‘Yatırımlık’ araç mesaisi... Otomotiv fabrikaları artan sıfır araç talebine yetişemiyor
Güncelleme Tarihi:
Sıfır araca olan talep Türkiye’deki otomotiv fabrikalarının üretim planlarını da değiştirdi. Fabrikalar talebe yetişmek için neredeyse tam kapasite çalışmaya başladı. Otomotiv sanayisinde kapasite kullanım oranının yüzde 74’e çıktığını belirten OSD Başkanı Cengiz Eroldu, “Bütün fabrikalarımız tam kapasite çalışmaya çalışıyor. Biz üretimi zorluyoruz ama bu talep normal değil. Kimse bu kadar yüksek bir talep için ‘ihtiyaç’ diyemez. Önemli bir kısmı yatırım amaçlı” dedi.
TÜRKİYE’de yatırım amaçlı satın alınan araç talebi katlanarak büyümeye devam ediyor. 2022 yılının ilk aylarından itibaren başlayan yatırımlık araç talebi özellikle 2023 yılına girilmesiyle birlikte adeta vites yükseltti. Aylık bazda otomobil ve hafif ticari araç satışları 100 bin adetleri geçerek son 10 yıllık ortalamaların yüzde 50 üzerinde seyrederken, Türkiye’de üretim yapan otomotiv fabrikaları da talebe yetişmek için neredeyse tam kapasite çalışmaya başladı. Ancak, talep o kadar büyük ki Türkiye’de üretilen araçlar için bile tahmini teslimat tarihi verilemiyor. Vatandaşların sıfır araca olan yüksek ilgisinin en büyük nedeni olarak ise artan enflasyona rağmen negatif reel faiz oranları gösteriliyor.
‘NORMAL BİR TALEP DEĞİL’
Otomotiv Sanayii Derneği’nin ilk çeyrek sonuçlarını açıkladığı basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtlayan OSD Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Eroldu, otomotiv sanayinin kapasite kullanım oranının 2023 yılının ilk 3 ayında yüzde 74’e çıktığını belirterek, “Bu yüksek talep normal bir talep değil. Talebin önemli bir kısmının yatırım amaçlı olduğunu görüyoruz. Kimse bu kadar yüksek bir talep için ‘yalnızca ihtiyaç’ diyemez. Şu anda yerli üretimde de ithal araçlarda da bekleme listeleri var. Bütün fabrikalarımız tam kapasite çalışmaya çalışıyor. Biz üretimi zorluyoruz ama talep normalin üzerinde. Türkiye’de belirli bir kurulu kapasitesi var. Bu kapasitenin 3 kat üzerinde talep gelirse araç bulmak zorlaşır. Kurumsal araç talebinde sarkan talep var ama burada da finansman yok, bireysel tarafta ise iş yatırıma dönüşmüş durumda” ifadelerini kullandı.
BİR SENE ARAÇ BULMAK ZOR
Söz konusu talebin “sürdürülebilir” bir talep olmadığının altını çizen Eroldu’ya göre, Türkiye pazarından araç bulma sorunu en azından bir sene daha devam edecek. “Reel faizlerin negatif olması ister istemez insanları yatırım yapmaya, yeni bir ürün satın almaya yönlendiriyor. Bu faiz ortamından çıktığımız zaman tablo değişecektir” diyerek sözlerini sürdüren OSD Yönetim Kurulu Başkanı Eroldu, “Önümüzde aslında iki adet seçim var. Tek bir seçim olarak bakmamak lazım. Bir sonraki seçim de Mart 2024’te (yerel seçimler) yapılacak. Bu kapsamda, talebin bir süre daha devam edeceğini düşünüyoruz. En azından bu yılın sonuna kadar talep belki bir miktar aşağı doğru evrilebilir ama devamını bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
ÜRETİM VE İHRACATTA HEDEFLER YÜKSELDİ
OSD’nin açıkladığı 2023 yılının ocak-mart dönemi verilerine göre, otomotiv sanayisinde toplam üretim geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 21 artarak 366 bin 597 adet oldu. Bu dönemde otomobil üretimi yüzde 34 artarak 222 bin 51 adede çıktı. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 382 bin 504 adede yükseldi. Aynı dönemde toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 13 oranında artarak 253 bin 828 adet, otomobil ihracatı ise yüzde 26 artarak 156 bin 763 adet oldu. OSD Başkanı Eroldu, gerek ihracat pazarları gerekse de iç pazardaki talebin etkisi ile bu sene hem ihracatta hem de üretimde yüzde 10 artış beklediklerini dile getirdi.
‘ÇİNLİLERİN TÜRKİYE’DE ÜRETMESİNİ SAĞLAMALIYIZ’
EROLDU, Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa Birliği’nde (AB) Çinli markaların varlıklarını hızla arttırdığını da dikkat çekti. 2020 yılında Çin’den AB’ye yapılan otomobil ihracatı büyüklüğünün 2.7 milyar dolar, aynı dönemde Türkiye’den yapılan otomobil ihracatının 8.4 milyar dolar olduğunu belirten Eroldu, 2022 yılına gelindiğinde Çin’den AB’ye yapılan otomobil ihracatının 15.5 milyara yükseldiğini Türkiye’nin ise 8.6 milyarda kaldığını söyledi. Çin’in ihraç ettiği otomobillerin yüzde 75’nin içten yanmalı motora sahip araçlar olduğunun da altını çizen Eroldu, “Avrupa’daki satışların büyük kısmı Avrupalı üreticilerin Çin’de yaptırdıkları araçlar. Ama şimdi bunun ikinci dalgası Çinli markalar da Avrupa’ya gelecekler. Bu hem Avrupa hem de Türkiye otomotiv sanayini orta vadede muhakkak etkileyecektir. Bizim buna göre politika oluşturmamız gerek. Rekabeti yasaklamaktan çok Çinlilerin de gelip Türkiye’de üretim yapmasını sağlamalıyız. Tabii bu üretim montajdan ibaret olmamalı” dedi.