Kısmak ya da kısmamak...

OPEC’in gündemindeki en önemli soru ise “Üretimi kısmak ya da kısmamak.” Örgütün petrol fiyatlarındaki yüzde 30’luk düşüş karşısında ne tepki vereceği merakla bekleniyor.

PETROL İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), bugün Viyana’da bir araya gelerek, son yılların en önemli toplantılarından birini gerçekleştirecek. Örgütün 12 üyesinin Enerji Bakanları, haziran ayından bu yana yüzde 30 düşen petrol fiyatları karşısında ne yapılacağını tartışacak. Dünyanın merakla yanıtını beklediği soru ise petrol fiyatlarındaki düşüşü durdurmak için arzı kısma kararı alınıp alınmayacağı. Bütçeleri büyük oranda petrol gelirlerine bağlı olan bazı OPEC üyeleri için petrol fiyatlarındaki düşüş önemli bir sorun teşkil ediyor. Örneğin Suudi Arabistan’da hükümet, gelirlerinin yüzde 90’ını petrolden elde ediyor. Ancak yine de İran ve Venezuela gibi ülkelere kıyasla Suudi Arabistan’ın, düşen petrol fiyatlarıyla daha rahat baş edebileceği ifade ediliyor.

DÜŞÜK KESİNTİ İHTİMALİ

Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden oluşan OPEC, petrol fiyatlarının haziran ayından bu yana yüzde 30 düşmesi karşısında ne yapılması gerektiğini masaya yatıracak. Analistler, OPEC toplantısından üretimi düşürme kararı çıkıp çıkmayacağı noktasında ikiye ayrılmış durumda. Bazı uzmanlar, toplantıdan bir kesinti kararı çıksa dahi, bunun mütevazı kalacağını ve fiyatları yukarı itmede çok da etkili olmayacağını savunuyor. Mesela günde 1 milyon varil gibi bir kesinti kararı alınmasının, günlük 90 milyon varilin üzerinde üretimin yapıldığı petrol piyasasında kayda değer bir fark yaratmayacağı kaydediliyor. Petrol fiyatlarındaki düşüşün başlıca sebebi, arzdaki artışın zayıflayan talebin önüne geçmesi ve bu durumun bir süre daha devam edeceğine yönelik beklenti. OPEC toplantısından önce, Venezuela, Suudi Arabistan, Rusya ve Meksika’dan yetkililer arasında önceki gün gerçekleşen görüşmeden, petrol üretiminin düşürülmesine ilişkin ortak bir karar çıkmadı. Venezuela’nın Dışişleri Bakanı ve OPEC temsilcisi Rafael Ramirez, “Taraflar petrol fiyatları ile ilgili endişeli oldukları konusunda fikir birliği sağladı” demekle yetindi.

PİYASA KENDİNİ DENGELER

Dünya petrol üretiminin yüzde 40’ını sağlayan OPEC, arzı kısma kararı alırsa, bu fiyatları yukarı itebilir, en azından fiyatların daha da düşmesinin önünü keser. İran ve Venezuela gibi ülkelerin, petrol üretimini kısmaktan yana olduğu, buna karşın Kuveyt gibi Körfez ülkelerinin buna sıcak bakmadığı ifade ediliyor. Esas soru ise OPEC’in en büyük oyuncusu olan Suudi Arabistan’ın nasıl bir tavır takınacağı. Petrol fiyatlarının bu derece düştüğü bir ortamda arzı kısma kararı alınırsa, üretimi gerçekten kısan başlıca ülkenin yine Suudi Arabistan olacağı ifade ediliyor. Geçmişte piyasayı dengeleme konusunda başı çeken Suudi Arabistan, bu sefer daha çekimser davranırken, ülkenin Petrol Bakanı Ali Al-Naimi Viyana’da, “Petrol piyasası, üretimde indirim olmadan kendisini dengeleyecek. Suudi Arabistan, ABD ve diğer ülkeler petrol üretimini düşürmemeli. Neden Suudi Arabistan petrol üretimini azaltsın? ABD de şu an büyük bir üretici. ABD düşürmeli mi?” dedi.

Opec üyeleri

İran
Cezayir
Libya
Suudi
Arabistan
Angora
Irak
Nijerya
Birleşik
Arap
Emirlikleri (BAE)
Ekvador
Kuveyt
Katar
Venezuela

ABD faktörü

OPEC’in üretimi anlamlı ölçüde kesmesi ve sonucunda petrol fiyatlarının artması gibi bir durumda, ABD’deki kaya petrolü üreticilerinin daha çok yatırım yaparak, üretimi artırabileceği, bunun da OPEC üretimini petrol piyasalarından daha da dışarıya iteceği kaydediliyor. OPEC üyelerinin de petrol fiyatlarında bölündüğü, çoğunun düşük petrol fiyatlarından memnun olmamasına karşılık, Kuveyt, BAE gibi bazı üyelerin bu konuda daha rahat davrandığı belirtiliyor. Ülkelerin bütçelerini dengelemeleri için gereken petrol fiyatı Kuveyt ve Katar için varil başına yaklaşık 70 dolardan başlıyor, Suudi Arabistan için 100 dolara yaklaşıyor. İran, Libya, Venezuela gibi ülkeler için 140 dolara kadar çıkıyor.

İran ‘azaltın’ çağrısı yaptı

İRAN, OPEC üyesi olmayan petrol üreticisi ülkelere, fiyatlarındaki düşüşü durdurmak için üretilen petrol miktarını azaltmaları çağrısında bulundu. İran Petrol Bakanı Bicen Namdar Zengene, OPEC üyesi olmayan ülkelerin OPEC’le iş birliği yapması gerektiğini belirterek, “OPEC dışı üreticiler OPEC’le ortak hareket ederek petrol üretimini azaltmalıdır” dedi. Suudi Arabistan’ın başını çektiği OPEC üyesi Körfez ülkeleri İran’ın teklifine sıcak bakmıyor.