Şahdeniz 2’de ‘hat kapmaca’

BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan’ın, Azerbaycan ziyaretinin başlıca gündem maddelerinden biri TANAP Projesi oldu. 7 milyar dolarlık bu proje, 100 yıl boyunca Türkiye’yi bölgede gaz geçiş merkezi yapacak. Rus gazına yıllardır alternatif arayışında olan Avrupa pazarı için ise TANAP’ın taşıyacağı Hazar gazı, hem ekonomik, hem siyasi önem taşıyor. Taraflar, Şahdeniz 2 gazını Avrupa pazarlarına ulaştırmada en doğru koridoru tercih etmek isterken, TANAP’ı Avrupa’ya uzatmak için Nabucco Batı ve Trans Adriyatik Boru Hattı Projesi (TAP) arasında en geç bir yıl içinde seçim yapılması bekleniyor. Nabucco projesinin küçültülmüş versiyonu olan Nabucco Batı hattı, gazın Bulgaristan üzerinden Avusturya’ya, TAP ise Yunanistan üzerinden İtalya’ya ulaştırılmasını öngörüyor.

Türkiye Nabucco yanlısı

Azerbaycan, doğalgazını en iyi şekilde Avrupa pazarlarına ulaştıracak hattı seçmek istiyor. Türkiye’nin, altı ortağından biri olduğu Nabucco Hattı’nı desteklediği belirtiliyor. Seçilecek rotanın, ticari açıdan en kârlısı ve tercih edilen pazarların da talep açısından en uzun vadeli olması isteniyor. Nihai kararı etkileyecek en önemli kriterler ise Balkan doğalgaz pazarlarına kimin daha etkin ulaşacağı ve hangi projenin ticari açıdan geçerli olacağı.

TAP

·  Şahdeniz ortakları İngiliz BP, Fransız Ttoal ve Azeri devlet petrol şirketi Socar, ağustos ayında TAP için finansman taahhüdü verdi. Şahdeniz hissedarlarının yüzde 50’ye kadar hisse almalarına yönelik opsiyon da yer aldı.
·  İtalyan merkezinde (HUB) doğalgaz fiyatlarının Batı Avrupa’dan yüzde 20 ve mevsimsel iniş çıkışlara bağlı olarak Avusturya-Baumgarten’dan da yüzde 5 daha yüksek olduğu belirtiliyor.
·  TAP’ın proje yetkilileri, bu ay içinde ilk kez Arnavutluk, İtalya ve Yunanistan’ın bir araya gelerek, TAP’la ilgili hükümetlerarası anlaşma imzalayacak.
·  TAP’ın ilave bağlantılarla, Sırbistan, Karadağ ve Bosna’ya da gaz ulaştırabileceği söyleniyor.
· TAP’ın rotasında yer alan Yunanistan ve İtalya’dan halen siyasi desteği bulunmuyor. TAP’ın Yunanistan ve İtalya’yla henüz hükümetlerarası anlaşma imzalamamış olması, ileride çevre ve benzeri izinleri alıp almayacağı konusunda soru işareti yaratıyor.

Nabucco Batı

·  Nabucco Batı’nın yasal çerçevesi hazır ve geçeceği ülkelerin hükümetleriyle anlaşmaları bulunuyor.
·  BOTAŞ’ın hem TANAP hem Nabucco Batı’da hissedar olmasının Şahdeniz 2 Konsorsiyumu’nun Nabucco Batı’yı seçmesi şansını artırdığı söyleniyor.
· Kapasite, talebe göre 10 milyar metreküp ile 23 milyar metreküp arasında ayarlanabiliyor. Balkan ülkeleri, tek tek küçük pazarlar gözükse de, yıllık 10 milyar metreküp gaz için garanti oluşturuyor.
· Avrupa Komisyonu ve ABD’nin Nabucco üzerinde önemli desteği bulunuyor.
· Nabucco’nun ortaklarından Macar MOL’un projeden çekilme ihtimali bulunuyor. MOL, geçtiÄŸimiz mayıs ayında Nabucco’dan çekileceÄŸini açıklamıştı. Projenin Batı Nabucco olarak deÄŸiÅŸiminden sonra kararından vazgeçmiÅŸ olabileceÄŸi vurgulanıyor.Â
· TAP’ın üç ortağından biri olan Norveçli Statoil’in Şahdeniz Konsorsiyumunda yüzde 25 paya sahip olması, Nabucco ortaklarına karşı artı bir avantaj getiriyor.