Türk tipi engel
Güncelleme Tarihi:
Ankara’daki terör olayları sonrasında Facebook ve Twitter’a erişimin yavaşladığı, bazı bölgelerde kısmen kesildiği iddia edildi. İnternet servis sağlayıcıların sosyal ağların bant genişliğini daraltması mümkün. Ancak dünyanın hiçbir ülkesinde uygulanmayan bu yöntem ‘ağ tarafsızlığı’nı ortadan kaldırıyor. Üstelik para cezası da var.
ANKARA’da yaşanan ve 97 kişinin hayatını kaybettiği patlamadan hemen sonra Facebook ve Twitter’a Türkiye’den bağlantıların yavaşladığı ve kısmen durduğu iddiaları beraberinde tartışma da getirdi. Sosyal ağlara erişimin kısıtlanması teknolojik olarak mümkün. Dün Habertürk gazetesinin gündeme getirdiği yöntemle otoyol olarak da ifade edilen bant genişliği daraltılıyor. Böylece kullanıcıların sosyal ağlara girmesini engelleniyor. İnternet servis sağlayıcı şirketler tarafından yapılan bant genişliği daraltılması şu anda dünyanın en çok tartıştığı konuların başında. ’Net neutrality’ yani ‘ağ tarafsızlığı’nı ortadan kaldırmak olarak ifade edilen bu erişim kısıtlaması, dünyanın hiçbir ülkesinde sosyal paylaşım sitelerine uygulanmadığı gibi Türkiye’deki internet servis sağlayıcıları daha önce bu uygulama yüzünden ceza da almıştı.
250 BİN LİRA CEZA
Ağ tarafsızlığı, intenet servis sağlayıcı şirketlerin ve hükümetlerin internetteki tüm veriye eşit şekilde davranması ve kullanıcı, site, içerik, uygulama ve iletişim tarzı gibi kriterler bakımından ayrımcı ya da farklı uygulama yapmaması anlamına geliyor. Yani internet üzerindeki içeriklerin tümüne kullanıcıların eşit olarak erişebilmesi demek. Bu kural internet servis sağlayıcılarının, herhangi bir mahkeme kararı olmadan web sitelerine yönelik kısıtlama yapmasını da engelliyor. Dünyada ve Türkiye’de ağ tarafsızlığının yok sayılması konusunda birçok örnek yaşandı.
2005 yılında ABD’deki Madison River internet servis sağlayıcısı şirket, Skype benzeri bir uygulama olan ‘Vonage’a bağlanılmasını yavaşlattı. Bunun ABD’de birçok kez gündeme taşınan ağ tarafsızlığının resmileşmesi için de tetikleyici uygulama oldu.
Aynı şekilde Almanya’da da internet sağlayıcı T-Mobile de Skype’ı yavaşlattı ki böylece kendi mobil hizmetlerinin kullanılmasını sağlamaya çalıştı.
Ağ tarafsızlığı tartışmasında en gündeme gelen örneklerden biri de Amerikan servis sağlayıcısı şirket Comcast’in bazı “file sharing” (dosya paylaşımı) sunucularına erişimi kesmesi veya yavaşlatması oldu.
Türkiye’de ise 2012 yılında internet servis sağlayıcı TTNet youtube.com, izlesene.com, fileserve.com, rapidshare.com, vimeo.com, akormerkezi.com ve tahribat.com web sitelerine ağ tarafsızlığı kapsamında erişimi engelledi. Bilgi Teknolojileri ve İletişi Kurumu (BTK) da bunu ağ tarafsızlığı kapsamında değerlendirdi ve TTNet şirketine 250 bin TL ceza kesmişti.
TÜKETİCİ HAKLARINA AYKIRI
Ankara’daki patlamadan sonra ise Facebook ve Twitter için de benzer bir karar uygulandı. Patlama sonrasında sadece Ankara’da uygulanan erişim kısıtlaması, daha sonra Türkiye’deki tüm şehirlerde bu sosyal ağlar erişime engellendi. Bu kararın en dikkat çekici yanı ise herhangi bir mahkeme kararı bulunmaması. Bu yüzden de Türkiye’deki internet servis sağlayıcılarının yaptığı bu engellemeler, kullanıcıların haber alma ve tüketici haklarına aykırı olduğu gibi ‘ağ tarafsızlığı’nı da ortadan kaldırıyor. Bu yüzden de internet kullanıcıları ve sosyal ağlar, servis sağlayıcı şirketlerine açacakları davaları kazanma şansını elde etmiş oluyor.
BİR TELEFON BİLE YETER
ÇEŞİTLİ sebeplerle internet servis sağlayıcılarının bazı servislere erişimi yavaşlatabileceğini ifade eden Bilişim Avukatı Gökhan Ahi, “Bazı ülkelerde, yerli siteleri ve servisleri korumak için yabancı sitelerin trafiği yavaşlatılırken, bazı ülkelerde ise müzik endüstrisi baskısıyla bazı yazılımlar yavaşlatılıyor. Bazı durumlarda güvenlik gerekçesiyle sanal ağ bağlantıları engelleniyorken, hâkim durumdaki erişim sağlayıcılar kendi ürettikleri içerik veya servisleri ön plana çıkarmak için bu yönteme başvuruyor. Türkiye’deki internet servis sağlayıcıları, internette zararlı olabileceğini düşündüğü içeriklere erişimi engellemek veya yavaşlatmak konusunda ne yazık ki çok istekli. Özellikle BTK’dan veya farklı makamlardan gelen bir telefon talimatı bile bir servisin yavaşlatılması için yeterli olabiliyor. Halbuki yavaşlatmak için mahkeme kararı bile yeterli değil, zira özgürlüğü kısıtlayacak bu tasarruf için yasal bir düzenleme yok. Tüm bu durumlar, Uluslararası Sözleşmelere ve Anayasa’ya aykırı olduğu gibi ‘ağ tarafsızlığı’ kavramına da aykırı. Bu tür yavaşlatmalar, hem piyasadaki rekabeti bozuyor, hem de temel hak ve özgürlüklerin kullanımını açıkça engelliyor. Bütünüyle yasa dışı olan bu yavaşlatmalar için kullanıcılar BTK’ya şikayette bulunabilir, ayrıca aboneliklerini iptal edebilirler” dedi.