Tahir perek: Kárın sermayeye ilavesi kár dağıtımı sayılır mı?
Güncelleme Tarihi:
6 Şubat günlü Resmi Gazete'de yayınlanan 231 numaralı Gelir Vergisi tebliği kárın sermayeye eklenmesi halinde, bedelsiz hisse senedi alan ortakların Gelir Vergisi'ne tabi olup olmayacağı hakkındadır.
Maliye Bakanlığı, bu konuda mükellefleri üzecek bir yorum yapmış ve kárın sermayeye ilavesi halinde, bir kár dağıtımının var olduğunu ve dolayısıyla şirket ortaklarının menkul sermaye iradı elde edilmiş sayılacağını açıklamıştır.
Kurumların vergilendirilmesi 1999 yılı başından itibaren değiştirilmiştir. Kurumlar Vergisi oranı % 25'ten % 30'a çıkarılmış, asgari Kurumlar Vergisi uygulamasına son verilmiş ve kár dağıtımı yapılmadığı sürece stopaj yapma zorunluluğu da kaldırılmıştır. Eskiden kár dağıtılsa da dağıtılmasada % 20 oranında stopaj yapılma zorunluluğu vardı. Şimdi ise prensip olarak stopaj yapılmayacak, ancak kár dağıtıldığında fiilen dağıtılan kárdan % 15 oranında vergi kesilecektir.
Bu stopajla ilgili hükümlerin yer aldığı Gelir Vergisi Kanunu'nun 94/6-b-1 maddesinde ‘‘kárın sermayeye ilavesi kár dağıtımı sayılmaz’’ şeklinde bir hüküm bulunmaktadır.
İşte parantez içinde yer alan bu hüküm tartışmalara sebep olmuştur. Tartışmanın konusu, bu hükmün kárın sermayeye ilavesi dolayısıyla, ortakların bedelsiz olarak elde edecekleri ortaklık paylarının, menkul sermaye iradı olarak vergiye tabi olup olmayacağı hususudur.
İKİ GÖRÜŞ VAR
Bu konuda iki görüş ortaya çıktı:
Birinci görüşe göre; bu hüküm sadece stopajla ilgilidir, dolayısıyla kapsamı genişletilemez. Bu yüzden de, bedelsiz olarak alınan ortaklık payları (hisse senetleri), Gelir Vergisi'ne konu olmalıdır.
İkinci görüşe göre ise, bir hüküm, kanunun neresinde yer alırsa alsın, kanunun başka bir yerinde aksine bir başka hüküm yoksa, kanunun bütünü ile uygulanmasında geçerli olmalıdır. Bu sebeple de, kárın sermayeye ilavesi işlemi sonucu bedelsiz olarak ortaklara verilen hisse senetleri veya ortaklık payları Gelir Vergisi'ne tabi olmamalıdır.
İkinci görüşü daha yaygın olmasına rağmen Maliye Bakanlığı, son tebliğle birinci görüşü benimsediğini ilan etmiştir. Yani, kárın sermayeye ilavesinin ‘‘kár dağıtımı’’ sayılmayacağı hükmü sadece stopaj açısından geçerli olacak (bu durumda stopaj yapılmayacak), buna karşılık bedelsiz hisse senedi alan ortaklar, menkul sermaye iradı elde etmiş sayılarak, belirli sınırların aşılması halinde Gelir Vergisi'ne tabi olacaktır.
Bu durumda, Maliye bir eliyle kárların sermayeye ilavesini teşvik ederken diğer eliyle bu teşvikin cazibesini azaltmıştır. Çünkü bu vergi yüzünden özellikle aile şirketleri kárlarını sermayeye ilave etmekten kaçınacaklardır.
Öte yandan sermayeye eklenen kárın içinde, gayrimenkul ve iştirak hisselerinin satışından doğmuş ve Kurumlar Vergisi istisnasından yararlanmaya hak kazanmış kazançlar varsa, bunlara isabet eden bölüm için vergilendirme yapılmayacaktır.
Ayrıca, pasifte yer alan Yeniden Değerleme Fonları ve Maliyet Artış Fonları'nın sermayeye ilavesi halinde ortaklara bedelsiz olarak verilen hisse senetleri veya ortaklık payları içinde öteden beri olduğu gibi, vergi söz konusu olmayacaktır.