İlk çeyrekte yüzde 11.7 büyüdük, G-20 yerine OECD rekoru kırdık

TÜRKİYE ekonomisi yılın ilk çeyreğinde beklendiği gibi çift haneli büyüdü. Ancak ilk çeyrekteki yüzde 11.7’lik büyüme oranıyla Türkiye, beklendiği gibi G-20 ülkeleri arasında değil OECD ülkeleri arasında rekor kırmış oldu.
652 milyar dolarlık ekonomi
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla yüzde 11.7 artmasıyla, üretim yöntemiyle hesaplanan gayrı safi yurtici hasıla (GSYH) 23 milyar 350 milyon TL oldu. Cari fiyatlarla GSYH de yüzde 16’lık artışla 243 milyar 258 milyon TL’ye ulaştı. Dolar cinsinden cari fiyatlarla GSYH ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26.9 artışla 161 milyar 235 milyon dolar olarak tahmin edildi. Nominal olarak GSYİH, ilk çeyrek sonunda 987.5 milyar TL’ye (yaklaşık 652 milyar dolar) ulaştı.
16 ay sonra çift hane
Böylece 2009 yılının ilk çeyreğinde yüzde 14.5 daralmayla Cumhuriyet tarihinin ikinci en büyük küçülmelerinden birini yaşayan Türkiye ekonomisi, 2010 yılının aynı döneminde güçlü baz etkisiyle çift haneli büyüme rakamlarına ulaştı. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2010’un ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11.8’lik artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre yüzde 0.1 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH’ye göre Türkiye 4 çeyrektir büyüme kaydetti.
G-20’de Çin’den sonra 2’nci
Başbakan Tayyip Erdoğan’ın G-20 toplantısına ilişkin bilgi verdiği konuşmasında “yeni bir rekorun sahibi olacağız” sözleri Türkiye’nin G-20’nin en hızlı büyüyen ülkesi olması beklentisi yaratırken, yılın ilk çeyreğindeki yüzde 11.7’lik büyüme ile Türkiye Çin’in gerisinde kaldı. Bu yılın ilk çeyreği için yüzde 11.9 büyüyen Çin’i 0.2 puan geriden takip eden Türkiye G-20 ülkeleri arasında ikincilikle yetirdi. Ancak Türkiye, 31 ülkeli OECD’nin en hızlı büyüyen ülkesi oldu.
Dünya genelinde 5’inci ülke
Yüzde 15.5 ile Singapur’un başı çektiği dünya genelinde ise Türkiye 5’inci oldu. Singapur’u izleyen ülkeler yüzde 13.3 ile Tayvan ve yüzde 12 Tayland oldu. Böylece büyümede ilk üç sırayı Asya ülkeleri aldı. Bu ülkeleri yüzde 11.9 ile Çin, yüzde 11.7 ile de Türkiye izlerken, 6’ncı sıradaki Malezya da yüzde 10.1 ile çift haneli büyüme kaydetti.
Avrupa gerilerde kaldı
Borç krizinin etkisiyle zor bir dönem yaşayan Avrupa ülkeleri ise sıralamada aşağılarda yer alıyor. Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip olan Almanya’da büyüme 1.7, İtalya’da yüzde 0.5, Fransa’da yüzde 1.2, Macaristan’da yüzde 0.1, İsviçre’de yüzde 2.2, Avusturya’da yüzde 0.2, Çek Cumhuriyeti’nde yüzde 1.1, Hollanda’da yüzde 0.1 olarak gerçekleşti. İngiltere ise ilk çeyrekte yüzde 0.2 ile küçülme yaşadı. ABD’nin büyüme oranı yüzde 2.5, Rusya’nın yüzde 4.5 oldu.

