Türkiye seramikte dünya liderliğine oynuyor

1980'li yıllardan sonra Türkiye'de seramik üretimi ve tüketiminde artış kaydedildi. İtalya, İspanya, Brezilya, Tayvan, Portekiz ve Çin'le birlikte Türkiye seramik sektöründe en çok gelişen ülkelerden biri haline geldi. 1995 itibariyle Türkiye dünyada duvar ve yer karoları üretiminde altıncı, ihracatta yedinci ve tüketimde de onbirinci sıraya yerleşti. Türkiye'nin önümüzdeki yıllarda liderliği yakalaması ise hiç zor değil.

Türkiye 14 tesisi ile dünyanın en büyük altıncı seramik üreticisi oldu. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra başlayan üretim, son 45 yılda büyük mesafeler kaydetti. Özellikle 1980'li yıllardan sonra Türkiye'de seramik üretimi ve tüketiminde artış kaydedildi. 1960-95 yılları arasında yaklaşık olarak yüzde 18'lik yüksek bir kapasite artışı gerçekleşti. İtalya, İspanya, Brezilya, Tayvan, Portekiz ve Çin'le birlikte Türkiye seramik sektöründe en çok gelişen ülkelerden biri haline geldi. 1995 itibariyle Türkiye dünyada duvar ve yer karoları üretiminde altıncı, ihracatta yedinci ve tüketimde de onbirinci sıraya yerleşti. Türkiye'nin önümüzdeki yıllarda liderliği yakalaması ise hiç zor değil.1997 yılı içerisinde tamamlanacak yeni plazaların büyük bir kısmı tek bir kuruluş tarafından kullanılacağı için 450 bin metrekarelik plaza parkı fazla büyümeyecek. Bu yılın sonunda toplam plaza alanları rakamının 500 bin metrekareye ulaşacağı tahmin ediliyor. 1998 ve 1999 yıllarında tamamlanacak bir çok plaza projesinin inşaatı ise halen devam ediyor.

Yerli seramik üreten şirketlerin çoğunun merkezi İstanbul'da, fabrikaları ise Marmara ve Ege bölgelerinde bulunuyor. Sektörün teknolojisi İtalya ve Almanya'dan transfer ediliyor. Hammadde gereksinimleri büyük ölçüde yurt içinden sağlanıyor. Orta ve büyük ölçekteki şirketler kendi hammadde şirketlerine de sahipler. 2000 yılı için sektörün üretimi karo için 250 milyon metrekare, sağlık gereçleri için 150 bin ton ve sofra ve süs eşyası için 27 bin ton olarak tahmin ediliyor.

HAMMADDE ETKİLİ

Seramikte çeşitli standartlarda ebatlar bulunuyor. Duvar seramiklerinde 10x109,15x20, 20x20, 20x25, 25x33 cm. en fazla kullanılan ebatlar arasında. Yer karosunda 20x20, 33x33 cm. gibi ebatlar da yaygın. Bordürler ise 3x25 santimden başlayıp 5x25, 7x20, 8x20 santimetre gibi ebatlardan oluşuyor. Seramikte her bütçeye uygun seçenekler sunuluyor. Maliyeti hammadde, renkler için kullanılan özel boyalar, yüzeye yapılan baskı ve dekorlar etkiliyor. Bazı dekorlarda normal üretimden sonra fonun üzerine tekrar aplikasyon yapılıyor. Ürünlerin bir kısmından ithal sır kullanılıyor. Desen ve dekor da fiyat üzerinde belirleyici bir rol oynuyor. Standart seramiklerin ikinci kalitesi yüzde 10 indirimli satılıyor. İşçilik ücreti metrekare için ortalama 750 bin liraya çıkıyor.

Özellikle lüks daire ve villalarda birinci sınıf yerli seramiklerin yanı sıra ithal seramiklerin kullanımı artıyor. Pazar payı yüksek ithal markalardan İtalyan Eurotilen'nin banyo seramikleri 5 milyon lirayla 8 milyon lira arasında değişen fiyatlarda satılıyor. Bordur fiyatları ise 20 bin liret civarında.

İtalyan Ascot'ta Grek tarzı muftak, banyo, yer ve durvar seramiklerinin ortalama maliyeti 70 bin liret. İtalyan Emil Ceramica, rustik tarz yer ve duvar seramiklerinin ortalama maliyeti ise 50 bin liret ile 60 bin liret arasında.

Doğal granit, kuars, feldispat ve mika gibi birçok mineralin yer altında milyonlarca yıl basınç altında kalmasıyla oluşan bir fosil maden. Taşıdığı sayısız motif ve renkler ile tamamiyle doğal ama buna rağmen heterojen desenli bir malzeme. Yüzlerce renk ve çeşitte bulunuyor ve dünyanın çeşitli yerlerindeki madenlerden çıkarılıyor.

Seramiğin tarihçesi

İnsanlık tarihinin en önemli buluşlarından biri ateş olmuş. İnsan, sonra ateşi kullanarak toprağa biçim vermiş. Böylece uygarlıkların beşiği Anadolu, seramiğin de anavatanı haline gelmiş. Marmara ve Ege'nin killi toprağı asırlar boyunca birbirinden güzel sanat eserlerine dönüşmüş. Ancak 19. yüzyıldan sonra liderlik batıya ve uzakdoğuya kaptırılmış. 1980'li yıllardan sonra ard arda yapılan yatırımlarla Anadolu, seramikte yine dünya liderliğine oynuyor.

Seramik ürünler kaplama malzemeleri, sofra ve süs eşyaları, sağlık gereçleri ve teknik seramikler olmak üzere dört alt sektörde toplanıyor. Seramik üretimi Türkiye'de eski sanayilerden biri olma özelliğini taşıyor. Binlerce yıl Anadolu kili bügün müzelerde teşhir edilen çeşitli nesnelere şekil verdi. Anadolu'daki en eski çömlek örnekleri neolitik çağa ait olup M.Ö. 7000 yıllarına ulaşıyor. Endüstriyel ölçekte geleneksel seramik üretimi 1950'li yıllarda başladı.

Rakamlarla Seramik Sektörü

1995 1996 1997(tahmini)

Fabrika sayısı 14 14 14

Çalışan sayısı 6530 7312 7420

Üretim (milyon m2) 107 111.6 141.6

İhracat (milyon m2) 26.6 36.2 52.3

İthalat (m2) 770 bin 1.7 milyon -