TL 2002'de yüzde 10 deÄŸerlendi

Merkez Bankası'nın, Türkiye'nin en çok dış ticaret yaptığı ülkelerin enflasyon oranlarını da dikkate alarak gerçekleştirdiği tüketici fiyatları (TÜFE) ve toptan eşya (TEFE) bazlı reel kur endekslerinin Aralık 2002 sonuçları açıklandı.

Kurlarda seçimle birlikte başlayan düşüş trendinin sürdüğü aralık ayında TL'nin TÜFE bazlı endekse göre yüzde 1.7, TEFE bazlı endekse göre de yüzde 2.9 değerlendiği belirlendi.

YILLIK DEÄžERLENME

Böylece, TL'de dövize karşı 2002 yılının tümündeki değerlenme TÜFE bazlı endekse göre yüzde 8.3'e, TEFE bazlı endekse göre de yüzde 10.3'e ulaştı.

Kurların düşüş trendi izlediği yılın ilk dört ayında TL, döviz karşısında TÜFE bazlı endekse göre yüzde 23.6, TEFE bazlı endekse göre yüzde 24.3 değerlenmişti. 57'nci hükümet döneminde başgösteren siyasi istikrarsızlık ve piyasalarda belirsizlik algılamasıyla kurların hızla yükseldiği mayıs-temmuz döneminde ise TL, döviz karşısında sırasıyla yüzde 25.1 ve yüzde 23.9 değer yitirmişti.

Kurlarda seçim kararının alındığı ağustos başından itibaren başlayan gerileme sonucu aralık sonuna kadar olan beş aylık sürede ise TL'de, TÜFE bazlı endekse göre yüzde 17, TEFE bazlı endekse göre de yüzde 16.6 değerlenme yaşandı.

BEÅž YILDA YÃœZDE 24 DEÄžERLENDÄ°

TL'nin 1997-2002 döneminde TÜFE bazlı endekse göre döviz karşısında reel olarak yüzde 23.7, TEFE bazlı endekse göre de yüzde 18.2 değerlendiği belirlendi.

Anılan dönemde kriz yılı olan 2001 dışındaki yıllarda genel eğilim TL'nin dövize karşı değerlenmesi yönünde oldu. 1997 yılında TL, TÜFE bazlı endekse göre yüzde 13.9, TEFE bazlı endekse göre yüzde 10.5 değerlendi. 1998 yılında ise TL, TÜFE bazlı endekse göre yüzde 4.3 değerlenirken, TEFE bazlı endekste yüzde 2.4 değer yitirdi.

TL 1998'de sırasıyla yüzde 5.3 ve yüzde 0.8, 2000'de de yüzde 15.9 ve yüzde 8.7 değer kazandı. Ancak finansal krizin ardından geçilen dalgalı kur rejiminde hızlı bir devalüasyon yaşanan 2001 yılında ise TL TÜFE'li endekse göre yüzde 21.2, TEFE'li endekse göre yüzde 9.3 değer yitirdi. Geçen yıl ise TL'de sırasıyla yüzde 8.3 ve yüzde 10.3 değerlenme yaşandı.

ENDEKSİN TEKNİĞİ

TÜFE ve TEFE bazlı reel kur endekslerinde, TL'nin döviz sepeti karşısında 1995 yılı ortalamasındaki değeri 100 kabul ediliyor. Endeksin büyümesi TL'nin değer kazandığı, küçülmesi ise yitirdiğini gösteriyor.

100'ün altındaki endeks değerleri dövizin; üzerindeki değerler ise TL'nin baz yılına göre daha değerli olduğuna işaret ediyor.

Merkez Bankası'nın TÃœFE ve TEFE bazlı reel kur endekslerine göre TL'nin döviz sepeti karşısındaki deÄŸerinde yıllar itibariyle yaÅŸanan deÄŸiÅŸimler şöyle:         Â

                       Değişim (Yüzde)
                       TÜFE      TEFE   
                       Bazlı     Bazlı
1996               -1.3       3.2
1997                13.9      10.5
1998                  4.3      -2.4
1999                  5.3       0.8
2000                15.9       8.7
2001               -21.2      -9.3
2002                  8.3      10.3