Erçel, para ve kur politikasını açıkladı

Önceden taahhüt edildiği gibi kur bandının toplam genişliği aşamalı olarak artırılacak, 1 Temmuz 2001 'den 31 Aralık 2001'e kadar kademeli olarak yüzde 7.5'e, 30 Haziran 2002'ye kadar yüzde 15'e ve 31 Aralık 2002'ye kadar da yüzde 22.5'e yükseltilecek.

Kur sepeti, programın başında da ilan edildiği gibi "1 ABD Doları ve 0.77 Euro'dan" oluşacak.

Kur bandı içersinde döviz kurları, bankalar arası döviz piyasasında serbestçe belirlenecek. ve Merkez Bankası kur sepetinin bandın sınırları dışına çıkmasına izin vermeyecek

Temel mekanizmada değişiklik

Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, para politikasını şekillendiren temel mekanizmayı belirleyen net iç varlıklar koridorunun, yeni dönemde geçerli olmayacağını bildirdi.

Erçel yaptığı açıklamada, 2000 yılında kur sepetinin nominal değişiminin gelecek 12 aylık dönemi kapsayacak şekilde düzenli bir biçimde açıklandığını hatırlattı

Temmuz-Aralık 2001 döneminde uygulanacak kur politikasına ilişkin genel ilkeler, kur sepeti bandının üst ve alt değerleri, merkezi kur sepetinin günlük değerleri ile birlikte piyasaların dikkatine sunulduğunu bildiren Erçel, 2001 yılının ikinci altı aylık döneminde merkezi kur sepetinin aylık artış oranının yüzde 0.85 olarak açıklandığını kaydetti

Erçel şöyle dedi: " Böylece, merkezi kur sepeti göz önüne alındığında, Türk Lirası'nın döviz sepeti karışısındaki değer kaybı 2001 yılında yüzde 10.85 olmaktadır. Önceden taahhüt edildiği gibi, kur bandının toplam genişliği aşamalı olarak artırılacak, 1 Temmuz 2001'den 31 Aralık 2001'e kadar kademeli olarak yüzde 7.5'e, 30 Haziran 2002'ye kadar yüzde 15'e ve 31 Aralık 2002'ye kadar yüzde 22.5'e yükseltilecektir. Kur sepeti programın başında da ilan edildiği gibi 1 ABD Doları 0.77 Euro'dan oluşacaktır.

Kur bandı içersinde, döviz kurları bankalararası döviz piyasasında serbestçe belirlenecek ve Merkez Bankası, kur sepetinin, döviz sınırları dışına çıkmasına izin verilmeyecek."

Kademeli olarak genişleyen kur rejimi süresince bandın alt ve üst sınırlarında uluslararası rezervlerin dengeleyici değişken rolünü sürdüreceğini belirten Erçel,"ancak kur bandı içersinde, Merkez Bankası Hazine'nin mali ajanı sıfatı ile Hazine adına döviz alım ve satım işlemleri yapabilecek" dedi.

Net iç varlıklar kalemi

Erçel, şöyle devam etti: "Kasım ayının son haftasına kadar para politikasının temel operasyonel kuralı, bilançomuzdaki net iç varlıklar büyüklüğü her üç ayda bir değişen ve önceki üç aylık dönemin sonundaki para tabanı stok büyüklüğünün +/- yüzde 5'nin belirlendiği koridor içersinde günlük olarak tutmak oldu.

Ancak Kasım ayının ikinci yarısında başlayan süreç sırasında mali piyasalarda yaşanan kriz ve bunu takip eden döviz talebi artışı, Merkez Bankası'nın döviz rezervlerinde hızla azalmaya neden oldu.

Aynı dönemde Merkez Bankası gerektiği şekilde süratle hareket etti ve krizin bankacılık sistemi üzerinde yaratacağı olumsuz etkiyi göz önüne alarak, IMF ile görüşerek, net iç varlıklar koridor limitlerin dışına çıkarak gerekli likiditeyi sisteme verdi. Bu gelişmeler çerçevesinde, yıl sonu net iç varlıklar tavan değeri de revize edildi."

