’tan geleceği şeklindeydi. Ancak bu artışın gerçekleşmesi için Irak’ın petrol sahalarına her yıl 15 milyar dolar yatırım yapılması lazım. Benim esas korkum, Irak’taki durumun petrol fiyatlarına etkisinden ziyade, 2020 yılına kadar bu yatırımın yapılamaması; neticesinde Irak’taki üretim artışının olmaması ve petrol piyasalarında ciddi bir stres yaratması. Esas mesele bu. Yatırımcılar vazgeçerse, Irak’ın kendi kaynaklarından 15 milyar dolar bulması imkânsız. Bu da dünya petrol piyasalarına ciddi darbe vurabilir.”

BURUK REKOR

Birol’un verdiği nispeten iyi haber ise Irak’ın petrol ihracatının henüz etkilenmemiş olması. Birol, “Irak’ta siyah ve beyaz diyebileceğimiz iki hikâye var. Kuzeyde çatışmalar yaşanırken, güneyde petrol ihracatı günlük 2.6 milyon varile dayanarak, rekor seviyeye yükseldi. Bağdat’la ilgili bir gelişme olmadığı sürece güneydeki ihracat devam edecek” diyor. Fakat şunu da ekliyor: “Teröristler sadece kuzeyde de kalsa, yatırımcılarda ortaya çıkan ürkeklik etkisini gösterebilir. 15 milyar dolar yatırım da gelmeyebilir.”

Fiyatları baskılar

YILLIK 15 milyar dolar yatırım yapılamaz ve Irak’taki üretim artışı sekteye uğrarsa, bu petrol fiyatlarını da etkileyecek. Birol, “Petrol 115 dolar civarında. Irak’ta böyle bir senaryo olursa, fiyatlara yukarı doğru baskı yapar. Bu, petrol ithalatına dayalı ekonomilerin büyümesini etkiler. En fazla etkilenen ülkelerden biri de Türkiye olur. Türkiye’nin orta vadeli cari açığında çok negatif rol oynayabilir” diyor. Birol, “Irak-Türkiye dostluğu devam ettikçe, iki tarafın siyasi ve ekonomik olarak faydalanacağını düşünüyorum” yorumunu yaptı.