İmar'ı ‘GM04’le soymuşlar

BDDK, ‘‘İmar Bankası Tarihçesi’’ adını verdiÄŸi 46 sayfalık raporunda, Uzan Ailesi'nin bankanın içini ‘‘GM04’’ adlı bir programla boÅŸalttığını ortaya koydu. Uzanlar, bu program sayesinde, Ä°mar Bankası'na giren her 100 liralık mevduatın 80 lirasını gizlemeyi baÅŸardı.Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Ä°mar Bankası'ndaki kayıt dışı mevduat soygununun sadece bir kaç kiÅŸinin kullanım yetkisindeki, ‘GM04’ programı kullanılarak, programa ters kayıtlar verilerek gerçekleÅŸtirildiÄŸini açıkladı.Ayrıca, BDDK'nın uyarısına raÄŸmen Ä°mar Bankası'nın sadece 12 Haziran 2003'ten sonra 616 trilyon lira, 17.5 milyon dolar ve 9.4 milyon Euro'luk mevduatı Kıbrıs'taki Ä°mar Off-Shore'dan Türkiye'ye aktarıp normal tasarruf mevduatına döşnüştürdüğü, gizlenen mevduat nedeniyle sadece bu yılın ilk beÅŸ ayında kaçırılan verginin 125 trilyon lira olduÄŸu belirlendi.GM04 NASIL KULLANILDIBDDK'nın yaptığı tespitlere göre Ä°mar Bankası'nda ÅŸubelerde gerçekleÅŸtirilen tüm iÅŸlemler genel müdürlükten ‘transit geçiş’ yaptırılarak Merkez Yatırım A.Åž.'deki ana bilgisayara transfer ediliyordu.Merkez Yatırım'da açılan iki ayrı muhasebe kaydı vardı. Bunlardan biri vadeli mevduatlar için açılmış ‘301 numaralı hesap’, diÄŸeri ÅŸubelerin cari hesapları için açılmış ‘290 numaralı hesap’tı.Ä°mar Bankası ÅŸubelerine yatırılan paranın yüzde 80'i, özel yazılım ‘GM04’ aracılığıyla ‘290 numaralı hesaba’ aktarılıyor, paranın yüzde 20'si ise ‘301 numaralı hesapta’ tutularak, resmi kayıt haline getiriliyordu. Söz konusu ‘301 numaralı hesaptaki’, ‘eksiltilmiÅŸ para’, daha sonra yeniden ÅŸubedeki kayıtlara uygun olarak muhasebeleÅŸiyordu. Aradaki tek fark, paranın yüzde 80'inin ortadan kayboluyor olmasıydı.ÖrneÄŸin, Ä°mar'ın her hangi bir ÅŸubesine 100 milyar TL yatıran müşteriye, banka çalışanı herÅŸeyi ile normal bir hesap cüzdanı veriyordu. Ancak bilgisayara yapılan giriÅŸ, sonuçta ‘GM04’e ulaşıyor ve orada tasnif edilerek, tekrar iÅŸleniyor ve ilgili Ä°mar Bankası ÅŸubesinin alt hesabına kaydediliyordu. Böylece, banka çalışanı ve müşterisi herÅŸeyi normal zannederken, yetenekli ‘GM04’, bankadaki parayı devletten ve diÄŸer meraklı gözlerden gizlemiÅŸ oluyordu.VERGÄ° KAÇAÄžIÄ°mar Bankası'nda ‘GM04’ programı kullanılarak ödenecek vergiler ters kayıt verilerek düşük gösterildi. Müşterilerden yapılan gelir vergisi stopaj kesintilerinin yalnızca yüzde 3-10'luk kısmı maliyeye ödendi. 2003 yılının ilk 5 ayına iliÅŸkin hesaplamalarda, Ä°mar Bankası vergi dairelerine beyan edilmeyerek devletten gizlenen tutarın 125 trilyon lira düzeyinde olduÄŸu tespit edildi.Banka Merkez’le soyulmuÅŸMüşterinin Ä°mar Bankası'na yatırdığı mevduat doÄŸrudan Merkez Yatırım'a gitmiÅŸ. (BDDK grafiÄŸinin beyaz okları bunu gösteriyor). Burada ‘GM04’ adlı bilgisayar programıyla uygun kayıt hazırlanıp mevduatın yüzde 80'ni gizlenmiÅŸ. Tüm kamu otoritelerine de banka kayıtlarına giren mevduatın yüzde 20'sini içeren bilgiler