Erçel, yıl sonu net iç varlıklar performans kriterinin bayram ve yılbaşı tatil dönemi öncesi oluşacak para tabanı talebindeki dalgalanmalar gözönüne alınarak, 11 Aralık 2000 ve 11 Ocak 2001 tarihlerindeki net iç varlıklar düzeylerinin ortalamasının alınması suretiyle hesaplanacağını söyledi.

2000 yılı sonu performans kriterinin 1 katrilyon 650 trilyon lira olarak belirlendiğini bildiren Erçel, piyasalardaki dalgalanmalar sırasında artan net iç varlıklar büyüklüğünün, net dış varlıkların artışına pararel olarak, kademeli olarak azalmasını öngördüklerini kaydetti.

Buna bağlı olarak yılın ilk çeyreğine ilişkin performans kriterinin aylık olarak gözlemleneceğini belirten Erçel, "geçtiğimiz dönemde, para politikasını şekillendiren temel makenizmayı belirleyen net iç varlıklar koridoru, yeni dönemde geçerli olmayacaktır" dedi.

Daha esnek iç varlıklar politikası

Kademeli olarak genişleyen kur bandı uygulaması ile birlikte, 2001 yılı ikinci yarısında, net iç varlıklar politikasının daha esnek olacağını ve para politikasının daha aktif olarak uygulanabileceğini belirten Erçel, "Düşen enflasyon ortamında, para talebi tahmininin zorlaşması ve önümüzdeki yılın ilk yarısında yabancı sermaye girişlerinin ulaşacağı boyutun belirsizliği nedeniyle 2001 yılı ikinci yarısındaki net iç varlıklar tavan değerleri gösterge niteliğinde açıklandı" diye konuştu.

Merkez Bankası Başkanı Erçel, 2001 yılı ikinci yarısına ilişkin gösterge niteliğinde açıklanan Merkez Bankası'nın net iç varlıklar tavan değerinin 30 Eylül 2001'de 480 trilyon lira ve 31 Aralık 2001'de de 950 trilyon lira olmasının hedeflendiniği bildirdi.

Türk Lirası munzam karşılığı

Erçel, Türk Lirası mevduat munzam karşılık oranının, 12 Ocak 2001 tarihden geçerli olmak üzere yüzde 6'dan yüzde 4'e düşürüldüğünü de ifade ederek, şu bilgileri verdi:

"Yılın kalan döneminde zorunlu karşılık oranlarında herhangi bir düzenleme yapılmayacaktır. Bankacılık sistemini likidite açısından rahatlatacak olan bu uygulamanın etkisi, net iç varlıklar tavan değerleri belirlenirken gözönüne alındı.

Mali piyasalarda yaşanan dalgalanmalar ile birlikte, Merkez Bankası, 22 Kasım-5 Aralık döneminde toplam 6.8 milyar dolar tutarında net döviz satışı gerçekleştirirken, 6 Aralık'dan itibaren 1.6 milyar dolar tutarında net döviz alım işlemi yaptı."

Net uluslararası rezerv büyüklüğü

Yıl sonu net iç varlıklar tavan değerinin revizyonuna paralel olarak net uluslararası rezerv büyüklüğünün taban değerinin de revize edildiğini ifade eden Erçel, "Buna göre, 21 Aralık 2000 ve 11 Ocak 2001 tarihlerindeki düzeylerinin ortalaması alınarak hesaplanacak olan Aralık 2000 net uluslararası rezerv performans tabanı 10.4 milyar dolar olarak yeniden belirlendi" dedi.

Erçel, net uluslararası rezervlerin taban değerlerinin yılın ilk 3 aylık döneminde diğer performans kriteri olacağını belirterek, net iç varlıklar kaleminde olduğu gibi Mart ayı sonuna ilişkin taban performans kriterinin yanısıra Ocak ve Şubat ayları için de taban değerinin belirlendiği açıkladı.

