Maden Kanunu özel sektöre yaradı
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Ocak 23, 2009 11:23
Zonguldak'ta, Maden Kanunu'ndan önceki 2000-2003'te 394 bin 706 ton kömür üreten özel sektör, 2004'te yasanın yürürlüğü girmesiyle 2005-2008'de üretimini 3 milyon 174 bin 378 tona yükseltti.
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), 2000-2008'de özel sektöre kiraladığı sahalardan üretilen kömür ve boksit karşılığında 44 milyon 666 bin 613 TL kira bedeli aldı.
Maden Yasası'nın 2004'de yürürlüğe girmesiyle 1989'dan itibaren faaliyet gösteren ocakların üretimi durdurularak, sahalardan da 24'ü kurum tarafından ihaleye açılıp tekrar kiralandı.
Maden Kanunu ile getirilen düzenlemelerle havza rezervinin yaklaşık yüzde 45'ine karşılık gelen 610 milyon ton rezervin özel sektör işletmeciliğine açıldığı kentte, işletmecilerin 2000'de 135 bin 19 ton olan üretimi 2008'de 1 milyon 50 bin ton tahmini orana ulaştı.
TTK da 2000'de aldığı 816 bin 100 TL'lik kira bedeline 2008'de yaklaşık 12 milyon TL'ye yükselterek, özel sektörden alınan en yüksek kira bedeli oranını yakaladı.
Taş kömürü kurumunun kömürün yanı sıra 2002-2007'de 305 bin 520 ton boksitten önemli kira bedeline ulaştığı havzada, 1865'den 1935'e kadar özel işletmelerin hakim olduğu 70 yıllık dönemin ardından özel sektör yine umut vermeye başladı.
1802'de İskoçların ilk buharlı gemiyi sefere çıkarmasıyla insanoğlunun ilgisini çekmeye başlayan taş kömürüne, demir-çelik sanayinin vazgeçilmez girdisi olması nedeniyle her geçen gün talep artması, özel sektörün de yatırım ve üretimine hız verdi.
Maden Kanunu'nun yürürlüğü girdiği 2004'te 65 bin 124 ton olan kömür üretimi, 2005'de 511 bin 355 tona yükselerek rekor sıçrayış gerçekleştirdi. Üretim oranına bağlı kurumun aldığı kira payı da aynı yıllar için 902 bin 285 TL'den 5 milyon 654 bin 355 TL'ye çıktı.
Özel sektör 2000-2008'de 3 milyon 634 bin 208 ton kömür ile 305 bin 520 ton boksit karşılığında TTK'ya 44 milyon 666 bin 613 TL kira ödedi.
“KURUMA ÖNEMLİ KATKI”
TTK Genel Müdürü Rıfat Dağdelen, kurumun ince ve günün koşullarına göre ekonomik bulmadığı kömür damarlarını ilk kez 1989'da işletmeye açtığını, böylece özel sektörün üretime başladığını söyledi.
Maden Kanunu ile özel sektöre verilen güvencelerin işletmelerin yatırıma ve daha fazla işçi alımına yönelmelerini sağladığına dikkati çeken Dağdelen, şöyle konuştu:
“Bölgede özel sektörün varlığı kaçak işletmelerin sayısının da azalmasını sağlamıştır. Kömür sahalarının kiralandığı alanlarda bizim kömür üretmemiz zaten mümkün değildir. Bugün kömür üreten, vergisini ve kirasını veriyor. Özel sektörden aldığımız kira bedeli, 2008'de rekor seviyeye ulaştı. Bu zararımızın aldığımız kira bedeli kadar az gerçekleşmesi anlamını taşımaktadır. Üretim yapmadığımız sahalar ihale edilmesiydi böyle bir gelirimiz olmayacaktı.”
