Üç kardeÅŸ ‘KAREL’ ile nasıl Türkiye'nin santral kralı oldu

Elektronik, elektrik ve makine mühendisi üç kardeÅŸin 1986'da kurduÄŸu Karel (KardeÅŸler Elektronik), 'ÅŸef sekreterli telefon'un yerine ürettiÄŸi 'mini santral'la baÅŸladığı üretim serüveninde 44 milyon dolarlık ciroya kadar ulaÅŸtı. Karel, ÅŸimdi uluslararası devlerle dışarda da rekabet ediyor.TÃœRK insanının uzun süre gündeminde kalan ve daha çok 'siyasette kurtarıcı' rolüne soyunan mühendisler, son yıllarda asıl iÅŸlerinde daha büyük baÅŸarılara imza atıyor. Karel (KardeÅŸler Elektronik) Sanayi ve Ticaret A.Åž.'nin hikayesi de böyle bir baÅŸarıya iÅŸaret ediyor. Çünkü biri elektronik, biri elektrik, diÄŸeri de makine mühendisi olan Yaman, Sinan ve Serdar TunaoÄŸlu'nun 1986'da ortak kurdukları Karel, iki fabrikalı ve 44 milyon dolar (2004) cirolu bir dev oldu. Åžirketin kaldıraç gücü Türkiye'de ilk kez üreterek geliÅŸtirdiÄŸi küçük telefon santralı olmuÅŸ ve ÅŸu anda alanında pazar payı yüzde 70'e dayanmış. Karel'de Sinan; yönetim kurulu baÅŸkanlığı, Yaman; teknik murahhas üyelik ve Serdar da genel müdürlük koltuklarında oturuyorlar.AÄžABEYE KATILDILAR: BaÅŸkan Sinan TunaoÄŸlu şöyle baÅŸlıyor anlatmaya: "Ãœniversiteden sonra 1984'te elektronik kontrol cihazları üretimiyle ilgilenmeye baÅŸlamıştım. Ä°lk kurduÄŸum ÅŸirket, Mikrotek'te 35 metrekarelik bir yerde bu tür aletler imal ederek baÅŸladım. Daha sonra telefon sistemleriyle ilgilenmeye baÅŸladık, önce Serdar katıldı ardından da Yaman ABD'den geldi ve birlikte 1986 Aralık ayında Karel'i kurduk. Ağırlığımızı da telefon ve telekomünikasyona kaydırdık. Bu yönde daha büyük fırsatlar görüyorduk. AraÅŸtırma GeliÅŸtirme tarafımız güçlüydü ve bir taraftan da satış kanallarını geliÅŸtirmenin yollarını arıyorduk. Kendimizi piyasada 1990'ların başında hissettirmeye baÅŸladık. Artık elektronik telefon santralına odaklanmıştık."ÅžEF SEKRETERE SON: Karel'in ürün olarak odaklandığı konu küçük telefon santrallarıydı. Çünkü büyük ÅŸirketler büyük elektronik santrallar kullanıyor ama küçük ÅŸirketler (4-8 aboneli) hálá eski 'ÅŸef sekreterli telefon' sistemiyle devam ediyordu. Sinan TunaoÄŸlu, şöyle devam ediyor anlatmaya: "O zamanlar ÅŸef sekreterler vardı ve küçük ofisler sadece bunları kullanıyordu. Çünkü küçük tip elektronik santral yapan kimse yoktu. Sadece Türkiye'de deÄŸil dünyada da pek yoktu. Böyle bir ihtiyaç ya da alışkanlık oluÅŸmamıştı. Biz burada boÅŸluk gördük ve bu küçük santrallar bizim kaldıracımız oldu. 8 hatlı 8-10 aboneli santrallar yapmaya baÅŸladık. Hedef ÅŸef sekreter sisteminin yerini küçük santrallarla almaktı. Ãœrünümüzün her ÅŸeyini kendimiz yaptık."