İzmit Körfez Geçişi'nde ‘engellersek öderiz’ sözü
Güncelleme Tarihi:
İzmit Körfez Geçişi'nin ‘ek sözleşme’ görüşmeleri tamamlandı. AJTC Konsorsiyumu, ‘devletten kaynaklanacak her türlü engelleme’nin yol açacağı gelir kaybının ödenmesini istedi. Karayolları bunu kabul etti. Başbakan Yılmaz, ‘‘Temeli 29 Ekim'de atalım’’ dedi.
498 trilyon liralık İzmit Körfez Geçişi projesini üstlenen AJTC (Anglo Japanese Turkish Consortium), inşaat başladıktan sonra ‘devletten kaynaklanan her türlü engelleme’nin yol açacağı gelir kaybının Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM)'nce karşılanmasını istedi. Bu istek kabul edildi.
Tamamlandığında İstanbul-Bursa arasını 100 kilometre kısaltacak olan İzmit Körfez Geçişi projesinin nihai sözleşmesi, KGM ile AJTC (Anglo Japanese Turkish Consortium) arasındaki sıkı pazarlıklardan sonra dün Danıştay'a gönderildi.
KGM, projeyi üstlenen AJTC'nin ‘devletten kaynaklanacak engellemeler’ karşısında, uğrayacağı gelir kaybının karşılanması taleplerini kabul etti. Devletten kaynaklanabilecek engelleme hallerinin; Belediye'nin herhangi bir nedenle inşaatı durdurmasından, olası bir askeri müdahaleye veya rejim değişikliğine kadar değişik durumları kapsayan, geniş bir kavramı ifade ettiği öğrenildi.
DANIŞTAY'A GÖNDERİLDİ
Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle yaptırılacak proje sözleşmesin daha önce ‘çerçeve’ metnini onay için Danıştay'a gönderen KGM, bir süredir AJTC ile sözleşmeye son şeklini vermek üzere müzakere ediyordu. Çetin bir pazarlık sonucu, geçen Cuma günü ayrıntıları belli olan ‘paraflanmış’ sözleşme ise dün Danıştay'a gönderildi.
KGM ile AJTC, Başbakan Mesut Yılmaz'ın katıldığı imza töreninin ardından, sözleşmenin ‘fiyat dışındaki’ hükümleri için bir süredir müzakere ediyorlardı. İki taraf arasındaki görüşmeler, özellikle ‘mücbir sebep’ konusunda kilitlendi. AJTC, firma kusuru dışında, devlet kurumlarının tasarrufları sonucu uğrayabileceği gelir kaybının karşılanmasını istedi.
Maliyeti yüksek büyük projelerde, devletin karşısına sık sık çıkan ‘mücbir sebep’in sıkı bir pazarlık olmasına gerekçe olarak, ‘uluslararası hakem’ müessesesinin kabul edilmemesi gösteriliyor.
YİD modeliyle yaptırılacak projeler, Türk Hukuku'na göre ‘imtiyaz’ kabul edildiği için, bu sözleşmeleri inceleyen Danıştay, uyuşmazlıkların çözüm yeri olarak ‘uluslararası hakem’i kabul etmiyor. Türk Hukuku'na güven duymayan uluslararası konsorsiyumların da kendilerini tam garanti altına almak amacıyla gelir kaybı yaratabilecek bütün durumları pazarlık konusu yaptığı belirtiliyor.
TEMEL 29 EKİM'DE
AJTC'nin taleplerini kabul eden KGM, bunun karşılığında daha ucuz bir güzergahın seçilmesi durumunda konsorsiyumun daha önce taahhüt ettiği işletme süresini 20 yıla indirmesini istedi. KGM ayrıca, konsorsiyumun üyelerinin oluşturacağı imtiyaz şirketinin bir an önce kurulmasını istedi.
Adli tatilin sona ermesiyle gözler onlarca büyük projenin onay için beklediği Danıştay'a çevrilirken, Danıştay'dan gelecek onaya bağlı olarak İzmit Körfez Geçişi'nin temel atma töreninin Cumhuriyet'in 75. Yıldönümü olan 29 Ekim 1998 tarihine yetiştirilmesine çalışılıyor. Bu isteğin Başbakan Mesut Yılmaz'dan geldiği öğrenildi.
İlk tartışma değil
Yerli ortağı Enka olan AJTC konsorsiyumu, İzmit Körfez Geçişi projesinin, 1997 Ekim ayında yapılan imza töreni öncesinde benzer bir istekte bulunmuştu. AJTC, Karayolları Genel Müdürlüğü'nden ‘siyasi risk’ garantisi istemiş, ancak Bayındırlık ve İskan Bakanı Yaşar Topçu, bu isteği kabul etmemişti. Siyasi risk garantisi, olası bir rejim değişikliğinden zarar görmesi durumunda konsoryimunun uğraşacağı zararın devletçe karşılanması anlamına geliyor. ‘Siyasi risk garantisi’ talebi bir yıl önce kabul edilmeyen AJTC, şimdi ‘devletten kaynaklanan engellemeler’ gibi çok geniş bir kavramla masaya oturdu ve bunu kabul ettirdi. Sözleşmeye böyle bir maddenin konulması, kesinleştiği anlamına gelmiyor. Son sözü, sözleşmeyi inceleyecek olan Danıştay 1. Dairesi söyleyecek.
En uzun ikinci köprü
Karayolları Genel Müdürlüğü'nün yaklaşık üç yıldır gündeminde bulunan İzmit Körfez geçişi projesine, Anadolu Otoyolu üzerindeki Gebze köprülü kavşağından Ankara yönünde, yaklaşık 2.5 kilometre sonra oluşturulacak bir köprülü kavşakla başlanacak. Daha sonra İzmit körfezi, Karaburun-Dilburnu arasında yaklaşık 3 kilometre uzunluğunda bir köprü ile geçilecek. Yalova-Karamürsel devlet yolu köprülü kavşak ile aşıldıktan sonra, Orhangazi yakınlarında Orhangazi-Bursa devlet yoluna bağlanacak. Otoyolun köprü dahil uzunluğu, 44 kilometre olacak ve 2x3 olmak üzere 6 şeritten oluşacak. Proje kapsamında yapılacak dünyanın en uzun ikinci köprüsü, İzmit Körfezi'ni 3 kilometrelik bir hatla geçerek, Orhangazi-Bursa devlet yoluna bağlanacak.