verilmiÅŸ. (BDDK grafiÄŸineki içi dolu oklar da bunu gösteriyor.)Bono yokken 1 katrilyon topladılar31 Ekim 1989 tarihinden itibaren Ä°MKB'de aracılık faaliyetlerini bütünüyle durdurup bürosunu kapatan ve bunun üzerine Ä°MKB üyeliÄŸi SPK tarafından, 25 Ekim 1990 tarihinde iptal edilen Ä°mar Bankası, Kanuna aykırı bir ÅŸekilde aracılık faaliyetinde bulundu.2002 yılının Ekim ayından itibaren de Ä°mar Bankası, sistematik ÅŸekilde önemli miktarda açığa DÄ°BS satış iÅŸlemi gerçekleÅŸtirdi. 30 Haziran 2003 itibariyle, DÄ°BS portföyü 15 milyar lira olan Bankanın DÄ°BS satışı yapıyor gibi göstererek müşterilerinden topladığı paranın 728.4 trilyon lira olduÄŸu ortaya çıktı. Buradaki iÅŸlem hacmi, muavin kayıtları silmede kullanılan bir yazılım programıyla saklandı. Ä°ÅŸlemlere iliÅŸkin tüm fiÅŸ ve belgeler Genel Müdürlüğe gönderildi, ÅŸubelerde hiç bir fiÅŸ veya belge tutulmadı. Åžubelerden gönderilen fiÅŸlerin çok az bir kısmı Genel Müdürlük yetkililerince imzalandı.Ä°mzalı fiÅŸler ‘emanet menkul deÄŸerler’ hesabına yansıtıldı. Bu yolla resmi kayıtlara geçirilen tutarlar Ä°MKB'ye tescil ettirildi. Ancak, 3 Temmuz 2003 tarihi itibariyle Ä°MKB'ye tescil ettirilen, yani gerçek anlamda satışı yapılan DÄ°BS'lerin de Ä°mar Bankası'nda olmadığı ortaya çıktı.Ä°mar Bankası, 4 Temmuz 2003 tarihi itibariyle müşterilerine toplam 728 trilyon TL tutarında 1 katrilyon 23 trilyon TL nominal deÄŸerli açığa DÄ°BS satışı yaptı.‘Ana bellek’ten neler çıkarıldıBDDK'nın sunumuna göre Ä°mar Bankası'nın bilgisayar sisteminin ana belleÄŸindeki veriler, sadece 2003 yılına iliÅŸkin tespit yapılabilmesine imkan verdi. Bu kayıtlardan ÅŸu belirlemeler yapıldı:Fiili mevduat toplamı ile kamu otoritelerine bildirilen mevduat arasında farklılık.Ä°mar Off-shore'dan yurt içine dönüştürülen mevduat.Ä°zinsiz ve açığa DÄ°BS satışı.Mevduat faizinden yapılan kesintilerin (stopaj, fon payı, özel iÅŸlem vergisi gibi) düşük beyan edilmesi.DiÄŸer yasa dışı uygulamalar.EÄŸitimi düşük ÅŸube müdürü seçmiÅŸlerBDDK'nın raporunda, Ä°mar Bankası'nın ÅŸubeleri ile ilgili ÅŸu tespitler yapıldı: ‘‘DiÄŸer bankalara kıyasla ÅŸube müdürlerinin eÄŸitim düzeyi düşüktür. Åžube müdürlerine minimum düzeyde yetki devri yapılmıştır (örneÄŸin, kredi açma yetkileri bulunmamaktadır). Mudilerin çok düşük miktardaki tasarruflarını dahi geri alabilmeleri için önceden talepte bulunmaları gerekmektedir. Åžubelerdeki sistemden genel raporlama alınamamaktadır. Åžubelerdeki bilgi iÅŸlem sisteminden, muhasebe numarası bazında bakiyelere ulaşılamamaktadır. Yasal defterlere esas teÅŸkil edecek veriler, Genel Müdürlük tarafından hazırlanmaktadır.’’Uzanlar gerçeÄŸi görmemizi engellediBDDK, Ä°mar Bankası raporunda, Uzan Grubu'nun hesapların incelenmesini engellediÄŸini vurguladı. Raporda, Ä°mar Bankası'nda, kısa sürede mutabakat beklentisi ile tasfiyeye gidildiÄŸi, ancak Uzan Grubu'nun banka hesaplarıyla ilgili engellemeler yapması sonucunhda beklenen mutabakatın imzalanamadığı belirtildi.Â