Hükümet vergi gelir hedefinde zorlanacak
Güncelleme Tarihi:
Maliyenin bu yılın ilk dokuz ayındaki vergi tahsilatı performansı ile aylık ve üç aylık olarak belirlenen tahsilat hedefleri birlikte değerlendirildiğinde, 2003 yılı için hem başlangıçta öngörülen 86 katrilyon liralık hedefin, hem de 2004 bütçe çalışmaları sırasında 86.8 katrilyon lira olarak öngörülen gerçekleşme tahmininin gerçekleşmesinin mümkün olmadığını gösteriyor.
Maliye Bakanlığı'ndan edinilen verilere göre, bu yıl ocak-temmuz döneminde yapılan vergi tahsilatı, bu önem için başlangıçta belirlenen tahsilat hedefinin 1.5 katrilyon lira altında kaldı. Bu dönemde 61.7 katrilyon lira olarak hedeflenen vergi geliri, 60.1 katrilyon lira olarak gerçekleşti. Son dört ayda sürekli olarak Maliye, aylık hedeflerinin altında vergi tahsil edebildi.
GERÇEKLEŞME HEDEFİN GERİSİNDE
Maliye Bakanlığı, 5 yıllık ortalamaları dikkate alarak bütçe ile öngörülen vergi tahsilatının aylar ve üçer aylık dönemler itibariyle nasıl gerçekleşeceğine ilişkin tahminler oluşturuyor.
Buna vergi tahsilatının 16 katrilyon 602 trilyon lira olarak hedeflendiği bu yılın birinci üç aylık döneminde toplam tahsilat, ocak ve şubat aylarındaki olumlu performans nedeniyle hedefin 109 trilyon lira üzerine çıkarak 16 katrilyon 711 trilyon lira oldu. 21 katrilyon 204 trilyon lira hedeflenen ikinci üç aylık dönemde ise mayıstaki olumlu performansa rağmen, nisan ve haziran aylarındaki düşük gerçekleşmeler nedeniyle hedefin 804 trilyon lira altında kalındı ve toplam 20 katrilyon 400 trilyon liralık tahsilat gerçekleştirildi.
Temmuz, ağustos ve eylül aylarını kapsayan üçüncü üç aylık dönemdeki her üç ayda da gerçekleşmeler hedefin altında kaldı. 7 katrilyon 234 trilyon lira hedeflenen temmuzda tahsilat 6 katrilyon 945 trilyonda, 9 katrilyon 265 trilyon lira hedeflenen ağustosta tahsilat 9 katrilyon 236 trilyonda ve 7 katrilyon 376 trilyon lira hedeflenen eylülde ise tahsilat 6 katrilyon 856 trilyon lirada kaldı. Toplam 23 katrilyon 875 trilyon lira hedeflenen üçüncü çeyrekteki gerçekleşme 841 trilyon lira eksiğiyle 23 katrilyon 34 trilyon lira oldu.
Buna göre, yılın ilk dokuz ayında 61 katrilyon 681 trilyon lira olması hedeflenen vergi gelirleri 1 katrilyon 536 trilyon lira eksiğiyle 60 katrilyon 145 trilyon lirada kaldı.
Ekim, kasım ve aralık aylarını kapsayan yılın son çeyreği için ise 7 katrilyon 356 trilyonu ekim, 9 katrilyon 299 trilyonu ekim ve 7 katrilyon 619 trilyonu da aralıkta olmak üzere toplam 24 katrilyon 247 trilyon lira olarak hedeflendi.
MUCİZE GEREKİYOR
Temmuz ayından bu yana vergi gelirlerinde sürekli hedefinin altında kalan Maliye Bakanlığının, bu yıl başında bütçeyle öngörülen 85 katrilyon 955 trilyon liralık vergi geliri tahminini ve 2004 yılı bütçesiyle birlikte gözden geçirilerek belirlenen 86.8 katrilyon liralık gerçekleşme tahminini gerçekleştirebilmesi için son üç ayda olağanüstü bir performans göstermesi gerekli olacak. Yıl başındaki hedefin tutturulabilmesi için son üç ayda hedefin yaklaşık 1.5 katrilyon lira üzerine çıkılarak toplam 25 katrilyon 810 trilyon liralık vergi tahsilatı yapılması gerekli olacak. 86.8 katrilyon liralık gerçekleşme tahmininin gerçekleşmesi ise üç ayda hedefin 2.4 katrilyon lira üzerine çıkılarak 26 katrilyon 445 trilyon liralık tahsilat yapılmasına bağlı bulunuyor.
Eğer kalan üç aylık dönemde vergi gelirleri tahsilatı hedeflendiği gibi 24 katrilyon 274 trilyon lira olarak gerçekleşirse 2003 yılı toplam vergi gelirleri 84 katrilyon 419 trilyon lirada kalacak. Bu da gerçekleşen vergi gelirlerinin 2003 başlangıç tahmininin 1.5 katrilyon lira, gerçekleşme tahmininin ise 2.4 katrilyon lira altında kalınmasına neden olacak.
Bu yılın kalan üç ayında vergi geliri tahsilatının başlangıçta hedeflenen rakamın üzerine çıkması için de fazla bir neden bulunmuyor. Sadece bu ay içerisinde yapılan alkollü içki ve otomobilden alınan ÖTV'nin artırılmasından da bu ölçüde bir kaynak sağlanması beklenmiyor. Her iki kalemden bu yılın ilk üç ayı için beklenen gelir 100 trilyon lira civarında tahmin ediliyordu.
Vergi Geliri Hedef ve Gerçekleşme
(2003 yılı trilyon TL)
HEDEF GER. FARK
OCAK 4.963 5.299 336
ŞUBAT 6.028 6.274 246
MART 5.611 5.138 -473
OCAK-MART 16.602 16.711 109
NİSAN 6.251 5.685 -566
MAYIS 8.125 8.352 227
HAZİRAN 6.828 6.363 -465
NİSAN-HAZİRAN 21.204 20.400 -804
TEMMUZ 7.234 6.945 -289
AĞUSTOS 9.265 9.236 -29
EYLÜL 7.376 6.853 -523
TEMMUZ-EYLÜL 23.875 23.034 -841
OCAK-EYLÜL 61.681 60.145 -1.536
EKİM 7.356
KASIM 9.299
ARALIK 7.619
EKİM-ARALIK 24.274
TOPLAM 85.955