Erçel, "diğer taraftan, Haziran, Eylül ve Aralık 2001 taban değerleri gösterge niteliğindedir. Ek olarak, net uluslarası rezervler 30 Kasım 2000 tarihindeki çapraz kurlar veri alınarak belirlenen sabit program çapraz kurlarından hesaplanacaktır" dedi.

Merkez Bankası Başkanı Erçel, net uluslararası rezervler performans kriterinin 31 Aralık 2000 tarihinde 10.4 milyar dolar,31 Ocak 2001'de 10.7 milyar dolar, 28 Şubat'ta 10.9 milyar dolar, 31 Mart'ta 11 milyar dolar, 30 Haziran'da 12 milyar dolar, gösterge taban değerinin de 30 Eylül'de 12.2 milyar dolar, 31 Aralık'da 12.4 milyar dolar olarak öngörüldüğünü bildirdi.

Yılın ikinci yarısında faiz politikası

Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, 2001 yılının ikinci yarısında faiz politikasına verilecek esneklik ile para politikasının daha aktif ve etkin olarak uygulanmasının, enflasyonun düşürülmesine yönelik olarak uygulanan diğer politikalarla birlikte, enflasyon hedefine ulaşabilirliği sağlayacak faktörler olacağını söyledi.

Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, 2001 yılı para ve kur politikasını açıkladı.

Erçel, döviz kurlarının enflasyonu doğrudan ve dolaylı olarak etkilemesi eksenine odaklanan para politikasının yerini, kademeli olarak, resmi enflasyon hedeflerinin nominal çıpa olduğu, "enflasyon hedeflemesi" uygulamasının alacağını vurguladı.

Erçel, bu doğrultuda bankanın analitik ve istatiksel çalışmalar yaptığını da kaydetti.

Merkez Bankası kanununun düzenlenmesi

Fiyat istikrarını belirleyen bir merkez bankasının, bu hedefe ulaşması, para politikasını etkin olarak yürütebilmesinin, elindeki para politikası araçlarının yeterli olması, bu araçları kullanabilme özgürlüğünün sağlanması ve bilançosu üzerindeki kontrolün kalıcı olması yakından ilişkili olduğu görüşünü vurgulayan Erçel, Merkez Bankası Kanunu'nun Banka'nın amacı, politika araçlarını ve görevlerini net bir biçimde kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmesini istedi.

Böylece, "hem Merkez Bankası'nın operasyonel bağımsızlığının hem de sorumluluk alanlarının altının çizilmiş olacağını" ifade eden Erçel, AB'ye geçiş süreci çerçevesinde Merkez Bankası Kanunu'nun Maastricht Anlaşmasına uyumlu hale getirilmesi gereğine de dikkati çekti.

Erçel, "hazırlanan taslak hükümete en kısa sürede sunulacaktır" dedi.

Merkez Bankası'nın şeffaflık ve hesap verebilirlik politikası gereği, bilançosunu ve para programı uygulamalarını yayınlamaya devam edeceğini ifade eden Erçel, aynı şekilde politika uygulamalarına ilişkin sinyalleri ve uygulama yöntemleri konusunda da basın duyurularıyla kamuoyunun bilgilendirilmesinin sürdürüleceğini kaydetti.

Erçel, açıklamasının son bölümünde, "Merkez Bankası olarak, enflasyonun tek haneli rakamlara düşürülmesine yönelik uygulamaya konan programın başarıya ulaşacağı inancındayım" dedi.

Gazi Erçel, bireyler, sektörler ve kurumlar arasındaki eşgüdüm ve işbirliğinin giderek artmasıyla birlikte, program hedeflerinin inanırlığı ve dolayısıyla ulaşabilirliğinin çok güçleneceği görüşünü de vurguladı.(aa)