ÃœRÃœN ÇIKTI, ALAN YOK: Yaman TunaoÄŸlu, baÅŸlangıçta ürünü satamadıklarını söylüyor ve bu durumu şöyle özetliyor: "BaÅŸlangıçta umduÄŸumuz gibi olmadı. Ayda sadece 3-4 cihaz satabiliyorduk. Bu santralları yapıp satmak için çıktığımızda, küçük ÅŸirketler telefon santralının ne olduÄŸunu bile bilmiyorlardı. Biz bunu anlatmakta çok zorlanıyorduk. O zamana göre aşırı teknolojik buldukları için de hoÅŸlanmıyorlardı. Kısacası biz yeni bir ürün çıkarmıştık ama hayal kırıklığı yaşıyorduk. Ä°lk küçük santralımızı ürettikten ancak 6 ay sonra 1985'te satabildik. Elimizde çanta kapı kapı dolaşıyorduk satabilmek için."35 metrekareden fabrikalara geçiÅŸKAREL'in küçük elektronik santral hayali pazarda yerini bulunca iÅŸler hızla büyümeye baÅŸlar. 35 metrekarelik yerden önce 200 metrekarelik bir yere geçilir. Ardından daha büyük bir yere geçilir ve 1 yıl sonra da Ankara'da bina kiralanır; üretim orada yapılmaya baÅŸlanır. Ve Sincan organize sanayide büyük bir fabrika kurma araÅŸtırması baÅŸlar. 1993'te 5 bin 500 metrekarelik fabrika açılır. Ä°lk etapta yüzde 20 kapasiteyle fabrika üretime baÅŸlar ama iÅŸlerin çok hızlı büyüyeceÄŸi tahmin edilir ve yanında bir o kadar daha ikinci bir büyük alan da satın alınır. Åžimdi 20 bin metrekare kapalı alanda üretim yapan Karel bir taraftan ürün satar bir taraftan da kazandığını üretim, araÅŸtırma geliÅŸtirme ve satış kanallarına yatırır. Bu arada elektronikte (Arçelik) yan sanayi konumunda 'kart üretimi' de baÅŸlar. Bir de plastik injeksiyon kalıp fabrikası kurar Karel. Çünkü ürünlerinin içini de dışını da kendi bünyesinde yapmak ister artık. Özellikle de ihracat pazarlarında iddialı olmak için bu yapılanma zaruret olarak görülür. Bayilerle daha derin iliÅŸki satışı çözdüSERDAR TunaoÄŸlu, küçük elektronik santral satışında karşılaÅŸtıkları satış sorununu şöyle anlatıyor: "Türkiye için inovatif bir üründü ve ciddi bir sistem deÄŸiÅŸikliÄŸi anlamına geliyordu. Ancak kullanılmaya baÅŸladıkça ciddi talep gelmeye baÅŸladı. Biz sistemimizi önerecek ve anlatacak en etkili kitlenin bayiler olduÄŸunu düşündük ve onlara odaklandık. Çünkü müşteri hangisini kursak diye onlarasoruyordu. Bayilerle yeni iliÅŸkiler geliÅŸtirdik ardından ürünümüze ilgi artmaya baÅŸladı. BaÅŸtaki tüketici güvensizliÄŸini böyle aÅŸtık. Ayrıca, tüketiciye 'ÅŸef sekreter sistemine' göre daha avantajlı bazı özellikler de ekledik. Mesela otomotik arama özelliÄŸi geliÅŸtirdik, hatların meÅŸgul olduÄŸu bir dönemde bu önemli kolaylıktı. Elektrik kesilse de çalışma özelliÄŸini ekledik. Böylece santralı müşteriye daha da sevdirdik. Ayrıca, satış kanalıyla ve araÅŸtırma geliÅŸtirmeye sürekli yatırım yaptık."600 kiÅŸiyle 44 milyon dolar ciro yapıyoruzSÄ°NAN TunaoÄŸlu Karel'in bugün geldiÄŸi noktanın boyutlarını şöyle özetliyor: "2004 