NBA’de zenci koçlar yükselişte

Geçen sezon Seattle’ı ligde üst sıralara taşıyan Nate McMillan’ı maçlar biter bitmez Portland kaptı. Ancak, New York Times’ın bir araştırması bu artışa karşın zenci antrenörlere, beyazlara oranla daha az sabır gösterildiğini ortaya koydu. Buna göre zenci antrenörler NBA’de iş bulmalarına karşın görevde daha kısa süre kalabiliyor.

ABD’li ünlü basketbolcu Magic Johnson, 1991’de yayımlanan otobiyografisinde zencilerin sporda beyazlardan az para kazandığını, beyazların seyirci için oynatıldığını yazıyordu. 1983-1986 arasındaki takım arkadaşı Bob McAdoo’nun nasıl yakındığını da naklediyordu. McAdoo zencilerin sahada yıldızlaşmasına karşın saha kenarında kilit konuma gelememesinden şikayetçiydi: "Her kuşak sonraki için yolu hazırlıyor. Wilt (Chamberlain) ve Bill (Russell), McAdoo ve Dr. J (Julius Erving) için, onlar da Magic için... İlk seti aldık. Hedef yönetimde daha fazla zenci: Antrenör, yönetici hatta kulüp sahibi..."

Bu sözlerin üzerinden 20 yıl geçti. Geçmişin yıldız zenci basketbolcuları bugün antrenör, yönetici olarak önemli roller üstleniyor. Bu sezon NBA’deki 30 takımın 10’unu zenci antrenör çalıştırıyor. 2002-03 sezonunda bu sayı 13’e kadar çıkmıştı. Detroit Pistons’ta Joe Dumars, New York Knicks’te Isiah Thomas gibi zenci genel menajerler var. Micheal Jordan ve Magic Johnson gibi yıldızlar kulüp hissedarı oldu. Hatta Charlotte’lu işadamı Robert Johnson, 2004’te bir takımın çoğunluk hissesine sahip ilk zenci oldu. Üstelik takıma Johnson’ın isminden esinlenerek Charlotte Bobcats denilmeye başlandı.

1946’da kurulan NBA’de, ilk zenci antrenör 20 yıl sonra görüldü. Boston Celtics’in efsanevi oyuncusu Bill Russell 18 Nisan 1966’da takımına antrenör atandı. Üç sezon hem oyuncu hem antrenörlük yaptı. Spor yazarı Deniz Gökçe, efsane sayılmasına karşın Russell’ın çekingen davrandığını hatırlıyor. "NBA’deki tek zenci antrenördü. Bir maçta beyaz oyunculara bağırınca, babası tribünden inip ’Oğlum ne yapıyorsun, onlara bağırılır mı hiç’ demişti. Amerikan futbolu ve beyzbolu da tutucu, basketboldaki kadar zenci antrenör yok."

Yorumcu Murat Murathanoğlu’na göre, takımına iki şampiyonluk kazandıran Russell dönemi için istisnai bir örnek: "Zenci koçların sayısı çok azdı: Al Attles, Bill Russell gibi. Russell bir ağabey gibiydi. Seyirci nedeniyle 12 oyuncusu da zenci takımlar oluşturulamazdı." Attles, 1969’da Warriors’ta oyunculuktan antrenörlüğe geçmişti. 14 sezon çalıştırdığı takımı 1975’te NBA şampiyonluğuna taşıdı. Wayne Embry ise Amerikan profesyonel sporlarında genel menajerliğe yükselen ilk zenciydi.

Bugün bir zencinin antrenörlüğe gelmesi şaşırtıcı değil, yine de zenci-beyaz ayrımı bitmedi. NBA’deki oyuncularda çoğunluk zencilerde, antrenörlerde beyazlarda. New York Times’ın araştırması kulüp sahipleri, genel menajerlerin zenci antrenörlere daha az sabır gösterdiğini ortaya koydu. 1995-2005 arası beyaz antrenörler bir takımda ortalama 2,4 sezon görev yaparken zencilerin süresi 1,6 sezondu. 1989’dan bu yana aynı takımda 5 yıl aralıksız görev yapan 14 antrenörden biri zenciydi: Atlanta Hawks’tan Lenny Wilkens. NBA Başkanı David Stern "Bu tamamen tesadüf. Hızlı başarı peşindeki yöneticiler koçları hemen kovuyor" diyor.

Peki, gelecekte ne olacak? Ligin eski ve başarılı antrenörleri beyaz. Ancak, Jerry Sloan (Utah Jazz), Larry Brown (New York Knicks), Gregg Popovich (San Antonio Spurs), Phil Jackson (Los Angeles Lakers) yaşlanıyor. Genç zenci antrenörlerin sayısı artıyor. Gelecek kuşakta sayıları rahatlıkla 10’un üzerine çıkabilir. Yorumcu Yalçın Granit’e göre bu eğilim sürecek: "Sorun seyircinin beyaz oyuncu ve koç görmek istemesi. Ancak 10 yıl sonra zenci koçların sayısı beyazları kesinlikle geçer."

NBA’DEKİ ZENCİ HOCALAR

Mike Woodson (Atlanta Hawks)

Doc Rivers (Boston Celtics)

Bernie Bickerstaff (Charlotte Bobcats)

Mike Brown (Cleveland Cavaliers)

Avery Johnson (Dallas Mavericks)

Byron Scott (N. Orleans/ Oklahoma Hornets)

Maurice Cheeks

(Philadelphia 76ers)

Nate McMillan

(Portland Trail Blazers)

Sam Mitchell (Toronto Raptors)

Eddie Jordan

(Washington Wizards)