Eskitilen her banknotun maliyeti 59 bin lira

EskimiÅŸ ve yıpranmış paraların insan saÄŸlığına verebileceÄŸi zararları da dikkate alan Merkez Bankası, dolaşımda sürekli yeni ve yıpranmamış para tutmaya çalışıyor. Ancak, her bir kağıt paranın basımı için Merkez Bankası ortalama 59 bin lira masraf yapıyor.Merkez Bankası'ndan edinilen bilgiye göre, bu yılın ilk yedi aylık döneminde basılan banknotların ortalama birim maliyeti 59 bin lira oldu. Bir baÅŸka ifadeyle, Merkez Bankası, tek bir banknot için basım masrafı olarak ortalama 59 bin lira harcadı. Banknotların basımı için harcanan para, banknotun teknik ve güvenlik donanımı gibi unsurlara baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiyor. Ayrıca, iÅŸgücü, hammadde, amortisman, enerji, su, bakım, onarım gibi girdi maliyetlerindeki deÄŸiÅŸim de banknotların basımı için harcanan parayı etkiliyor. Banknot basımında ithal girdilerin ağırlıkta olması nedeniyle, döviz kurlarındaki deÄŸiÅŸim de basım masrafını deÄŸiÅŸtiriyor. CÃœZDAN KULLANIMI YAYGINLAÅžTIRILMALI Merkez Bankası, banknotlardaki yıpranmayı önlemek için, vatandaÅŸların cüzdan kullanma alışkanlığı edinmesini öneriyor. Ayrıca, banknotların üzerine yazı yazılmaması, buruÅŸturulmaması ve delinmemesi, yırtılmış banknotların naylon bantlarla yapıştırılmaması öneriliyor. Merkez Bankası, eskimiÅŸ ya da yıpranmış banknotları bazı kriterlere göre deÄŸiÅŸtiriyor. Buna göre, yazıları okunmayacak ÅŸekilde kirlenmiÅŸ, yıkanmış, boyanmış, yanmış, yırtılmış ya da eskiyip yıpranmış, ancak deÄŸeri belirlenebilen banknotlardan yüzeyi yarıdan az eksik olanlar üzerindeki deÄŸerle baÅŸabaÅŸ deÄŸiÅŸtiriliyor. Yarıya kadar yıpranmış olan banknotlarda yazılı deÄŸerinin yarısı üzerinden para ödenerek deÄŸiÅŸim yapılıyor. Yarıdan fazlası eksilmiÅŸ banknotlar ise deÄŸiÅŸtirilmiyor.YIPRANMIÅž BANKNOTLAR SAÄžLIÄžA ZARARLI Yapılan araÅŸtırmalar, bazı mikroorganizmaların yıpranmış ve kirli banknotlarda daha yüksek oranda ürediÄŸini gösteriyor. Bu nedenle de vezne çalışanlarında cilt enfeksiyonları, ciltte apse ve gastroenterit gibi enfeksiyonların daha fazla gözlendiÄŸine dikkat çekiliyor.Â