Çift haneli büyüme kişi başına geliri 476 dolar artırdı

EKONOMİK kriz nedeniyle 2009 yılı sonunda 8 bin 590 dolara kadar gerileyen kişi başına milli gelir, 2010 yılının ilk çeyreğinde yaşanan çift haneli büyümenin etkisiyle 9 bin 66 dolara yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan hesaplamaya göre, ortaya çıkan sonuçlar şöyle:
Mart ayı itibariyle son bir yıllık dönemde (4 çeyrek) cari fiyatlarla yıllık Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 651 milyar 814 milyon dolar olurken, kişi başı gelir de 9 bin 66 dolar olarak gerçekleşti.
GSYH 987.5 milyar lira
Mart itibariyle son bir yıllık dönemde cari fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi hasıla (GSYH) TL bazında 987 milyar 527.9 milyon TL, kişi başına gelir ise 13 bin 735 TL oldu. 2009 yılı sonunda kişi başına gelir cari fiyatlarla dolar bazında 8 bin 590 dolar, TL bazında ise 13 bin 269 TL olduğu belirlendi.
Böylece ekonomideki toparlanmaya paralel olarak kişi başına gelir dolar cinsinden 476 dolar, TL cinsinden 466 TL arttı.      Hükümetin yenilenmiş nüfus istatistikleri ve milli gelir hesaplarıyla bir zamanlar 10 bin doları aşması ile övündüğü kişi başı gelir, kriz nedeniyle bu sınırın altına düştü. 2008 yılında 10 bin 440 dolar olan kişi başına gelir, krizin etkisiyle 15 aylık dönemde 1374 dolar gerilemiş oldu.

İmalat sanayii büyüdü ihracat yerinde saydı

İhracatta yıllık reel büyüme kaydedilmemesine karşın ithalatta yüzde 21’lik artış yaşandı. Bu durumda ihracatın büyüme oranına eksi yüzde 5.3 puan etkisi oldu.
Sektörel olarak ilk çeyrekte tarım yüzde 3.8 küçülürken, imalat sanayi yüzde 20.6 büyüdü. Tarımın büyümeye katkısı eksi yüzde 0.2 puan, imalat sanayiinin 4.8 puan oldu.
İnşaat sanayi son 8 çeyrektir küçülmenin ardından, 2010’un ilk çeyreğinde yıllık bazda yüzde 8 büyüme kaydetti. Bu sektörün büyüme oranına katkısı 0.5 puan oldu.
Ayrıca ilk çeyrekte toptan ve perakende ticaret yüzde 22, ulaştırma ve haberleşme yüzde 11, finans sektörü yüzde 5 büyüme kaydetti.

Özel tüketim ve yatırımda harcamalar arttı

İlk çeyrekte iç talep belirgin bir şekilde iyileşmeye devam ederken, özel tüketim harcamaları yüzde 10’ya yakın büyüdü. Özel tüketim harcamalarındaki bu artışın büyüme oranına etkisi 7.4 puan oldu. Kamu harcamalarındaki artış ise yüzde 1’le sınırlı kaldı.
Yatırım harcamaları istenen düzeyde olmasa da artış kaydetti. Yatırım harcamalarının 2009’un ilk çeyreğinde yıllık yüzde 28 küçülmesinin ardından, 2010’un ilk çeyreğindeki artış hızı yüzde 14 oldu. Böylece yatırım harcamaları 7 çeyreklik gerilemenin ardından büyürken, 2008’in ilk çeyreğinden sonra ilk defa büyümeye olumlu katkı yaptı.
Yatırım harcamalarındaki artış da özel yatırımlardan kaynaklandı. Kamu yatırımları yüzde 26 gerilerken, özel yatırımlar yüzde 22 arttı. Bu artışın nedeni baz etkisi oldu. Özel sektör yatırım harcamaları geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 32 düşmüştü.

Tarihi rekoru 2004’te yaşadık

BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan’ın ‘rekor kırılacak’ açıklamasının ardından, büyümede 2004 yılının tarihi rekorunun kırılmasını bekleyenler de oldu. 1999 yılından bu yana GSYH verileri incelendiğinde milli gelirin genelde düşük çıktığı ilk çeyrekler itibariyle en yüksek büyüme rakamına 2010’da ulaşılmış olsa da, 2004 yılındaki rekor oranlara ulaşılamadı. 2004 yılını yüzde 9.9’luk büyümeyle kapatan Türkiye ekonomisi o yıl, revize edilen oranlarla ilk çeyrekte yüzde 13.9, ikinci çeyrekte ise yüzde 15.7 büyüme kaydetmişti.

