İşadamlarından Ruslar'a Mavi Akım yerine Mavi Tur önerisi

BAŞBAKAN Bülent Ecevit'in, Mavi Akım'ı ertelediği Rusya ziyaretine katılan işadamları, Rusya'ya, ‘‘Birlikte Mavi Tur yapalım’’ önerisini götürdü. Rusya'yı, ‘‘vazgeçilmez bir pazar’’ olarak nitelendiren işadamları, gezinin en azından moralleri yükselttiği görüşünde birleşiyor.

HÜKÜMET Mavi Akım'ı AGİT sonrasına ertelerken, Başbakan Bülent Ecevit'in Rusya gezisine katılan işadamları, iki ülke ekonomik ilişkilerinde, yeni ve somut bir kazanım ortaya çıkmadığını ancak ümitlerinin devam ettiğini söylediler. Turizm alanında faaliyet gösteren işadamları Rus meslektaşlarına ‘‘Birlikte mavi tur yapmayı’’ önerdi.

İşadamları Başbakan Ecevit'in Rusya'daki moralleri yükselttiğinin de altını çizerken, 2 milyar dolarlık yatırımın bulunduğu ve ‘vazgeçilmez’ bir pazar olarak gördükleri Rusya'yı ve geziyi şöyle değerlendirdiler:

Oktay VARLIER (Türkiye Turizm Yatırımcılar Derneği): İki ülkenin turizm alanında işbirliği olanaklarını ortaya koymak amacıyla getirdiğim öneriler çok sıcak karşılandı. Türkiye ile Rusya, özellikle ABD, Kanada, Japonya gibi denizaşırı ülkelerden yöreye gelen insanlar için ortak tarih, kültür ve turizm paketleri hazırlamalı ve bunları oralara sunmalı. ‘‘Bir hafta Türkiye, bir hafta Rusya’’ şeklinde bir paket tur olabilir. Karadeniz ve Akdeniz de gemi turizmini (Mavi Tur gibi) geliştirmek için işbirliği gerekiyor. Türkiye ile Rusya arasında ortak tur operatörlüğü geliştirip özellikle üçüncü ülkelere gemi turizmini birlikte pazarlayabiliriz. Türkiye Akdeniz'deki en iyi tesislere sahip. Geçen yıl Rusya'daki otellerde çalışan 220 kişiyi eğittik. Bu rakamı 1000'e çıkarmayı önerdim. Otel işletmeciliğinde de işbirliği önerimizi Rus meslektaşlarımız çok sıcak karşıladılar. Her iki ülke de turizm potansiyelinin çok küçük bir bölümünü kullanıyor. 2010 yılında bu tür işbirliklerini sağlarsak iki ülkenin toplam turizm geliri 40 milyar doları bulabilir.

Nüzhet KANDEMİR (GAMA): Gezinin, Rusya ile yüzde 70'lere ulaşan ticaret hacmindeki düşüşün biraz olsun yukarıya çekilmesi amacı açısından faydalı olduğunu söylemek mümkün değil. Rusya için bu gezi, Mavi Akım'ın gerçekleşip gerçekleşmemesi gölgesinde cereyan etti. Türkiye tereddüdü olmadığını ifade etse de bunun kağıt üstünde belgelenmesi amacını güttüler. Gezinin bir faydalı yanı Türk-Rus devlet adamları arasında en üst düzeyde iyi bir diyalog açısından ortaya çıktı. Önümüzdeki aşamada eğer ‘forward’lar iyi yapılabilirse bu seyahatin olumlu sonuçlar verdiğini söylemek mümkün olabilecektir. Gama Rusya'dan 1 milyar dolara yakın proje almış, yüzde 70'e yakın kısmını da tahakkuk ettirmişti. Yüzde 30 ise ekonomik kriz nedeniyle durma noktasında.

AKILLI DAVRANDIK

Kadir SEVER (Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı):- Sıkıntılarımızın bir anda çözülmesi mümkün değil ama çok sıcak bir ilgi gördük. Yöneticiler Türk firmalarıyla çalışmaktan mutlular. Ama kaynaklarımız yetersiz, bu yüzden yatırımlarda aksama var. Herkes şantiyesini iyi kötü

muhafaza ediyor. Firmaların yaklaşık 200-250 milyon dolar civarında alacağı var. Bunlar için beklemeye ihtiyacımız var. Ama firmalar Libya örneğindeki duruma düşmediler. Libya'da kriz en kısa zamanda çözülür diye herkes bulduğu kaynağı oraya yatırdı ve devam etti ama burada öyle olmadı. Rusya moratoryum ilan edince herkes şantiyesini kapatma yönünde tedbir aldı. Dolayısıyla alacak dondu. Ruslar size verdikleri sözü mutlaka tutuyorlar. Ama geçmiş yıllarda iş yaptığımız ülkelerde bu centilmenliği göremedik. Onun için Rusya'yla iş yapmaktan memnunuz.

Nazif GÜNAL (MNG): Rusya'ya gelmemiz çok iyi. Zamanlama hatası eleştirilerine de katılmıyorum. Zamanı olunca yine geliriz. Başbakan'ın gelmesini olumlu buluyorum. En büyük ekonomik ilişkimiz olması lazım gelen ülke burası. Çok büyük imkanlar var. Onların bize bizim de onlara ihtiyacımız var. Bu seyahatlerin sayısının çok artması gerektiğine inanıyorum.

Şarık TARA (ENKA): Rusya'da zaten çalışıyoruz ve çok somut bir beklentimiz de yoktu zaten. Gezinin Türk şirketlerine büyük faydası olacaktır. En azından moraller yükseldi. Türk Başbakanı'nın ziyareti çok kıymetli bir hadise.

TÜRBÜLANSA GÖRE

Mustafa Güçlü (Yaşar Holding): Rusya ile ticaret hacminde doğalgazdan kaynaklanan büyük bir dengesizik var. Bu yıl ihracatımız 550-600 milyon dolar düzeyinde kapanacak görünmesine karşın ithalatımız aynı tempoda sürüyor. Rus tarafı bavul ticareti gibi kalemlerin dengeyi değiştirdiğini ifade ediyor ama bizce bu denge ihracat-ithalat rakamları açısından olmalı. Arkadaşlarımız fevkalade canlı, umutlu yatırım arzusundalar ama tabiki bir türbülans yaşıyoruz. Bu türbülansın da alacağı şekle bağlı olarak buradaki faaliyetlerimizi derinleştirme konusunu düşüneceğiz. Bizim burada markaya yatırımımız var. Bunu daha çok önemsiyoruz.