İSTİHDAMA ÖNEMLİ DESTEK
Özel kömür ocaklarında 4 bin civarında kişinin istihdam edildiğini, bunların aileleri düşünüldüğünde 15 bin kişinin ekmek yediğine işaret eden Dağdelen, şunları kaydetti:
“Özel sektöre kiralanan ocaklardan 2004'ün sonundan itibaren alınarak satılan 2 milyon 565 bin 770 ton kömürden de 51 milyon 330 bin TL kar elde ettik. Özel sektörün üretimi mülki idare ve personelimizce denetleniyor. Böylece, üretilen kömürden kira kaybı önlenmiş oluyor. Havzada faaliyet gösteren özel işletmeler elde ettikleri gelirleri bölgenin yararına harcamalarının yanı sıra sağladıkları istihdamla da işsizliğe merhem olmaktadırlar. Bu katkıların göz ardı edilmemesi lazımdır.”
YATIRIMLAR ARTARAK SÜRECEK
Demir Madencilik AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Hacı Demir de Maden Kanunu ile özel işletmecilerin sözleşmelerinin güvenilir hale geldiğini, bunun üzerine de firmaların ciddi yatırımlara yöneldiğini söyledi.
Özel işletmeler olmazsa kurumun üretim yapmadığı sahaların atıl şekilde bekleyeceğini, bunun da milli servetten faydalanılmaması anlamı taşıdığını vurgulayan Demir, şöyle dedi:
“Ülkemizin yıllık taş kömürü ihtiyacı hızla artmaktadır. Sanayinin ham maddesi taş kömürüne neden 'karaelmas' denildiği, günümüzde daha iyi anlaşılmakta. Uluslararası piyasalarda taş kömürünün değeri Çin Halk Cumhuriyeti'nin de etkisiyle hızla yükselmekte. Bu süreçte sadece TTK'nın üretimiyle yetinmek ülkemize yarar değil, zarar getirir. Bugün havzadaki çok sayıda işletmeci yıllık toplam 1 milyon ton üretim oranını yakaladı. Bu artarak sürecek, ülkemizin de yurt dışına daha az dövizi gidecektir.”
Demir, işletmeciliğe ilk başladıklarındaki 50-60 olan işçi sayısının 2 bin civarına ulaştığını belirterek, “Madenlere yatırım, çok maliyetli ve özveri isteyen iştir. Yer altına yönelik yatırımlarımızın yanı sıra istihdama katkımız artarak devam edecektir. Bölgemiz ekonomisine canlılık getirmek için tüm imkanlarımızı seferber etmiş durumdayız” dedi.
Maden Yasası'nın 2004'de yürürlüğe girmesiyle 1989'dan itibaren faaliyet gösteren ocakların üretimi durdurularak, sahalardan da 24'ü kurum tarafından ihaleye açılıp tekrar kiralandı.
Maden Kanunu ile getirilen düzenlemelerle havza rezervinin yaklaşık yüzde 45'ine karşılık gelen 610 milyon ton rezervin özel sektör işletmeciliğine açıldığı kentte, işletmecilerin 2000'de 135 bin 19 ton olan üretimi 2008'de 1 milyon 50 bin ton tahmini orana ulaştı.
TTK da 2000'de aldığı 816 bin 100 TL'lik kira bedeline 2008'de yaklaşık 12 milyon TL'ye yükselterek, özel sektörden alınan en yüksek kira bedeli oranını yakaladı.
Taş kömürü kurumunun kömürün yanı sıra 2002-2007'de 305 bin 520 ton boksitten önemli kira bedeline ulaştığı havzada, 1865'den 1935'e kadar özel işletmelerin hakim olduğu 70 yıllık dönemin ardından özel sektör yine umut vermeye başladı.
1802'de İskoçların ilk buharlı gemiyi sefere çıkarmasıyla insanoğlunun ilgisini çekmeye başlayan taş kömürüne, demir-çelik sanayinin vazgeçilmez girdisi olması nedeniyle her geçen gün talep artması, özel sektörün de yatırım ve üretimine hız verdi.
Maden Kanunu'nun yürürlüğü girdiği 2004'te 65 bin 124 ton olan kömür üretimi, 2005'de 511 bin 355 tona yükselerek rekor sıçrayış gerçekleştirdi. Üretim oranına bağlı kurumun aldığı kira payı da aynı yıllar için 902 bin 285 TL'den 5 milyon 654 bin 355 TL'ye çıktı.