Babacan: 2010 yılı öngördüğümüzden daha olumlu geçecek

DEVLET Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, “2010 yılı büyümesinin Orta Vadeli Programda (OVP) öngördüğümüzden daha olumlu gerçekleşmesini bekliyoruz” derken, son verileri şöyle değerlendirdi: “2009 yılı son çeyreğinde başlayan büyüme eğilimi 2010 yılı ilk çeyreğinde de güçlenerek devam etti. Yüzde 11.7 büyüyen Türkiye ekonomisinin, küresel krizden çıkış sürecinde dünyada en hızlı toparlanan ekonomilerden birisi oldu. Ekonominin daraldığı dönemde önemli ölçüde azalan stok birikimi, 2009 yılı dördüncü çeyreğinde yeniden pozitife döndü. Bu eğilim 2010 yılı ilk çeyreğinde de artarak devam etti, stoklardaki bu artış önümüzdeki dönemde talebe yönelik beklentilerin olumlu seyrettiğini gösterdi.”
Bu performans sürecek
2010 yılı birinci çeyreğinde GSYH’nin, alt sektörler ve talep unsurlarında gözlenen yüksek oranlı büyüme hızında, geçen yılın aynı döneminde yaşanan önemli orandaki düşüşten kaynaklanan baz etkisinin de rol oynadığına dikkat çeken Babacan, değerlendirmesine şöyle devam etti: “Eylül 2009’da açıkladığımız ve uygulamaya başladığımız Orta Vadeli Program (OVP), Türkiye’de güvenin tesisine ve beklentilerin olumlu yönde değişmesine önemli katkı sağlayarak ekonomideki toparlanmada önemli ölçüde belirleyici oldu. Son dönemde Avrupa ekonomilerinde yaşanan sorunlara bağlı olarak küresel görünüme ilişkin bazı belirsizlikler bulunmakla birlikte uygulamakta olduğumuz politikaların 2010 yılı büyümesinin OVP’de öngördüğümüzden daha olumlu gerçekleşmesini bekliyoruz. Ekonomi ve finans sisteminin güçlü yapısı ile Türkiye, küresel krizden en hızlı çıkan ülkelerden birisi olmuştur. Türkiye ekonomisinin bu performansını önümüzdeki dönemde de sürdürmesini bekliyoruz.”

Ergün: Türkiye yıl sonunda yüzde 6’nın üzerinde büyüyebilir

SANAYİ ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, bu yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme rakamlarını değerlendirirken, “Bu rakam, Türkiye’nin ekonomik kriz sürecinden istikrarlı ve güvenli şekilde çıktığını gösteren bir rakamdır” dedi. Ergün, bu yıl yüzde 6 ve yüzde 6’nın üzerinde bir büyüme beklediğini söyledi. Ergün, büyüme rakamlarına ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
- Türkiye ekonomisi 2008 yılını yüzde 0.7’lik bir büyümeyle kapatırken, 2009’da yüzde 4.7’lik bir küçülme yaşanmıştı. Türkiye 2009’un son çeyreği itibariyle büyüme trendine girdi ve baz etkisiyle ilk çeyrekte yüzde 11.7’lik bir büyüme gerçekleşti. İkinci çeyrekte baz etkisi azalır ama yüzde 6 ile 8 arasında büyüme bekliyoruz.
- Orta Vadeli Programda bu yıl için yüzde 3.5 gibi çok mütevazi bir rakam ortaya koyduk. Ancak bu rakamın revize edilmesi gerekiyor. Bugünkü rakamlardan sonra muhtemelen yeni bir çalışma yapılacak. Şu anda Türkiye’nin 2010 büyümesi için yüzde 5’in altında bir tahmin hemen hemen yok. Türkiye yüzde 6.8 ile Çin ve Hindistan’dan sonra en hızlı büyüyen ekonomi olacağını tahmininde bulundu.