Patateste virüslü tohum paniği

Ödemiş'te özel bir şirket için sözleşmeli patates üretimi yapan 47 üretici, firmanın kendilerine verdiği sertifikalı tohumları ektikleri tarlalardan hastalıklı ürünlerin çıkmaya başlaması üzerine Menemen Tarımsal Araştırma Enstitüsü ve Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Bitki Sağlığı Kliniği'nde tahlil yaptırdı.

Tahlil sonucunda “Ranger Russet” cinsi tohumların yoğun bulaşıklığa sahip “Y ve S virüslerinden etkilendiği ve bu tohumların ekili olduğu toprakların enfeksiyon kaynağı haline geldiği” ortaya çıktı. Üreticiler, arazilerinin kullanılamaz duruma gelmesi nedeniyle zararlarının karşılanmasını istedi.

Tohumdan zarar gören 7 üreticinin avukatı Ferruh Er, gerekli hukuki başvurunun yapıldığını ve topraklardaki zararın tespit edilmesiyle ilgili çalışmanın sürdüğünü belirterek, şöyle konuştu:

“Mahkeme, tespitlerini bir ziraat mühendisi vasıtasıyla yapıyor. Tarlalar incelendi. Patateslerin virüslü olduğu, bunun büyük bir ürün kaybına neden olduğu daha önce enstitü raporlarıyla kesin olarak saptandı. İlgili firmaya bu konuda müracaat edilecek. Üreticilerin zararlarının karşılanması talep edilecek. Olumlu bir yaklaşım olmadığı taktirde tazminat davası açacağız. Çiftçilerimiz bu konuda savunmasız çünkü, tarım müdürlükleri bu tohumlara sertifika vermekte, çiftçiler de bunlara güvenerek ekim yapmaktadır.”

Üreticilerden Mustafa Uyandıran, virüsle sadece bu yılki üretimin değil toprağın hastalanması nedeniyle sonraki yıllardaki üretimlerinin de zarar gördüğünü, geçimini patatesten sağlayan bölge için bunun büyük bir yıkım olduğunu söyledi.

Hastalığın yayılmaması için toprakların en kısa süre içinde sürülmesi gerektiğini, bunun için zarar tespitinin yapılmasını beklediklerini ifade eden Uyandıran, kendilerine tohumu veren firmanın yanı sıra bu tohuma sertifika sağlayan kurumların da cezalandırılmasını talep ettiklerini dile getirdi.

Virüsün yoğun bulaşıcı özelliğe sahip olması nedeniyle bölgenin karantina altına alınmasının da söz konusu olabileceğini savunan Uyandıran, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın konuyu daha yakından incelemesi gerektiğini kaydetti.

“HASTALIK YAYILABİLİR”

Üretici Mustafa Akbaş, benzeri vakalarla geçen yıllarda da karşılaştığını, zararı karşılayacaklarını belirten şirketlerin sözlerinde durmadığını belirterek, “Dönümde 6 ton verim aldığımız topraklardaki zararımız için 2,5 ton üzerinden tazminat vermek istediler. Bu nasıl zarar karşılamak? Benim bir sürü borcum var, nasıl ödeyeceğimi düşünüyorum” dedi.

47 üreticinin yaklaşık 2 bin dönüm arazisinde ekili bulunan virüslü tohumun yaklaşık 12 bin tonluk üretim kaybına neden olabileceğini ileri süren Akbaş, ilçe genelinde yaklaşık 65 bin dönüm arazide 300 bin ton patates üretimi yapıldığını söyledi.

Mağdur üreticilerden Kazım Vuraner ise virüsten etkilenen topraklarda ancak silajlık mısır ekimi yapılabileceğinin belirtildiğini, üreticinin virüsün etkileri ortadan kalkana kadar tüm zararının karşılanması gerektiğini söyledi.

Yunus Dikmenoğlu ise firma yetkililerinin kendilerine ilgisiz davrandığını ileri sürerek virüsün bulaşmasında bunun da etkisinin bulunduğunu öne sürdü. Dikmenoğlu, tarlaların sürülmesi ve ürünün imha edilmesi için İlçe Tarım Müdürlüğü'nden gelecek yazıyı beklediklerini ifade etti.

İsmini vermek istemeyen bir şirket yetkilisi ise firmanın, üreticilerin tohum ve gübre zararını karşılamayı taahhüt ettiğini belirtti.

Virüsle ilgili açıklama yapan Ziraat Mühendisi Taner Mercan, Y ve S virüslerinin bir arada görüldüğünde yüzde 50 ile yüzde 80 arasında bir verim kaybına neden olabileceğini belirtti.

Özellikle Y virüsünün tohumlardan beslenen yaprak bitleri yoluyla diğer tarlalara ve bitkilere de bulaşacağına dikkati çeken Mercan,

“Tarlada böyle bir virüse rastlandığında o tarlanın sürülmesi gerekir. Fakat sonraki yıllarda da bunun etkisi görülecektir. Burada yetişen ürünler soframıza gelmez çünkü yetişen yumrular çok küçük olacağından pazarda değer bulmaz. Bu virüs bulaştığında tarladan kalkmayabilir”dedi.

Ödemiş İlçe Tarım Müdürü İbrahim Altıntaş ise çiftçilerin sıkıntısını yakından takip ettiklerini, gerekli analizlerin yaptırıldığını belirterek, “Konuyla ilgili İzmir İl Müdürlüğüne yazışmalarımızı ve raporlarımızı gönderdik. Bakanlıktan gelecek sonuçlara göre hareket edeceğiz” dedi.