Yönetim kurulu üyeliği saatli bomba gibi...

ANONİM şirketlerde, yönetim kurulu üyesi olmak hatta yönetim kurulu başkanı olmak, çok kişiye cazip gelen bir olay.Kendini tanıtırken ‘falan şirketin yönetim kurulu üyesiyim’ ya da ‘yönetim kurulu başkanıyım’ diye kartvizitini uzatmak, başlangıçta etkileyici oluyor. Ancak, yönetim kurulu üyelerinin, çalışanlara ya da dışarıdakilere karşı, bir güç belirtisi olarak düşündükleri bu görev, bazen de ciddi sorunlara neden olabiliyor.Yönetim kurulu üyeliğinin, bir de ‘saatli bomba’ olma özelliği var. Bu özelliği nedense bilinmiyor ya da eksik biliniyor. Önemli olanlardan, birkaçını sıralayalım.MALVARLIĞI TEHLİKEDEAnonim şirketlerde, ödenmeyen ve şirketten de tahsil edilemeyen kamu borcu (örneğin vergi ve SSK primi borcu) varsa, tahsilat yapmak için yönetim kurulu üyelerine gidilir. Yönetim kurulu üyeleri, bu borçlardan dolayı, tüm malvarlıklarıyla sorumludurlar. Oysa, yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın, bu borçlar nedeniyle, bir lira dahi sorumluluğu yoktur.HAPİS CEZASIVergi yasalarında yeralan ve hapis cezasını gerektiren bazı fiiller var. Örneğin; Şirkete naylon fatura alınması ya da naylon fatura düzenlenmesi,Defterlerin ve belgelerin kaybolması ya da inceleme elemanına ibraz edilmemesi, Defterlerde muhasebe hilesi yapılması, defterlerin tamamının ya da birkaç sayfasının yok edilmesi, gibi fiiller 3 yıla kadar hapis cezasını gerektirmektedir (VUK Md. 359).Örneğin, çok sayıda çalışanı olan bir şirkete, sahte ya da kapsamı itibariyle yanıltıcı bir ya da birkaç fatura alınmış olabilir. Yönetim kurulu üyesi, böyle bir durum ortaya çıktığında, olaydan sorumlu tutularak savcılığa sevk edilir ve 3 yıla kadar hapis cezası istemiyle ceza mahkemesinde yargılanabilir. Daha ötesi, hapse de mahkum edilebilir. Nitekim, şimdiye kadar, binlerce yönetim kurulu üyesi, bilgileri dışında alınmış bir sahte veya yanıltıcı faturadan dolayı, ceza mahkemelerinde yargılandılar. Bir kısmı da hapse mahkum oldular.Oysa, yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın, hapis cezası yönünden, herhangi bir sorumluluğu ya da riski yok.DİĞER SORUMLULUKLARAnonim şirketlerde, yönetim kurulu üyelerinin diğer sorumlulukları, Türk Ticaret Kanunu’nun 336 ve izleyen maddelerinde sıralanmıştır. Örneğin;Yasal defterlerin, düzensiz olarak tutulması,Dağıtılan ve ödenen kár paylarının gerçek olmaması, Yasaların ya da anasözleşmelerin kendilerine yüklediği diğer görevlerin, kasten ya da ihmal nedeniyle yapılamaması, durumlarında, ortaklara ve şirket alacaklılarına karşı müteselsilen sorumludurlar.Görüldüğü gibi, anonim şirketlerdeki yönetim kurulu üyeliği, ‘saatli bomba’ gibi...Bu arada, bazı uyanıklar veya yasa dışı iş yapanlar da, şirket çalışanlarını ya da amele, odacı, kapıcı, hamal, çoban gibi kişileri, yönetim kurulu üyesi yapıp, hapis cezası başta olmak üzere, bazı risklerden kaçınmaya çalışmaktadırlar.Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu konusunda, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’nun gözden geçirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, yasaları okuyup riski öğrenen çok kişi, yönetim kurulu üyesi olmaktan kaçacaktır...