Özel sektör 2000-2008'de 3 milyon 634 bin 208 ton kömür ile 305 bin 520 ton boksit karşılığında TTK'ya 44 milyon 666 bin 613 TL kira ödedi.
“KURUMA ÖNEMLİ KATKI”
TTK Genel Müdürü Rıfat Dağdelen, kurumun ince ve günün koşullarına göre ekonomik bulmadığı kömür damarlarını ilk kez 1989'da işletmeye açtığını, böylece özel sektörün üretime başladığını söyledi.
Maden Kanunu ile özel sektöre verilen güvencelerin işletmelerin yatırıma ve daha fazla işçi alımına yönelmelerini sağladığına dikkati çeken Dağdelen, şöyle konuştu:
“Bölgede özel sektörün varlığı kaçak işletmelerin sayısının da azalmasını sağlamıştır. Kömür sahalarının kiralandığı alanlarda bizim kömür üretmemiz zaten mümkün değildir. Bugün kömür üreten, vergisini ve kirasını veriyor. Özel sektörden aldığımız kira bedeli, 2008'de rekor seviyeye ulaştı. Bu zararımızın aldığımız kira bedeli kadar az gerçekleşmesi anlamını taşımaktadır. Üretim yapmadığımız sahalar ihale edilmesiydi böyle bir gelirimiz olmayacaktı.”
İSTİHDAMA ÖNEMLİ DESTEK
Özel kömür ocaklarında 4 bin civarında kişinin istihdam edildiğini, bunların aileleri düşünüldüğünde 15 bin kişinin ekmek yediğine işaret eden Dağdelen, şunları kaydetti:
“Özel sektöre kiralanan ocaklardan 2004'ün sonundan itibaren alınarak satılan 2 milyon 565 bin 770 ton kömürden de 51 milyon 330 bin TL kar elde ettik. Özel sektörün üretimi mülki idare ve personelimizce denetleniyor. Böylece, üretilen kömürden kira kaybı önlenmiş oluyor. Havzada faaliyet gösteren özel işletmeler elde ettikleri gelirleri bölgenin yararına harcamalarının yanı sıra sağladıkları istihdamla da işsizliğe merhem olmaktadırlar. Bu katkıların göz ardı edilmemesi lazımdır.”
YATIRIMLAR ARTARAK SÜRECEK
Demir Madencilik AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Hacı Demir de Maden Kanunu ile özel işletmecilerin sözleşmelerinin güvenilir hale geldiğini, bunun üzerine de firmaların ciddi yatırımlara yöneldiğini söyledi.
Özel işletmeler olmazsa kurumun üretim yapmadığı sahaların atıl şekilde bekleyeceğini, bunun da milli servetten faydalanılmaması anlamı taşıdığını vurgulayan Demir, şöyle dedi:
“Ülkemizin yıllık taş kömürü ihtiyacı hızla artmaktadır. Sanayinin ham maddesi taş kömürüne neden 'karaelmas' denildiği, günümüzde daha iyi anlaşılmakta. Uluslararası piyasalarda taş kömürünün değeri Çin Halk Cumhuriyeti'nin de etkisiyle hızla yükselmekte. Bu süreçte sadece TTK'nın üretimiyle yetinmek ülkemize yarar değil, zarar getirir. Bugün havzadaki çok sayıda işletmeci yıllık toplam 1 milyon ton üretim oranını yakaladı. Bu artarak sürecek, ülkemizin de yurt dışına daha az dövizi gidecektir.”
Demir, işletmeciliğe ilk başladıklarındaki 50-60 olan işçi sayısının 2 bin civarına ulaştığını belirterek, “Madenlere yatırım, çok maliyetli ve özveri isteyen iştir. Yer altına yönelik yatırımlarımızın yanı sıra istihdama katkımız artarak devam edecektir. Bölgemiz ekonomisine canlılık getirmek için tüm imkanlarımızı seferber etmiş durumdayız” dedi.