ciromuz 44 milyon dolara yaklaÅŸtı. Çalışan sayımız da 600 civarında. Ä°ki fabrikamız var; bir tanesi Sincan'da elektronik, diÄŸer Tuzla Organize'de kalıp fabrikası. Ãœlke genelinde bölge müdürlüklerimiz var. Serbest bölge teknoparkta ÅŸubemiz var. Ciromuzun yüzde 25-30'unu ihracattan yapıyoruz. Bizim uzmanlaÅŸtığımz ürünlerde pazar payımız yüzde 70. Türkiye'deki bu yüksek oran nedeniyle Gartner raporlarında OrtadoÄŸu ve Afrika bölgesinde pazar lideriyiz. Tahminimize göre ÅŸu anda Türkiye genelinde 425 bin adet santralımız çalışıyor. Yakında yeni yatırımlarımıza kaynak yaratmak için halka arz da yapacağız. Türkiye'de dünyanın en büyük telefon santralı üreticileriyle rekabet ediyoruz. Dışarda da 20 civarında ülkeye ihracat yapıyoruz. Hindistan da dahil olmak üzere."Karel ne yapıyorKAREL, çeÅŸitli kapasitelerde telefon sistemleri ve bu sistemlerle birlikte kullanılabilen özel telefon setleri, sesli yanıt sistemleri, bilgisayar arabirimleri ve GSM terminalleri üretiyor. Telsiz haberleÅŸme arabirimlerinin tasarımını, üretim ve pazarlamasını da yapıyor. Ayrıca; Türk Telekom için üretilen projeler, elektrikli ev ürünleri için kontrol kartları tasarım ve üretimi, plastik enjeksiyon kalıp üretimi de bulunuyor.Esnafın baÅŸkanları Åžakira'ya hayranÄ°STANBUL Esnaf ve Sanatkarlar Odaları BirliÄŸi (Ä°STESOB)'ne baÄŸlı tüm Oda baÅŸkanlarını kapsayan ankete göre baÅŸkanlar yabancı sanatçılar arasında en çok Åžakira'yı beÄŸeniyor. Ä°STESOB'un yayın organı Eurobirlik Dergisi'nde yayınlanan anket sonuçlarına göre baÅŸkanların en çok beÄŸendiÄŸi yerli sanatçı da Ebru GündeÅŸ. Fenerbahçeli Tuncay Åžanlı futbolcular arasında baÅŸkanların gönlüne taht kuran en önemli isim. Fenerbahçe de en beÄŸenilen takım. Fenerbahçe'yi BeÅŸiktaÅŸ ve Galatasaray takip ediyor. Ä°stanbullu baÅŸkanların en beÄŸenerek seyrettiÄŸi TV dizisi ise 'Kurtlar Vadisi'. Bu diziyi Ekmek Teknesi, Aliye ve Avrupa Yakası izliyor. BaÅŸkanların müzik tercihine gelince; 'ağır takılıyorlar' ve Türk Sanat MüziÄŸi dinliyorlar. BaÅŸbakan, KOBÄ°'ler için bilgi sitesi kurduruyorBAÅžBAKAN Recep Tayyip ErdoÄŸan, KOBÄ° Bilgi Sitesine iliÅŸkin bir genelge yayımladı. Küçük ve Orta Boy Ä°ÅŸletmelerin (KOBÄ°), kurulum ve iÅŸletme faaliyetlerine iliÅŸkin olarak ihtiyaç duyacakları tüm bilgilere hızlı ve etkin bir ÅŸekilde ulaÅŸabilmesi amacıyla "KOBÄ° Bilgi Sitesi" kurulacak. Genelgeye göre, yatırım ortamının iyileÅŸtirilmesi reform programı çerçevesinde, KOBİ’lerin ihtiyaç duyacakları bilgilere yönelik internet ortamında tek elden organize edilecek bir site kurulacak. Bu çerçevede, KOBÄ° Teknik Komitesi tarafından "KOBÄ° Bilgi Sitesi Projesi" geliÅŸtirildi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın