İran, ‘hazır değilim’ dedi doğalgaz krizi çözüldü
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 31, 2001 01:24
Türkiye ile İran arasındaki doğalgaz krizi son dakikada çözüldü. Dün İran Petrol Bakanlığı, Türkiye'ye doğalgaz ihracına başlayabileceklerini, Türkiye'nin almaması durumunda tazminat ödeyeceğini iddia etti. Enerji Bakanı Zeki Çakan ise İran'daki ölçüm istasyonlarının standart dışı olduğunu ve gazın alınmayacağını açıkladı. Akşam, İran, hazır olmadığını kabul etti ve 1 ay ek süre istedi.
Türkiye'nin İran'dan doğalgaz alımı konusunda iki ülke arasında yaşanan kriz son dakikada çözüldü. Dün İran Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene, Türkiye'ye doğalgaz ihracına başlayabileceklerini, Türkiye'nin alım yapmaması durumunda tazminat ödemesi gerektiğini iddia etti. Enerji Bakanı Zeki Çakan ise hattın İran tarafındaki ölçüm istasyonlarının standartlara uygun olmadığı gerekçesiyle Türkiye'nin İran'dan doğal gaz alımına başlamasının sözkonusu olmadığını bildirdi. Çakan, Türkiye'nin tazminat ödemeyeceğini de bildirdi. Son dakikada İran, 'Hazır değilim, bir ay ek süre verin'' deyince kriz çözüldü.
İran'dan sabah saatlerinde yapılan açıklamada 1996'da yapılan anlaşma uyarınca Türkiye'ye doğalgaz ihracının dün başladığı belirtildi. Gecikme nedeniyle Türkiye'den şimdiye kadar bir tazminat istenmediğini belirten Zengene, ancak 30 Temmuz'dan sonra Türkiye doğalgazı almaya hazır olmazsa, iki taraf arasında geçen yıl yapılan anlaşmaya göre, tazminat ödeme konusunun gündeme geleceğini ileri sürdü.
Zengene, 1996'dan sonra Türkiye'nin anlaşmasının süresini 22 yıldan 25 yıla ve alacağı toplam doğalgaz miktarını da 220 milyar metreküpten 250 milyar metreküpe çıkardığını belirtti.
Zeki Çakan, Türkiye'nin İran ile imzaladığı anlaşma uyarınca, İran'dan 30 Temmuz tarihinde doğalgaz alımına başlamaya hazır olduğunu belirterek, ‘‘Türkiye tarafında bu amaçla tüm çalışmalar tamamlanmıştır’’ dedi.
ÖLÇÜM İSTASYONU
Çakan, gaz alımına başlanılabilmesi için İran tarafınca tamamlanması gereken ölçüm istasyonunun halen hizmete hazır olmadığını ifade ederek, şu görüşlere yer verdi:
‘‘Söz konusu ölçüm istasyonu ile ilgili olarak Türk ve İran teknik heyetlerince yapılacak test ve muayeneler sonunda tanzim edilecek, Uygunluk ve Hazır Olma Sertifikası'nın Türk makamlarına intikal etmesi beklenmektedir. 25 Temmuz 2001 tarihinden itibaren Botaş Teknik Heyet Ölçüm İstasyonu'nun test ve muayenelerini yapmak üzere İran'da bulunmaktadır. Bu sertifika Türk makamlarına ulaşmamıştır. Anlaşma gereğince, anılan sertifikanın Türk makamlarına ulaşması ve tüm işlemlerin tamamlanmasını takiben iki ülke arasındaki gaz alışverişi başlayacaktır.’’
Çakan, bu şartlarda Türkiye tarafınca İran'a herhangi bir tazminat ödenmesinin söz konusu olmadığını kaydetti.
BİR AY EK SÜRE
Gün içinde Türkiye ve İran taraflarından gelen bu karşılıklı açıklamalardan sonra, akşama doğru İran'dan yeni bir açıklama yapıldı. Açıklama'da İran tarafının ölçüm istasyonlarının hazır olmadığını kabul ettiği ve İran'da bulunan Botaş yetkilileri ile yeni bir protokol imzalayacağı belirtildi. İmzalanacak protokol ile İran'a ölçüm istasyonlarının hazırlığı konusunda 1 ay ek süre tanınacak.
İran'dan sabah saatlerinde yapılan açıklamada 1996'da yapılan anlaşma uyarınca Türkiye'ye doğalgaz ihracının dün başladığı belirtildi. Gecikme nedeniyle Türkiye'den şimdiye kadar bir tazminat istenmediğini belirten Zengene, ancak 30 Temmuz'dan sonra Türkiye doğalgazı almaya hazır olmazsa, iki taraf arasında geçen yıl yapılan anlaşmaya göre, tazminat ödeme konusunun gündeme geleceğini ileri sürdü.
Zengene, 1996'dan sonra Türkiye'nin anlaşmasının süresini 22 yıldan 25 yıla ve alacağı toplam doğalgaz miktarını da 220 milyar metreküpten 250 milyar metreküpe çıkardığını belirtti.
Zeki Çakan, Türkiye'nin İran ile imzaladığı anlaşma uyarınca, İran'dan 30 Temmuz tarihinde doğalgaz alımına başlamaya hazır olduğunu belirterek, ‘‘Türkiye tarafında bu amaçla tüm çalışmalar tamamlanmıştır’’ dedi.
ÖLÇÜM İSTASYONU
Çakan, gaz alımına başlanılabilmesi için İran tarafınca tamamlanması gereken ölçüm istasyonunun halen hizmete hazır olmadığını ifade ederek, şu görüşlere yer verdi:
‘‘Söz konusu ölçüm istasyonu ile ilgili olarak Türk ve İran teknik heyetlerince yapılacak test ve muayeneler sonunda tanzim edilecek, Uygunluk ve Hazır Olma Sertifikası'nın Türk makamlarına intikal etmesi beklenmektedir. 25 Temmuz 2001 tarihinden itibaren Botaş Teknik Heyet Ölçüm İstasyonu'nun test ve muayenelerini yapmak üzere İran'da bulunmaktadır. Bu sertifika Türk makamlarına ulaşmamıştır. Anlaşma gereğince, anılan sertifikanın Türk makamlarına ulaşması ve tüm işlemlerin tamamlanmasını takiben iki ülke arasındaki gaz alışverişi başlayacaktır.’’
Çakan, bu şartlarda Türkiye tarafınca İran'a herhangi bir tazminat ödenmesinin söz konusu olmadığını kaydetti.
BİR AY EK SÜRE
Gün içinde Türkiye ve İran taraflarından gelen bu karşılıklı açıklamalardan sonra, akşama doğru İran'dan yeni bir açıklama yapıldı. Açıklama'da İran tarafının ölçüm istasyonlarının hazır olmadığını kabul ettiği ve İran'da bulunan Botaş yetkilileri ile yeni bir protokol imzalayacağı belirtildi. İmzalanacak protokol ile İran'a ölçüm istasyonlarının hazırlığı konusunda 1 ay ek süre tanınacak.