sorumluluÄŸunda yürütülecek olan proje kapsamında, Türkiye Odalar ve Borsalar BirliÄŸi (TOBB) bünyesinde "kobi.tobb.org.tr" eriÅŸim adresli bir internet sitesi oluÅŸturulacak. Kamu kurum ve kuruluÅŸları ile mesleki kuruluÅŸlar internet adresleri ile birlikte, KOBİ’lerin kendilerinden alacakları izin, belge ve destekler için yapılması gereken iÅŸlemleri anlaşılabilir bir ÅŸekilde TOBB bünyesinde açılacak sitede kendilerine ayrılan bölümlere kaydedecekler. Aynı bilgiler kurum ve kuruluÅŸların kendi internet sitelerinde de yer alacak ve daima güncel tutulacak.UÅŸak, günde 40 bin battaniye üretiyorUÅžAK Ticaret ve Sanayi Odası (UTSO) BaÅŸkanı Halil AÄŸaoÄŸlu; UÅŸak'taki 60 battaneyi fabrikasında 10 bin kiÅŸinin çalıştığını belirterek, "Günde 40 bin battaniye üretiyoruz. Türkiye üretiminin yüzde 95'ini, dünya üretiminin ise yüzde 5'ini karşılıyoruz" dedi. BaÅŸkan AÄŸaoÄŸlu, battaniye üretiminin, geliÅŸen deri iÅŸleme sektörü sayesinde UÅŸak'a geldiÄŸini, tabaklık deri iÅŸinden çıkan yünlerin önceleri halı ipliÄŸi, daha sonra da battaniye ipliÄŸi olarak kullanılmaya baÅŸlandığını söyledi. AÄŸaoÄŸlu şöyle konuÅŸtu: "Battaniye sektörü ilimizin ekonomisini ayakta tutuyor. Ãœretimin yüzde 80-85'ni ihraç ediyoruz. Ä°hracatın yıllık getirisi 160 milyon dolar. Ãœretimin yüzde 30'u Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor. Yeni pazarlar bulmak için çalışıyoruz. Bu aÅŸamada sanayicilere ve odamıza büyük görev düşüyor. PeluÅŸ, scoht ve pamuklu battaniyede ürün kalitesini ve çeÅŸidini artırmak için yurt dışı fuarlara üyelerimizi teÅŸvik ediyoruz. Kalifiye eleman eksikliÄŸi, kurumsallaÅŸma önemli konularımız. Aile iÅŸletmeleri konumundaki UÅŸak sanayisini bu handikaptan kurtarmalıyız." Bursa'nın tekstil ihracatı çöküyorTEKSTÄ°L ve hazır giyim sanayiinin önde gelen merkezlerinden Bursa'dan yapılan ihracat, ocak ayında tekstilde yüzde 13, hazır giyim ve konfeksiyonda yüzde 25.9 oranında geriledi. Ocak ayında 93 milyon 393 bin dolar olarak gerçekleÅŸen tekstil ile hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı, geçen yılın aynı ayında 115 milyon 613 bin dolara ulaÅŸmıştı. UludaÄŸ Ä°hracatçı Birlikleri (UÄ°B) verilerine göre; ocak ayında yüzde 25.9'luk düşüşle 41 milyon 162 bin dolara gerileyen hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı, geçen yılın aynı ayında 55 milyon 576 bin doları bulmuÅŸtu. Ocak'ta yüzde 13 oranında gerileyerek 52 milyon 231 bin dolarda kalan tekstil ihracatı ise geçen yılın aynı ayında 60 milyon 36 bin dolara ulaÅŸmıştı. Bursa'da tekstil alanında 8 serbest bölgeyle 76 ülke ve özerk bölgeye ihracat gerçekleÅŸtiriliriyor. Hazır giyim ve konfeksiyonda ise 4 serbest bölgeyle 58 ülke ve özerk bölgeye ihracat yapılıyor. Â